پیشنهاد مجلس برای پرداخت وام تولد فرزند
فارس/ مرکز پژوهش هاي مجلس ضمن تاکيد بر ضرورت افزايش مبلغ وام قرض الحسنه ازدواج و امکانپذيري آن، پيشنهاد داد اين وام به ۲۵ ميليون تومان افزايش يابد و وام قرض الحسنه حداقل ۳ ميليون توماني براي تولد فرزند پرداخت گردد. مرکز پژوهش هاي مجلس شوراي اسلامي با انتشار گزارشي با عنوان «بررسي لايحه بودجه سال 1398 کل کشور 57. تبصره «16» بندهاي «الف»، «ب» و «ج» ـ تسهيلات قرض الحسنه»، پيشنهاد داد مبلغ وام قرضالحسنه ازدواج به ۲۵ ميليون تومان افزايش يابد و وام قرض الحسنه تولد فرزند حداقل به مبلغ ۳ ميليون تومان پرداخت گردد و تاکيد کرد منابع بانکي کافي براي افزايش وام قرض الحسنه ازدواج به ۳۰ ميليون تومان هم وجود دارد. در بخش «چکيده» اين گزارش بازوي کارشناسي مجلس درباره ضرورت افزايش وام قرض الحسنه ازدواج آمده است: «اعطاي تسهيلات قرض الحسنه ازدواج به جوانان به تناسب هزينههاي زندگي و تورم ساليانه يکي از اقدامات مؤثر در زمينه فراهم کردن شرايط ازدواج جوانان (موضوع بند ۲ اصل چهل و سوم (۴۳) قانون اساسي) است. در بند «الف» تبصره ۱۶ لايحه بودجه سال ۱۳۹۸ کل کشور، همچون سالهاي گذشته، موضوع پرداخت تسهيلات قرض الحسنه ازدواج ديده شده است که مبلغ آن براي هريک از زوجين ۱۵۰ ميليون ريال (مشابه سال قبل) است. اين درحالي است که شاخص قيمت مصرفکننده در پايان آذر ۱۳۹۷ نسبت به ماه مشابه سال قبل ۳۷.۴ درصد رشد داشته است. اين شاخص در گروههاي خوراکيها و آشاميدنيها، مبلمان و لوازم خانگي و اجاره مسکن به ترتيب ۵۱.۹، ۶۸ و ۲۳.۹ درصد رشد داشته است. همچنين شاخص کالاهاي بادوام که نزديکترين شاخص به اقلام جهيزيه است، حدود ۸۳ درصد رشد را تجربه کرده و ميانگين قيمت مسکن در تهران نيز ۹۱.۸ درصد رشد داشته است. لذا ضروري است براي حفظ اثرگذاري سياست تسهيلات قرض الحسنه ازدواج، مبلغ آن متناسب با هزينههاي ازدواج و تشکيل خانواده افزايش يابد. به همين دليل پيشنهاد افزايش مبلغ تسهيلات قرضالحسنه ازدواج توسط نمايندگان مجلس به کميسيونهاي مختلف داده شده است». منابع بانکي کافي براي افزايش وام ازدواج به ۳۰ ميليون تومان وجود دارد در ادامه اين بخش از گزارش اين مرکز پژوهشي آمده است: «در اين گزارش با بررسي منابع و مصارف تسهيلات قرضالحسنه نشان داده شده است که افزايش مبلغ تسهيلات قرضالحسنه ازدواج تا سيصد ميليون ريال در صورت پايبندي بانکها به بخشنامه بانک مرکزي مبني بر رعايت %۹۵ براي حداقل نسبت تسهيلات قرضالحسنه به سپرده قرضالحسنه پس انداز حتي بدون استفاده از منابع قرضالحسنه جاري ممکن است». پيشنهاد افزايش مبلغ وام ازدواج در سال آينده به ۲۵ ميليون تومان نهايتا مرکز پژوهش هاي مجلس درباره افزايش مبلغ وام قرضالحسنه