شرایط مطالبه وجه چکهای ضمانت
ميزان/ وقتي قراردادي منعقد ميشود که موضوع آن انجام کار يا ساختن چيزي است، هميشه اين ترديد وجود دارد که شايد متعهد به قول خود وفا نکند يا در انجام تعهد تاخير داشته باشد. وقتي قراردادي منعقد ميشود که موضوع آن انجام کار يا ساختن چيزي است، هميشه اين ترديد وجود دارد که شايد متعهد به قول خود وفا نکند يا در انجام تعهد تاخير داشته باشد، همچنين اين احتمال وجود دارد که پس از اجراي قرارداد مشخص شود در عمليات و کار انجامشده نواقصي موجود است، بنابراين در اين ميان پيشپرداخت و چک ضمانت بين طرفين رد و بدل ميشود تا تعهد فرد صادرکننده چک مشخص شود. شخصي که چکي را بابت ضمانت ميدهد مکلف است تا تعهد را به درستي انجام دهد و در پايان چک ارائه شده را مسترد کند، شخصي هم که چک ضمانت را دريافت کرده، مکلف است در پايان انجام کار و تائيد حسن انجام کار، چک را به صاحب آن عودت دهد اما در برخي موارد، متعهد از اجراي تعهد سرپيچي ميکند يا شخصي که چک ضمانت نزد وي امانت سپرده شده، از شرايط امانت عدول ميکند. در اينجا بايد به دعواي طرفين در اين خصوص رسيدگي شود. دکتر دميرچيلي حقوقدان و استاد حقوق تجارت در خصوص چکهاي ضمانت و شرايط آن با بيان اينکه چک تضمينشده، چکي است که توسط بانک به عهده همان بانک به درخواست مشتري صادر و پرداخت وجه آن توسط بانک تضمين ميشود، اظهار کرد: ممکن است چکهاي ضمانت براي تسريع در قرارداد يا توافقنامه يا صورتجلسه بوده يا براي حسن انجام کار صادر شود و در اختيار طرف مقابل قرار گيرد. وي ادامه داد: طبق ماده 13 قانون صدور چک، قانونگذار براي اين چکها ضمانت اجرايي قايل نيست؛ در حقيقت در مواردي از جمله اينکه «در صورتي که ثابت شود چک سفيد امضا داده شده»، «هر گاه در متن چک وصول وجه آن منوط به تحقق شرطي شده باشد»، «چنانچه در متن چک قيد شده باشد که چک بابت تضمين انجام معامله يا تعهدي است»، «هرگاه بدون قيد در متن چک ثابت شود که وصول وجه آن منوط به تحقق شرطي بوده يا چک بابت تضمين انجام معامله يا تعهدي است» و «در صورتي که ثابت شود چک بدون تاريخ صادر شده يا تاريخ واقعي صدور چک مقدم بر تاريخ مندرج در متن چک باشد» صادرکننده چک قابل تعقيب کيفري نيست. اين حقوقدان با بيان اينکه کسي که چک پس از برگشت از بانک به وي منتقل شده است، حق شکايت کيفري نخواهد داشت، مگر آن که انتقال قهري باشد، افزود: در صورتي که دارنده چک بخواهد چک را به وسيله شخص ديگري به نمايندگي از طرف خود وصول کند و حق شکايت کيفري او در صورت بيمحل بودن چک محفوظ باشد، بايد هويت و نشاني خود را با تصريح نمايندگي شخص مذکور در ظهر چک قيد کند. شرايط پرداخت وجه چک تضمين دميرچيلي با بيان اينکه در تنظيم دادخواست براي دعوا در رابطه با چکهاي تضمين بايد گفت که اين امر نياز به اثبات تخلف، نقض تعهد و اثبات التزام به پرداخت دارد، اظهار کرد: صادرکننده چک يا ذينفع يا قائممقام قانوني آنها با تصريح به اينکه چک مفقود، سرقت يا جعل شده يا از طريق کلاهبرداري يا خيانت در امانت يا جرايم ديگري تحصيل شده است، ميتواند کتباً دستور عدم پرداخت وجه چک را به بانک بدهد، بانک پس از احراز هويت دستوردهنده از پرداخت وجه آن خودداري خواهد کرد و در صورت ارايه چک، بانک گواهي عدم پرداخت را با ذکر علت اعلامشده صادر و تسليم ميکند. وي در گفتوگو با حمايت ادامه داد: دارنده چک ميتواند عليه کسي که دستور عدم پرداخت داده شکايت کند و هرگاه خلاف ادعايي که موجب عدم پرداخت شده است، ثابت شود، دستوردهنده علاوه بر مجازات مقرر در ماده ۷ اين قانون به پرداخت تمامي خسارات وارده به دارنده چک محکوم خواهد شد همچنين ذينفع کسي است که چک به نام او صادر يا