چرا قیمت کالاها در بازار کاهش نمییابد؟
آرمان امروز/ روند نزولي نرخ دلار، هفته گذشته همزمان با نخستين روز هفته (شنبه، ۲۸ تيرماه) آغاز شد و سپس در ميانه هفته (روزهاي سهشنبه و چهارشنبه) تشديد شد. بهگونهاي که بهاي دلار در بازار آزاد در روز چهارشنبه هفته گذشته در صرافيهاي بانکي از ۱۱هزار و ۹۰۰ تومان به ۱۱هزار و ۲۰۰ تومان افت کرد. بعد از بروز اين تحولات در بازار ارز و به تبع آن بازار طلا و سکه، حال افکار عمومي يک پرسش اساسي را مطرح ميکند که اگر سري به رسانههاي پرمخاطب کشور زده شود، اکثر آنها به دنبال پاسخي براي اين پرسش ميگردند. سوال اين است که چرا با کاهشيشدن نرخ دلار، بهاي کالاهاي مصرفي در بازار کاهش نيافته است؟ پدرام سلطاني، نايب رئيس سابق اتاق بازرگاني ايران در پاسخ به اين پرسش پرتکرار به يکي از خبرگزاريهاي رسمي کشور گفته است: «در بازار توليد سينگالي که از بازار ارز گرفته ميشود به يک دوره حداقل يک ماهه يا بيشتر از آن نياز دارد و نميتوان انتظار داشت با کاهشيشدن قيمتها در چند روز، ناگهان بهاي کالاهاي مصرفي در بازار کاهش پيدا کند.» لطفعلي بخشي، عضو هيات علمي دانشگاه علامه طباطبايي، نيز با سلطاني همنظر است. او در اين باره اظهار کرده است که «مدتي طول ميکشد تا اين اثرگذاري در بازار محسوس شود و به همان سرعت نبايد انتظار اثرگذاري داشت.» افزون بر اينها، خسرو فروغان گرانسايه، رئيس کميسيون بازرگاني داخلي اتاق بازرگاني ايران به چهار مانع کاهش قيمت کالاها متناسب با افت نرخ ارز اشاره ميکند. اين چهار عامل عبارتند از: اهميت شرايط رواني بازار، آينده نامشخص قيمتها، تاثيرگذاري ساير عوامل بر تورم و همچنين سودجويي و عدم نظارت. مرتضي ميري، رئيس اتحاديه فروشندگان لوازم خانگي، گفته است: «مواد اوليه توليد لوازم خانگي با ارز نيمايي در کشور تامين ميشود و نوسان نرخ ارز نبايد بر قيمت محصول نهايي تاثيرگذار باشد اما برخي کارخانجات در زمان افزايش نرخ ارز، به لحظه قيمت محصولات را افزايش ميدهند اما در زمان کاهش نرخ ارز اين استدلال را فراموش ميکنند و حاضر به کاهش قيمت نهايي محصول خود نيستند.» به گزارش ايسنا، همچنين، محمد شکريه، نايب رئيس اتاق اصناف ايران، با بيان اينکه قيمتگذاري لحظهاي بر پايه نوسان نرخ ارز خلاف قانون است، اظهار کرد: «بازارهاي اقتصادي به يکديگر مرتبط هستند و زماني که با افت نرخ ارز بازاري کاهش قيمت را در دستور کار خود قرار نميدهد، ديگر بازارها نيز روند کاهش را اعمال نميکنند.» چرايي کاهشنيافتن قيمتها لطفعلي بخشي، عضو هيات علمي دانشگاه علامه طباطبايي در اين زمينه با بيان اينکه مساله ارتباط نرخ ارز با تورم مسالهاي پيچيدهاي است، اظهار کرد: «ارتباط افزايش نرخ ارز با افزايش قيمتها در بازار رابطهاي مستقيم و فوري است، اما کاهش نرخ ارز لزوما به همان سرعت افزايش نرخ، روي قيمت کالاها تاثير نميگذارد و مدت زماني طول ميکشد تا اين اثرگذاري در بازار محسوس شود.» رئيس کميسيون بازرگاني داخلي اتاق بازرگاني ايران نيز معتقد است «شرايط پيچيدهاي که اقتصاد کشور با آن روبهروست، مانع از آن ميشود که به محض کاهش نرخ دلار، فروشندگان قيمت نهايي کالاها را پايين بياورند.» فروغان گرانسايه اظهار کرد: «فضاي رواني موجود در بازار مسالهاي است که ميتواند تاثيرگذارتر از هر عامل ديگري باشد و وقتي يک بازار نگاه مثبت به آينده نداشته باشد، به محض برخورد با اولين خبر منفي همچون افزايش قيمت دلار، نرخها را بالا ميبرد اما وقتي قيمت ارز کاهشي ميشود، براي پايينآوردن قيمتها مقاومت ميکند.» شناسايي بازيگران اصلي فتحاله بيات، رئيس اتحاديه کارگران قراردادي و پيماني، هم با تاکيد بر تداوم سياست سهميهبندي کالاهاي اساسي گفت: «بازيگران اصلي افزايش قيمتها در بازار مغازهداران و فروشندگان خرد نيستند بلکه آنهايي هستند که نرخها را در بازار تعيين و جابهجا ميکنند و سازمان تعزيرات و بازرسي بايد وارد عمل شوند و دستهايي را که بازار را آشفته و مردم را حريص خريدن ميکنند، قطع کنند.»