ارزش ریال بعد از سقوط پهپاد آمریکایی افزایش یافت

فارس/ ايران طي ماه‌هاي گذشته توانسته است با اجراي برخي سياست‌هاي ارزي ارزش ريال را 30 درصد نسبت به اوايل سال 2019 افزايش دهد و از 156000 ريال در برابر دلار به 118000 ريال در برابر دلار برساند. به گزارش خبرنگار اقتصاد بين‌الملل خبرگزاري فارس به نقل از واشنگتن پست، تحريم‌هاي آمريکا عليه ايران در حال اثر گذاري منفي بر اقتصاد اين کشور است. اين تحريم‌ها سرمايه‌گذاري شرکت‌هاي غربي در ايران را متوقف کرده و توليد نفت اين کشور را نيز به پايين‌ترين ميزان در 30 سال گذشته رسانده است و باعث شده که دسترسي دولت ايران به منابع ارزي خارجي سخت‌تر شود. تورم به 50 درصد رسيده و اين کشور در حال تجربه کردن کمبود برخي مواد غذايي و اقلام پزشکي است. با اين حال اما ايران به جاي تسليم شدن در برابر فشارهاي آمريکا براي تغيير سياست خارجي خود و عقب نشيني از حضور منطقه‌اي به سمت حفاظت از خود و مقاومت در برابر خواسته‌هاي آمريکا روي آورده است و از مذاکرات مجدد که هدف آمريکا خروج از برجام بود نيز خبري نيست. ايران براي بهبود شرايط خود به سمت اصلاحات ارزي روي آورده است. * چرا ايران به سمت تغيير سياست‌هاي ارزي روي آورده است؟ تنگ تر شدن حلقه تحريم‌ها و کاهش درآمدهاي نفتي ايران باعث شده است که ارزش ريال به شدت کاهش يابد. ايران مدت‌ها بود که برابري نرخ ارزي را با قوت حفظ کرده بود و تمايلي به کاهش ارزش ريال نداشت و از اوايل سال 2018 نيز برابري رسمي ريال و دلار را 42 هزار ريال در برابر يک دلار حفظ کرده است. با توجه به کاهش منابع ارز خارجي در نظام بانکي ايران مردم اين کشور براي تامين نياز خود به ارز خارجي براي از واردات خودرو گرفته تا پرداخت شهريه دانشگاه‌هاي خارجي به بازار سياه روي آورده‌اند. از اوايل سال 2019 تا روزهاي نخست ماه مي ارزش ريال ايران 30 درصد در بازار سياه تهران کاهش يافت و به 156 هزار و 500 ريال در برابر دلار رسيد که اين مسئله به افزايش شديد قيمت‌ها در ايران ونابساماني اقتصادي منجر شد. * ايران در اين زمينه چه اقداماتي انجام داده است؟ ايران به سمت ايجاد يک نظام چند نرخي ارزي با هدف کنترل بازار سياه روي آورد. دولت اين کشور سال گذشته يک نظام مبادلات ارزي به نام نيما براي شرکت‌هاي داخلي ايجاد کرد. اما بسياري از صادرکنندگان ترجيح دادند دلار و يوروي خود را در بازار سياه و آزاد بدون نظارت بفروشند چرا که قيمت ارز نيمايي بيش از آنکه نزديک به قيمت بازار آزاد باشد به نرخ رسمي نزديک بود. طي ماه‌‌هاي گذشته بانک مرکزي ايران اجازه داده است که نرخ ارز نيمايي تا حدودي کاهش يابد تا شرکت‌هاي صادر کننده تشويق شوند ارز حاصل از صادرات خود را در اين سامانه عرضه کنند. دولت ايران نيز اعلام کرده که قصد دارد با حذف 4 صفر از پول ملي برابري دلار-ريال را تغيير دهد. * آيا اقدامات ايران مؤثر بوده است؟ برنامه‌هاي ايران باعث شد تا اين کشور موفق شود ارزش ريال در بازار آزاد را تقويت کند. از ماه مي به بعد ارزش ريال با افزايش 30 درصدي به 118 هزار در برابر دلار رسيده است که تقريبا برابر نرخ ارز نيمايي است. اگرچه ساقط کردن پهپاد متجاوز آمريکايي و توقيف نفتکش انگليسي و چند نفتکش مرتبط با قاچاق سوخت در آب‌هاي نزديک به تنگه هرمز توسط ايران به تشديد تنش سياسي در منطقه منجر شده اما شاهد آن بوديم که اين نرخ برابري چندان دستخوش تغيير نشد و ارزش ريال ايران حفظ شده است. اين در حالي است که به طور طبيعي شدت گرفتن تنش سياسي بايد به تضعيف ارزش ريال ايران در برابر دلار منجر مي‌شد اما اين اتفاق رخ نداد. به اعتقاد استيو هانک،‌ استاد اقتصاد کاربردي دانشگاه جان هاپکينز ايالات بالتيمور آمريکا اين مسئله به کاهش تورم در ايران کمک کرده است و شاهد آن بوديم که عليرغم صعود شديد تورم طي سال گذشته، اما در ماه تير و مرداد نرخ تورم به 24 درصد کاهش يافته است. * آيا اين سياست‌ها در بلندمدت جواب مي‌دهد؟ ممکن است حدف 4 صفر از پول ملي تاثير رواني داشته باشد که البته اين تاثير کم خواهد بود چرا که به اعتقاد چارلز روبرتسون،‌کارشناس ارشد اقتصادي مؤسسه رنسانس کپيتال اين اقدام دولت روحاني در برابر کردن 12 تومان به جاي 120 هزار ريال در برابر دلار ممکن است ذهنيت بهتري براي مردم ايران ايجاد کند. اما تا زماني که اين کشور نتواند دسترسي کافي به ارز خارجي نداشته باشد همچنان درگير اختلاف برابري بين ارز نيمايي و ارز بازار آزاد خواهد بود. به گزارش فارس، بايد گفت که ديگر کارشناسان نيز نظر مشابهي را ارائه داده‌اند اما راهکار خروج از بحران ارزي را جداي از لغو تحريم‌ها يا باز شدن دست ايران به منابع ارزي، تقويت مباني رشد اقتصادي عنوان کرده و حذف چهار صفر را نه تنها منطقي نمي‌دانند بلکه معتقدند که ممکن است به نتايج تلخي منجر شود. اين کارشناسان بر اين باورند که دولت بايد نخست به سمت تقويت پول ملي از طريق پرداختن به عوامل بنيادين بود و سپس در صورت لزوم براي حذف صفرها اقدام کند. * چرا ايران برابري ريال دلار را شناور نمي‌کند؟ مقامات ايراني نگران هستند که در صورت شناور کردن برابري ريال با دلار شاهد کاهش بيشتر ارزش ريال در بازار باشيم که اين مسئله به شدت گرفتن تورم منجر مي‌شود. اين مسئله همچنين در برابر رويدادهاي سياسي نيز حساس خواهد بود. از طرف ديگر بخش قابل توجهي از حاکميت ايران به کاهش نرخ برابري ريال با دلار به عنوان نشانه‌اي از تضعيف قدرت ملي و کاهش توانايي براي ايستادن در مقابل سياست‌هاي آمريکا نگاه مي‌کند و اصلا علاقه‌اي به تجربه کردن چنين شرايطي ندارد. به علاوه اينکه بانک مرکزي ايران نيز در زمينه تخصيص ارز خارجي با نرخ رسمي خيلي شفاف عمل نمي‌کند. کارشناسان مي‌گويند تامين دلار ارزان براي افراد وابسته به دولت در حالي که درخواست قانوني شرکت‌ها براي گرفتن دلار رد مي‌شود به فساد منجر مي‌شود. به عبارت ديگر تخصيص ارز با نرخ رسمي به افرادي که صلاحيت آن را ندارند عملا به ايجاد رانت و فساد در ساختار اقتصادي منجر مي‌شود. با توجه به آنچه گفته شد بعيد به نظر مي‌رسد به اين زودي‌ شاهد شناور شدن برابري ريال با دلار باشيم. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد