۱۸ گونه مارمولک در کردستان شناسایی شده است
باشگاه خبرنگاران/ رييس اداره نظارت بر امور حيات وحش اداره کل حفاظت محيط زيست کردستان گفت: تاکنون ۱۸ گونه مارمولک يا سوسمار در کردستان شناسايي شده است.
مارمولکها از لحاظ اکولوژيک يکي از گونههاي بسيار ارزشمند براي محيط زيست و طبيعت هستند و نقش مهمي در کنترل عنکبوتيان، حشرات و بندپايان دارند، اما به نظر ميرسد هنوز بخش زيادي از دنياي وسيع آنها کشف نشده و اين نگراني وجود دارد که قبل از شناخته شدن، به علت تخريب زيستگاهها و ساير عوامل از بين بروند.
استان کردستان با قرار گرفتن در امتداد رشته کوههاي زاگرس و تنوع زيستگاههاي خشکي و آبي و توپوگرافيهاي منحصر به فرد از تنوع زيستي بالاي برخوردار است، البته به دلايل مختلف اين تنوع زيستي در معرض خطر است که بايد تمامي مردم در حفظ و نگهداشت اين سرمايههاي ژنتيکي تلاش کنند.
باورهاي اشتباهي از اين گونه جانوري همچون سمي بودن آن(وجود سيانور در دُم آن) در بين مردم جامعه ما ايجاد شده که به گفته کارشناسان امر هيچ مارمولک سمي در کشور وجود ندارد هر چند دو گونه سمي آن در دنيا شناسايي شده، ولي تاکنون در ايران اين گونهها مشاهده نشده است.
رييس اداره نظارت بر امور حيات وحش اداره کل حفاظت محيط زيست کردستان به خبرنگار ايرنا گفت: مارمولکها(سوسمارها) گروهي از مهره داران هستند که به مانند ساير خزندگان موجوداتي خونسردند اين بدان معني است که دماي بدن آنها تابع درجه حرارت محيط بوده و با هر تغييري در درجه حرارت محيط اطراف تغيير ميکنند.
حيدر ويسي اضافه کرد: اين گونه جانوري در درجه حرارتهاي پايين بويژه در پاييز و زمستان به خواب زمستاني و در روزهاي گرم تابستان به خواب تابستاني فرو ميروند.
وي با اشاره به اينکه مارمولکها بواسطه دو ويژگي خون سرد بودن و پوشيده شدن بدنشان از پولک و يا صفحات شاخي از ساير مهره داران جدا ميشوند، افزود: سوسمارها داراي چهار دست و پا هستند، برخلاف دوزيستان فاقد مرحله لاروي آبزي هستند و بيشتر تخم گذارند و تخم آنها داراي پوسته محافظي است که آنها را قادر ميسازد در مکانهاي خشک نيز تخمگذاري کنند.
رييس اداره نظارت بر امور حيات وحش اداره کل حفاظت محيط زيست کردستان اظهار داشت: مارمولکها در دنيا از اندازه ۲ سانتي متر(گکوهاي پلنگي) تا حدود ۵.۳ متر(اژدهاي کومودو) ديده ميشوند.
ويسي يادآور شد: نبايد مارمولکهايي مانند اژدهاي کومودو را که داراي اندازه درشتي هستند با تمساح و کروکوديل اشتباه گرفت ضمن اينکه تقريبا سوسمارها در همه جاي ايران پراکندگي دارند.
وي با بيان اينکه بيشتر سوسمارها حشره خوارند و بسته به اندازه و جثهشان از بندپايان و گاهي جوندگان تغذيه ميکنند، گفت: از آنجايي که مارمولکها از بندپايان تغذيه ميکنند، بنابراين يکي از فاکتورهاي طبيعي کنترل کننده جمعيت بندپايان به حساب ميآيند.
رييس اداره نظارت بر امور حيات وحش اداره کل حفاظت محيط زيست کردستان تاکيد کرد: از لحاظ اکولوژيکي در هرم انرژي داراي ارزش بالايي هستند و انسان با از بين بردن مارمولکها از چرخه طبيعت يکي از فاکتورهاي اصلي را حذف خواهد کرد.
ويسي گفت: امروزه متخصصان علوم کشاورزي و محيط زيست به اين نتيجه رسيدهاند که ديگر از سموم آفت کش براي مبارزه با حشرات آفت استفاده نکنند، زيرا اين سموم آثار مخربي را بر محيط زيست وارد ميکند از اين رو به فکر پرورش و استفاده از انواع مختلف بندپايان، مارمولکها و پرندگاني مانند جغد به قصد مبارزه با آفات مزارع افتادهاند.
رييس اداره نظارت بر امور حيات وحش اداره کل حفاظت محيط زيست کردستان با اشاره به اينکه اين روش مبارزه باع نوان مبارزه بيولوژيک امروزه در بسياري از کشورها رواج پيدا کرده است، افزود: مارمولکها با کنترل جمعيت حشرات، بشر را در جهت برداشت محصول بيشتر و سالمتر از زمين ياري ميکنند.
ويسي اضافه کرد: در استان کردستان طبق مطالعات انجام شده تاکنون ۱۸ گونه سوسمار(مارمولک) شناسايي شده که با توجه به تنوع زيستي استان اين آمار بيشتر هم خواهد بود.
وي در موررد خطرات اين گونههاي زيبا و مفيد در حيات وحش گفت: انقراض پديدهاي طبيعي است که به طور منظم در ميان گونهها رخ ميدهد، اما فعاليتهاي انساني ممکن است سرعت آن را افزايش دهد.
رييس اداره نظارت بر امور حيات وحش اداره کل حفاظت محيط زيست کردستان تاکيد کرد: مهمترين خطراتي که سوسمارهاي استان را تهديد ميکند فعاليتهاي انساني از جمله تخريب مراتع و جنگلها، شکار و امور کشاورزي است.
ويسي اظهار داشت: تغيير، تخريب و قطعه قطعه شدن زيستگاه مهمترين عامل کاهش جمعيت حيات وحش از جمله سوسمارها در سطح جهاني است و حتي در برخي موارد باعث انقراض گونهها در سطح منطقهاي شده است.
اين کارشناس محيط زيست با بيان اينکه انواع زيادي از مواد آلاينده محيط زيست مانند فلزات سنگين، سموم و پسماندهاي راديو اکتيو اثرات مستقيم و غير مستقيم زيادي بر روي خزندگان دارند، افزود: تاثيراين آلايندهها به خصوص بر روي لاک پشتها و کروکوديلها شناسايي شده و تخمهاي بزرگ آنها شانس بيشتري براي آلوده شدن دارد.
ويسي اضافه کرد: همچنين کيسهها و ورقههاي پلاستيکي در آب ممکن است توسط لاک پشتهاي دريايي يا عروس دريايي که يکي از غذاهاي اصلي آنهاست اشتباه گرفته و بلعيده شود.
اين کارشناس محيط زيست با اشاره به اينکه شکار و برداشت خزندگان از طبيعت از ديگر عوامل تهديدکننده حيات وحش است، گفت: بسياري از مردم بدليل ترس از مارها و سوسمارها به محض مشاهده آنها را ميکشند و اين در حاليست که تقريبا تمام سوسمارها و بيشتر مارها کاملا بي خطر هستند.