ظهرنويسي شده يا چک به او واگذار شده يا چک در وجه حامل به او واگذار شده است. اين حقوقدان بيان کرد: در موردي که دستور عدم پرداخت مطابق اين ماده صادر ميشود، بانک مکلف است وجه چک را تا تعيين تکليف آن در مرجع رسيدگي يا انصراف دستوردهنده در حساب مسدودي نگهداري کند. وي افزود: دستوردهنده مکلف است پس از اعلام به بانک شکايت خود را به مراجع قضايي تسليم و حداکثر ظرف مدت يک هفته گواهي تقديم شکايت خود را به بانک تسليم کند، در غير اين صورت پس از انقضاي مدت مذکور بانک از محل موجودي به تقاضاي دارنده چک، وجه آن را پرداخت ميکند. دميرچيلي گفت: پرداخت چکهاي تضمينشده و مسافرتي را نميتوان متوقف کرد، مگر آن که بانک صادرکننده نسبت به آن ادعاي جعل کند. در اين مورد نيز حق دارنده چک راجع به شکايت به مراجع قضايي محفوظ خواهد بود. شرايط پرداخت چک تضمين در بانکها وي با اشاره به اينکه چک ضمانت بايد همانند چکهاي عادي مندرجات کاملي داشته باشد، افزود: ماده ۳ قانون صدور چک تاکيد دارد که چکها بايد داراي امضا و تاريخ، عدم وجود قلمخوردگي و يکسان بودن عدد و حروف باشند، در صورت عدم وجود هر يک از اين موارد، چک، فاقد ارزش قانوني بوده و در بانک معتبر نيست؛ بنابراين وصول نميشود. اين حقوقدان بيان کرد: اگر فردي چک را بابت تضمين معامله يا انجام تعهد بدهد و آن معامله صورت نگيرد يا وظيفه فرد انجام نشود، بر اين اساس بايد در دادگاه حقوقي موضوع را پيگيري کرد. دميرچيلي در خصوص اقامه دعوا براي دريافت مبالغ چک نيز اظهار کرد: براي اقامه دعواي حقوقي بايد در محل اقامت صادرکننده چک، دعوا طرح شود و اگر محل اقامت فرد صادرکننده چک تهران است و چک در شهرستان باشد، در تهران بايد براي اقامه دعواي چک، اقدام شود. وي افزود: اگر طرفين، در محل ديگري اقدام به عقد قرارداد کرده باشند يا در قرارداد خود، محل ديگري را براي انجام تعهد مشخص کرده باشند يا محل بانک صادرکننده دسته چک، محلي متفاوت از محل اقامت صادرکننده چک باشد، در اين صورت علاوه بر محل اقامت صادرکننده، در اين سه محل هم ميتوان اقدام به طرح دعوا کرد. اين حقوقدان با بيان اينکه چک ضمانت يا چکي که بابت تضمين انجام تعهد صادر ميشود درصورتي امکان وصول دارد که متعهد خلف وعده کرده و در انجام معامله يا تعهدي که به عهده گرفته قصور کند، گفت: چکهاي صادره عهده بانکهايي که طبق قوانين ايران در داخل کشور داير شده يا ميشوند همچنين شعب آنها در خارج از کشور در حکم اسناد لازمالاجرا است و دارنده چک در صورت مراجعه به بانک و عدم دريافت تمام يا قسمتي از وجه آن به علت نبودن محل يا به هر دليل ديگري که منتهي به برگشت چک و عدم پرداخت شود، ميتواند طبق قوانين و آييننامههاي مربوط به اجراي اسناد رسمي، وجه چک يا باقيمانده آن را از صادرکننده وصول کند. وي ادامه داد: دارنده چک ميتواند محکوميت صادرکننده را نسبت به پرداخت تمامي خسارات و هزينههاي واردشده که مستقيما و به طور متعارف در جهت وصول طلب خود از ناحيه وي متحمل شده است، اعم از آنکه قبل از صدور حکم يا پس از آن باشد، از دادگاه تقاضا کند. در صورتي که دارنده چک جبران خسارت و هزينههاي مزبور را پس از صدور حکم درخواست کند، بايد درخواست خود را به همان دادگاه صادرکننده حکم تقديم کند. دميرچيلي در خصوص وصول چک تضمينشده گفت: هر فردي ميتواند از بانک تقاضاي چک تضمينشده داشته باشد که با مراجعه به هر يک از شعب بانک صادرکننده در سراسر کشور قابل وصول هستند. طبق قانون، چکهاي تضمينشده قابل توقيف و مسدود شدن نيست و فوت و ورشکستگي صادرکننده تضمين شده و خللي به حقوق دارنده اين نوع چک وارد نخواهد ساخت. با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد