خواب آشفته باغ سیب کرج
اقتصاد آنلاين/ باغ سيب کرج، همچون نگين زمردي در اين کلانشهر ميدرخشد و در روزگاري که ايرانيان در حسرت هواي پاک ماندهاند، آسمان پاک و آبي را به مردم کرج هديه ميدهد. باغ سيب پس از چند دهه جنجال، سرانجام در سال ۹۵ به ثبت ملي رسيد تا براي همه باغ سيب بماند اما گويا اين روزها دوباره خواب درختان باغ سيب کرج آشفته شده و نقشههاي شومي براي آن کشيدهاند. زخم تبر بر باغ سيب باغ سيب کرج به باغ سيب شمس مشهور است، چرا که اين باغ در دهه چهل در نزديکي کاخ مرواريد که متعلق به شمس پهلوي بوده؛ ايجاد ميشود. مساحت باغ درحدود 340 هکتار بوده و داراي 70 هزار اصله درخت ميوه شامل گلابي، سيب، هلو، گردو و آلو است. باغ سيب مهرشهر از گنجينههاي ژنتيکي گياهي و يکي از بزرگترين سرمايههاي زيستمحيطي و از جاذبههاي گردشگري کلانشهر کرج است . اين باغ که قدمت آن به دوره پهلوي بازميگردد و جزئي از محوطه تاريخي کاخ مرواريد به شمار ميرود. باغ سيب کرج پس از پيروزي انقلاب اسلامي به بنياد مستضعفان واگذار شد. بهدليل موقعيت جغرافيايي و قرارگيري باغ در يکي از گرانترين مناطق کلانشهر کرج؛ در اين سالها برجسازي کابوس باغ سيب بوده است و چشم طمع بسياري بهدنبال آن است. به همين دليل اين يادمان ملي در طي اين سالها، بارها مورد همجوم تيشهها و بيلهاي مکانيکي قرار گرفته است. در مقاطع زماني مختلف، بنياد مستضعفان اقدام به قطع درختهاي باغ سيب کرج کرده است. شايد بالاترين آمار قطع درخت متعلق به سال 93 باشد که در آن سال بيش 2 هزار اصله درخت در ايام نوروز بهصورت شبانه قطع شد. پس از يورش بهباغ سيب، شهروندان کرج با ايجاد حلقه انساني مانع از تخريب بيشتر باغ شدند. حلقه انساني که مسئولان را با چالشي جدي مواجه کرد. آن زمان شهروندان کرجي تنها ديگر به قطع درختان باغ سيب معترض نبودند بلکه مطالبه ديگري نيز داشتند، نجات باغ سيب مهرشهر براي هميشه؛ مطالبه اصلي آن روز بود. ثبت ملي باغ سيب اعتراضها بهحدي رسيد که استاندار وقت البرز به مساله باغ سيب ورود پيدا کرد. سرانجام پس از پيگيريهاي حميد طهايي از طريق دفتر مقام معظم رهبري، اخذ دستور ويژه از رييس جمهور، تعامل با رييس بنياد مستضعفان کشور و همراهي سازمان فضاي سبز شهرداري کرج؛ اين باغ بهعنوان اثر ملي ثبت شد. صيفيکاري در باغ سيب! باغ سيب کرج علاوه بر بنياد مستضعفان، مالک ديگري نيز دارد. در زمان رياست جمهوري مرحوم آيت ا.. هاشمي رفسنجاني 80 هکتار از مجموع 350 هکتار باغ سيب کرج به دانشگاه علامه طباطبايي واگذار شد. اين کار با هدف استقرار کامل اين دانشگاه در کرج صورت گرفت، اتفاقي که هيچگاه رخ نداد و دانشگاه علامه به کرج نيامد. براساس شواهد وضعيت اين 80 هکتار از باغ سيب اسفبار بوده و در بخشهاي عمدهاي از آن سبزي و صيفي کاشته شده است. شکايت براي خروج از ثبت ملي بنياد مستضعفان درخواست خروج باغ سيب کاخ مرواريد کرج از فهرست ميراث ملي را داد. اين درحالي است که باغ سيب در سال ۹۵ به عنوان ميراث طبيعي کشور ثبت شده بود. باغ سيب در مهرشهر کرج که در سالهاي قبل از انقلاب جزئي از کاخ مرواريد بود، پس از انقلاب به همراه کاخ مرواريد در اختيار بنياد مستضعفان انقلاب اسلامي قرار گرفت. اما چند سالي است که کاخ مرواريد به تملک اداره کل ميراث فرهنگي استان البرز درآمده است. به گزارش مهر« چند روز پيش بنياد مستضعفان با استناد به اينکه اين باغ تاريخي نيست، درخواست خروج آن را به دادگستري استان البرز داد. دستگاههاي قضايي استان نيز مراتب را به اداره کل ميراث فرهنگي استان اعلام کردند. در اين باره حجتالاسلام فخرالدين صابري، مديرکل ميراث فرهنگي البرز گفت: اواسط شهريور اين ابلاغيه به ما اعلام شد و در خواست کردند که مستندات خود را درباره ثبت اين باغ بفرستيم و سه کارشناس نيز براي بررسي پرونده ثبتي مشخص کردند که يکي از آنها به حوزه ميراث فرهنگي اشراف دارد.تنها علتي که ميتوان براي درخواست بنياد مستضعفان متصور شد، اين است که بنياد ميخواهد آنجا را بفروشد و تغيير کاربري دهد و کشت را به خشت تبديل کند. ميراث فرهنگي منفعت برداشت يک سيب هم از آن ندارد، جز اينکه دغدغه دارد تا آن باغ حفظ شود. چون اين باغ بزرگترين باغ شهري و تنفسگاه کرج است. بنياد مستضعفان تصور مي کند با ثبت ملي اين اثر، باغ سيب به تصرف سازمان ميراث فرهنگي در ميآيد در صورتي که اينطور نيست . کجا پس از ثبت مالکيت بنا و يا محوطهاي به ميراث فرهنگي سپرده شده است؟ ما قصد تملک باغ را نداريم تنها مي خواهيم اين باغ براي مردم حفظ شود. ما نميخواهيم باغ سيب را تصرف کنيم. ما فقط نميخواهيم اطرافش برج بسازند. غير از سازمان ميراث فرهنگي که چشم داشتي به مسائل مالي ندارد، بقيه سازمانها که حرف مي زنند به خاطر اين است که به دنبال منافع خودشان هستند. به همين دليل است که اجازه نميدهند باغ سيب ملي در فهرست ميراث طبيعي بماند. حفاظت مهمترين وظيفه سازمان ميراث فرهنگي است چه حفاظت از ميراث طبيعي و چه تاريخي.» استان البرز باغهاي ايراني از دوره صفوي تا دوره معاصر را دارد و باغ سيب آخرين باغ ايراني دوره معاصر است. باغ ۳۵۰ هکتاري سيب مهرشهر کرج در واقع در جهت تلفيق باغ با معماري بهوجود آمد. باغ هاي ايراني معمولا با بناها در ارتباط بودند اين باغ هنوز هم محل زندگي گونههاي پرنده هاي نادر استان البرز است و چون بزرگترين باغ دورن شهري ايران است بايد در فهرست ميراث ملي قرار گيرد. همچنين از آنجا که اشرف پهلوي آلرژي داشت و درخت سيب گرده افشاني ندارد، اين باغ را در نزديکي کاخ مرواريد ايجاد کردند. بنابراين باغ سيب در ادامه روند ساخت باغ ايراني و در ارتباط با کاخ مرواريد بوده است. باغي که دغدغه مردم است در دهه اخير بارها مسئولان وعدههايي براي حفظ باغ سيب داده بودند اما در ميان اين وعدههاي پوچ، هر روز بر تعداد درختهاي خشکيده باغ افزوده شد و در آن يورش ناگهاني نيز دو هزار اصله درخت سيب قطع شد. اما داستان باغ سيب پس از آنکه به دغدغه مردمي تبديل شد، تغيير کرد؛ مسئولان بهصورت جدي پيگير حل آن شدند. براي حفظ باغ، چندين طرح مصوب شد که اصلاح شيوههاي آبياري سنتي و تبديل آن به آبياري مدرن يکي از آنها بود. همچنين احيا 270 هکتار از باغ در دستور کار قرار گرفت. 80 هکتار از باغ سيب کرج در گذشته به دانشگاه علامه طباطبايي واگذار شده است؛ در صورت توافق و تحويل زمين دانشگاه علامه به سازمان پارکها و فضاي سبز شهرداري کرج ميتواند در طرح جوانسازي باغ قرار بگيرد. بهگفته برخي از مسئولان شهرداري کر، در تمامي اين سالها که باغ مورد بيتوجهي قرار گرفته؛ نکته قابل توجه اينجاست که خاک باغ سيب مرغوبيت خود را حفظ کرده و ريشه درختان را در خود جاي داده است. خوشبختانه باتوجه به شرايط مساعد خاک و سيستم آبياري نوين، وضعيت کنوني فعلي درختان در بهترين حالت ممکن است. نگران باغ هستيم اما همچنان نگراني نسبت به بخي از باغ سيب تحت مالکيت دانشگاه علامه ، وجود دارد. شوربختانه عرصه متعلق به دانشگاه علامه در شرايط اسفباري به سر ميبرد. حال پرسش اينجاست که آيا مالکيت دانشگاه علامه طباطبايي در باغ سيب مهرشهر بهصورت مادامالعمر است؟ يا اينکه دانشگاه موظف بوده است طي مدت زمان مشخصي، ساختمان دانشگاه را احداث و آن را مورد بهرهبرداري قرار دهد؟ مالکان باغ سيب مهرشهر، مهمترين عامل نابودي و تخريب باغ در چند دهه اخير هستند. عملکرد مالکان، خود گواه روشني بر اين موضوع است. آيا دوباره آرامش به اين باغ باز خواهد گشت يا کرجيها شاهد نابودي ميراث ديگري در شهرشان خواهند بود.