فراشبند پایتخت چهارطاقی های ایران
مهر/ «فراشبند» به واسطه برخورداري از چهارطاقي هاي متعدد نه تنها نشان از قدمت تاريخي منحصر به فرد منطقه دارد بلکه مي توان از اين شهرستان به عنوان پايتخت چهارطاقي هاي ايران ياد کرد.
مرتضي کشاورز، پژوهشگر ميراث فرهنگي فارس به ويژگيهاي فرهنگي، تاريخي و گردشگري پايتخت چهارطاقيهاي ايران باستان پرداخت.
اين پژوهشگر ميراث فرهنگي فارس گفت: دارا بودن بيش از ۲۵ چهارطاقي به جا مانده از دوران ساسانيان و اشکانيان، خود نشان از قدمت تاريخي فراشبند دارد و اطلاق عنوان پايتخت چهارطاقيها به اين منطقه نشان از اهميت سوق الجيشي اين منطقه تاريخي داشته است.
کشاورز بيان کرد: بررسيهاي باستان شناختي صورت گرفته در اين منطقه گواهي بر ادعاي وجود تمدني با الگوهاي معيشتي و معماري منطبق بر حقوق شهروندي است.
وي ادامه داد: اين الگو با گره خوردن زندگي مردم منطقه به پيشه کشاورزي و باغداري و همسو شدن با مضامين ناب اسلامي در رهگذر زمان و در عين حال احداث بازارها، به معيشت درونزاي مردمان منطقه تاکيد دارد.
اين باستان شناس گفت: بنا کردن ساختمانهايي با عمر حداقل ۱۵۰۰ سال و دست کندهايي در دل کوه به قصد رسيدن به آب و وجود قناتهاي متعدد نشان از توان مهندسي انسان ساختي است که علاوه بر تأمين نيازهاي آن دوره، ماندگاري در طول زمان را به عنوان رهاورد منحصر به فرد بشري به ارمغان آورده است.
وي افزود: اولين اثر فراشبند در فهرست آثار ملي، چهارطاقي گنبد مربوط به عهد اشکانيان و ساسانيان واقع در کيلومتر ۱۲ جاده فراشبند-کازرون است که در تاريخ ۲۴ شهريورماه ۱۳۱۰ با شماره ۱۶ به عنوان شانزدهمين اثر ثبت شده در ايران و چهارمين اثر ثبتي در استان فارس توسط آندره گدار معمار معروف فرانسوي به ثبت رسيده است.
کشاورز گفت: اين بنا با استفاده از مصالح سنگ و ملات گچ نيمکوب که از معادن همين منطقه استخراج شده اند با کاربري آتشکده با چهار پايه ستون، چهار طاق و يک گنبد(که توسط ايرانيان به عنوان پوشش مدور سقف در دهانههاي بزرگ و جاهايي که سقف تير پوش امکان اجرا نداشته ابداع شده) بنا شده و به دليل وجود چهار طاق به اين نام نيز شهرت يافته است.
وي گفت: در فرهنگ ايراني، علم اعداد و هندسه عدد ۴ که نشانگر چهار ضلعي يامربع و ياد آور چهار جهت اصلي يا عناصر اربعه است، از تقدس خاصي برخوردار بوده و در پوشش سقف بنا که پلان مربعي شکل بايد به پلان دايره تبديل شود از اصل معماري ايراني به نام «تربيع و تدوير» با استفاده ازفيلگوش در چهارگوشه مربع استفاده مي کرده اند.
رئيس اماکن بومگردي اداره کل ميراث فرهنگي صنايع دستي و گردشگري فارس ادامه داد: علاوه بر آن عشايري بودن منطقه فضاي زيبايي را براي فراشبند ايجاد کرده و موجب پيدايش دست بافتههاي رنگين عشايري همچون گبه، گليم، فرش و جاجيم شده است. باغهاي مرکبات و به ويژه خرما و وجود چشمههاي متعدد آب گرم از ديگر چشم اندازهاي گردشگري اين منطقه است و وجود ۲۰ امامزاده در اين شهرستان نيز تأکيدي بر گردشگري مذهبي و زيارتي دارد.
کشاورز گفت: وجود ۹۸ اثر ثبت شده در فهرست آثار ملي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري و ۹۸ اثر شناسايي شده ديگر از جمله کاروانسرا، چهارطاقي، حمام، بازار، برج، تپه، قلعه، محوطههاي تاريخي و … در حوزه ميراث فرهنگي به همراه ديگر آئينها و رسوم در حوزه ميراث معنوي و تفرجگاههاي بکر طبيعي و صنايع دستي متناسب با فرهنگ و بوم ظرفيتهاي مهم فراشبند محسوب ميشود.