علت انتخاب بازار اراک به عنوان محل اجرای تعزیه
ايسنا/ تعزيه سيار بازار هر سال در آستانه تاسوعا و عاشورا در اين مجموعه تاريخي اراک اجرا ميشود. تعزيه بيان عاميانه مذهب در قالب نمايش است که از دوران کهن در فرهنگ ديني و ملي ما رسوخ کرده است و به غناي تئاتر اين سرزمين نيز کمک کرده است. به دقت و درستي نميتوان تاريخ شکلگيري و گسترش تعزيه را در ايران بيان کرد، اما براساس برخي اسناد و به روايت "ابنکثير" نخستين شکل رسمي سوگواري در دهم محرم سال 352 مربوط به دوره حکومت "آلبويه" است، اين نمايش در ادامه بيشترين رواج را در دوران صفويه به خود ديد و براساس شواهد تاريخي رونق تعزيه در دوران ناصرالدين شاه قاجار بوده است و از همين دوران تعزيه در اراک کنوني و سلطانآباد سابق پا گرفت. سابقه شهر اراک(سلطانآباد) به 200 سال پيش و به دوران قاجار بازميگردد که ساختاري منظم و هندسي داشته است و بازار آن در هسته مرکزي شکل گرفت و اين هسته مرکزي علاوه بر بافت تجاري و اقتصادي کارکردهاي بسياري را در خود مستتر داشته که يکي از اصليترين کارکردهاي اين مجموعه کارکرد ديني و مذهبي است به طوري که از همان ابتدا مامني براي برگزاري تعزيه در ايام محرم بوده است. تعزيه بازار اراک با قدمتي کهن توسط دو دسته عزاداري محله قلعه و محله حصار اجرا ميشد و اين آيين کهن از آن سالها تاکنون جايگاه خود را در بين مردم حفظ کرده است، هرسال در آستانه تاسوعا و عاشوراي حسيني در بازار تاريخي اراک برگزار ميشود. طبق رسوم گذشته در جريان برگزاري اين تعزيه ابتدا نقارهزنان و شترها وارد بازار ميشوند، سپس گروه سينهزنان و پس از آن شبيهخوانان ميآيند و طول بازار را از ابتدا تا انتها طي ميکنند، سپس دسته شبيهخوانان وارد ميشوند و هر دسته به طور مجزا گوشههايي از يک تعزيه را ميخوانند. معاون صنايعدستي اداره کل ميراثفرهنگي، صنايعدستي و گردشگري استان مرکزي در خصوص سابقه تعزيه در استان مرکزي و اراک به ايسنا گفت: تعزيه آييني است که مسائل مختلف ديني و مذهبي را در قالب نمايش به مردم عرضه ميکند و از گذشتههاي دور به عنوان قديميترين نمايش مذهبي در ايران شناخته شده است. قاسم کاظمي با بيان اينکه استان مرکزي نيز از سابقه تاريخي تعزيه در کشور دور نمانده است و ريشههاي اين آيين را ميتوان در تفرش يافت، افزود: تفرش بيش از 20 تکيه دارد که از روزگار گذشته با شروع ايام محرم تا پايان ماه صفر تعزيه را نمايش ميگذاشتند. وي قديميترين تکيه تفرش را تکيه "زاغرم" مربوط به دوره ناصرالدين و با قدمتي حدود 140 ساله دانست و گفت: در کنار تکيه زاغرم تکيه مسجد 6 ناو، خلچان، محله ترخوران، محله فم و ... به همراه ديگر تکايايي که امروز زيست تاريخي و فرهنگي ندارند، در ايام محرم و صفر محلي براي برگزاري و نمايش تعزيه بودند و در واقع تفرش را ميتوان خواستگاه تعزيه استان مرکزي عنوان کرد. شهر اراک به جاي مانده از قاجار و دوران فتحعلي شاه است که با سبقهاي 200 ساله تمامي تعاريفي که ميتوان از يک شهر مذهبي داشت را در خود جاي داده است و در واقع آخرين شهر به جاي مانده از معماري دوره اسلامي محسوب ميشود. اين شهر از چهار جهت جغرافيايي داراي دروازههاي ورودي بوده و بازار اراک نيز داراي سقاخانه، حمام، بناهاي عامالمنفعه و تعدادي مسجد بوده است که در ايام محرم کل بازار سياهپوش و در اين دوران تعزيه با روايتهاي مختلفي از واقعه کربلا(2 طفلان مسلم تا شهادت امامحسين(ع) اجرا ميشد. اوج تعزيه اراک در روز عاشورا و شهادت امامحسين(ع) برگزار ميشد، افزود: حداقل سابقه تغزيه بازار اراک حدود 130 تا 140 سال است که دسته عزاداري از راسته دروازه روبهقبله وارد و تا انتهاي بازار حرکت ميکردند و در اين بين مردم نذورات خود را پخش و دستهجات عزاداري و تعزيهخوانان نيز حکايتهاي مختلف را از واقعه کربلا و عاشورا و اسراي کربلانقل ميکردند. بازار اراک در هسته مرکزي شهر واقع شده است و به واسطه بناهاي مختلف درون آن تنها کارکرد اقتصادي و تجاري نداشتند بلکه از ابتداي تاسيس تاکنون کارکرد مذهبي، سياسي و اجتماعي نيز داشته است و حتي وجود مدرسه سپهداري که امروز به مدرسه امامخميني(ره) تبديل شده محل تبادلات علمي و سياسي و ديني بوده است و همين امر باعث شد که اين بازار تاريخي محلي براي برگزاري تعزيه شود. تعزيه در ايران در واقع يک شاکله مشخص و مشترک دارد به طوري که در تمام نمايشهاي رنگ سبز نماد ائمه و انبيا و رنگ قرمز نماد اشقيا بوده است و هر کدام از اين شخصيتها ديالوگ و لحن خاص خود را دارند که نمايش به صورت دايرهوار اجرا ميشود، اما در کنار اين تشابهها در هر منطقه ميتوان وجه تمايزي براي تعزيهها برشمرد. بزرگترين تعزيه کشور را ميتوان تعزيه خوانسار و تعزيه آذريزبانان دانست، اما تعزيه در استان مرکزي عموما تعزيههاي مجلسي قلمداد ميشوند و با وجود حفظ اصول اصلي تعزيه با پيشرفت زمانه نوع نوحهخوانيها و زنجيرزنيها متفاوت شده است و اين تفاوت را ميتوان به عينه در مقايسه با سه دهه اخير شاهد بود. تعزيه بازار اراک عموما دستهجات و تيم اجراي نمايش همراه با اسب و شتر اجرا ميروند و حتي از ماسک حيواناتي مانند شير استفاده ميکنند که البته اين شير طبق روايتها، نمادي از شيري است که در روز عاشوا با شنيدن خبر شهادت امام حسين(ع) خاک بر سر خود ريخت و در واقع نمايه و سمبلي از سوگواري محسوب ميشود. https://instagram.com/markazi_today آخرين خبر استان مرکزي در سروش : http://sapp.ir/Markazi.online آخرين خبر استان مرکزي در ايتا : http://eitaa.com/joinchat/157810688C326514760f
آخرين خبر استان مرکزي در اينستاگرام :