ازدواج در سال آينده پيشنهاد داده است: «اگرچه افزايش مبلغ تسهيلات قرضالحسنه ازدواج از جهت منابع مورد نياز ممکن و از جهت افزايش هزينههاي مرتبط نيز ضروري است؛ ولي با توجه به افزايش مبلغ اقساط و کاهش توان بازپرداخت توسط گيرندگان تسهيلات، افزايش اين مبلغ به دويست و پنجاه ميليون ريال پيشنهاد ميشود». پيشنهاد پرداخت وام ۳ ميليون توماني براي تولد فرزند بازوي کارشناسي مجلس با تاکيد بر اينکه حتي در صورت افزايش مبلغ تسهيلات قرضالحسنه ازدواج به ۲۵۰ ميليون ريال، با مازاد منابع قرضالحسنه در سال ۱۳۹۸ روبهرو خواهيم بود که با هدف کاهش مصارف غيرضرور، لازم است مصارف اولويتدار در قانون بودجه تعيين شود، پيشنهادي درباره استفاده بهينه از اين منابع ارائه داده است که عبارتست از: «با توجه به سياستهاي کلي نظام در موضوع جمعيت يکي از بهترين مصاديق، تسهيلات قرضالحسنه تولد فرزند است که جعلناپذير و قابل راستيآزمايي سيستمي است؛ لذا پيشنهاد ميشود پرداخت تسهيلات قرضالحسنه تولد فرزند حداقل به مبلغ 30 ميليون ريال و با بازپرداخت دوساله در بودجه سال ۱۳۹۸ اضافه شود». چه تعداد وام ازدواج در سال جاري پرداخت شده است؟ در بخش ديگري از گزارش اين مرکز پژوهشي، تعداد، مجموع و ميزان تسهيلات قرضالحسنه ازدواج پرداخت شده در سالهاي اخير در جدول زير ارائه شده است: براساس آمارهاي مندرج در جدول فوق، از ابتداي امسال تا ۱۵ دي ماه، مجموعا بيش از ۸۳۹ هزار تسهيلات قرضالحسنه ازدواج پرداخت شده و کل اعتبار اختصاص يافته به اين امر، بيش از ۱۳۱ هزار ميليارد ريال بوده است. کوتاه شدن صف طولاني وام ازدواج همزمان با افزايش مبلغ اين وام مرکز پژوهش هاي مجلس با شاره به اين سوال که آيا افزايش مبلغ تسهيلات قرضالحسنه ازدواج منجر به طولاني شدن صف شده است؟، اعلام کرده است: «افزايش مبلغ تسهيلات قرضالحسنه از 30 به 100 ميليون ريال در تبصره ۲۹ قانون بودجه سال 1395، توانست بهطور قابل توجهي وضعيت پرداخت تسهيلات قرضالحسنه ازدواج را بهبود بخشد، بهطوري که تسهيلات قرضالحسنه ازدواج پرداختي در سال ۱۳۹۵ نسبت به سال قبل، از جهت تعداد و ارزش بهترتيب ۲۶.۶ و ۳۰۰.۸ درصد رشد داشته است. در سال ۱۳۹۶ نيز تسهيلات ازدواج پرداختي نسبت به سال قبل از جهت ارزش و تعداد بهترتيب ۲۴ و ۱۵ درصد رشد داشته است. همچنين صف دريافت تسهيلات ازدواج از حدود ۵۰۰ هزار نفر در سال ۱۳۹۵به حدود ۲۰۰ هزار نفر کاهش يافته است. در واقع ورود مجلس و افزايش مبلغ تسهيالت قرضالحسنه ازدواج موجب تشديد نظارت بانک مرکزي بر مصرف منابع قرضالحسنه توسط بانکها، کاهش انحراف در مصارف قرضالحسنه و جلوگيري از پرداخت تسهيلات به کارمندان بانکها از محل منابع قرضالحسنه و افزايش تعداد بانکهاي عضو سامانه قرضالحسنه ازدواج در سالهاي اخير شده است. بنابراين به علت افزايش نظارت بانک مرکزي و نيز اجراي طرح ضربتي ازدواج در سال ۱۳۹۶، افزايش در مبلغ تسهيلات قرضالحسنه نه تنها موجب افزايش طول صف نشده است بلکه موجبات کاهش آن را نيز فراهم کرده است». براساس اين گزارش، تعداد متقاضيان دريافت تسهيلات قرضالحسنه ازدواج در صف تا نيمه دي ماه امسال حدود ۱۶۸ هزار نفر هستند که جزئيات آن در جدول زير آمده است: منابع بانکي کافي براي پرداخت وام ۵ ميليون توماني تولد فرزند وجود دارد در بخش ديگري از گزارش بازوي کارشناسي مجلس ضمن بررسي ضرورت و امکان سنجي افزايش مبلغ تسهيلات قرضالحسنه ازدواج در سال آينده، مازاد منابع تسهيلات قرضالحسنه ازدواج در سناريوهاي مختلف مبلغ تسهيلات قرضالحسنه و نيز سناريوهاي مختلف استفاده از سپردههاي قرضالحسنه جاري مورد بررسي قرار گرفته که در جدول زير آمده است: از جدول فوق دو نتيجهگيري ميتوان کرد: ۱- در صورت عدم افزايش تسهيلات قرضالحسنه ازدواج، مازاد منابع قرضالحسنه، حتي در صورت عدم استفاده از منابع قرضالحسنه جاري بالغ بر ۱۷۵ هزار ميليارد ريال است و عدم برنامهريزي براي آن به افزايش مجدد تسهيلات قرضالحسنه صلاحديد مانند تسهيلات ضروري به کارکنان و اشخاص مرتبط بانکها منجر خواهد شد. ۲- حتي در صورت افزايش مبلغ تسهيلات به ۳۰۰ ميليون ريال نيز بخشي از منابع مازاد خواهد بود. لذا لازم است مصرف جديدي براي منابع مازاد در نظر گرفته شود يا اعتبار در نظرگرفته شده براي بندهاي «ب» و «ج» افزايش يابد. مصرف جديد لازم است مانند ازدواج، جعلناپذير و قابل راستيآزمايي سيستمي باشد. يکي از بهترين مصاديق موجود تسهيالت قرضالحسنه تولد فرزند است. در سالهاي گذشته به طور متوسط ساليانه ۱.۵ ميليون نوزاد در کشور به دنيا آمده است. در صورتي که به هر نوزاد در سناريوي اول ۳۰ ميليون ريال و در سناريوي دوم ۵۰ ميليون ريال تسهيلات قرضالحسنه پرداخت شود، به ترتيب نيازمند ۴۵ و ۷۵ هزار ميليارد ريال است که امکان پرداخت آن وجود خواهد داشت. هيچ کدام از ايرادات مخالفان افزايش وام ازدواج وارد نيست در ادامه اين گزارش، بازوي کارشناسي مجلس به برخي از دلايل صاحبنظران و مسئولان نظام بانکي با افزايش مبلغ تسهيلات قرضالحسنه ازدواج اشاره شده و به آنها پاسخ داده شده است. اين دلايل و پاسخ هاي آنها در جدول زير آمده است: در نهايت، مرکز پژوهش هاي مجلس اعلام کرده است: «لذا هيچيک از ايرادهاي مطرح شده توسط مخالفان وارد نخواهد بود و با استناد به محاسبات انجام شده در بخش امکانسنجي، افزايش مبلغ تسهيلات قرضالحسنه ازدواج براي سال آينده عملياتي خواهد بود. با اين وجود نظارت بانک مرکزي بر عملکرد بانکها به ويژه بانکهاي خصوصي براي تحقق اين حکم لازم و ضروري است».