دو روی سکه مهاجرت کارگران
ايرنا/ کارشناسان حوزه کار معتقدند مهاجرت نيروي کار اگر به قصد اقامت دائم نباشد و افراد سرمايه خود را از کشور خارج نکنند، در توسعه اقتصاد کشور موثر است و موجب ارزآوري براي کشور ميشود. هرگاه سخن از مهاجرت ميشود، همواره مزايا و معايب آن مطرح ميشود و اينکه اين مهاجرت چه ميزان به براي کشور مهم است. مهاجرت نيروي کار نيز موضوعي است که از ديرباز مطرح بود و در برههاي از زمان مهاجرت اتباع خارجي و اشغال فرصتهاي شغلي توسط آنان مطرح بوده است. در مرحلهاي ديگر نيز با توجه به افزايش نرخ بيکاري، اعزام نيروي کار به خارج از کشور براي حل اين مساله مطرح ميشود. البته چند ماهي است که تحريمهاي ظالمانه عليه کشور موجب رکود توليد شده است و بسياري از کارگران براي کسب درآمد بيشتر و زندگي راحت به فکر مهاجرت و کار در کشورهاي منطقه ميافتند. حال سوالي که مطرح ميشود اين است که مهاجرت کارگران در کوتاه مدت و طولاني مدت چه تاثيري دارد؟ براي اين منظور سراغ کارشناسان حوزه کار رفتيم و نظر آنها را در خصوص اين موضوع پرسيديم. «حميد حاج اسماعيلي» در اين ارتباط به ايرنا گفت: مهاجرت نيروي کار از گذشته با چالشهاي بسياري روبرو بوده و همواره به دليل دو رقمي بودن نرخ بيکاري نقدهايي برآن وارد بوده است. اين کارشناس حوزه کار افزود: حدود ۳.۵ ميليون نيروي کار افغانستاني در کشور مشغول هستند و در اين حوزه با ضعف جدي مواجه هستيم که بايد دولت آنها را ساماندهي کند تا در شرايطي که بازار کار محدود است، از آنها استفاده نکنيم. وي با بيان اينکه مهاجرت نيروي کار به داخل و خارج محاسن و معايب زيادي دارد، بيان کرد: بنابر قانون کار اشتغال افراد بيگانه منع قانوني ندارد، اما حدود و موارد خاصي مشخص شده است. به عنوان نمونه نيروي کار مشابه نباشد و نيازمند ورود افراد متخصص در آن حوزه باشد. حاج اسماعيلي گفت: در حاليکه که در سالهاي گذشته همواره اين نقد به دولت وارد بود که ساماندهي براي اعزام نيروي کار جوان و فارغالتحصيلان به خارج از کشور وجود ندارد اما در چند ماه گذشته مهاجرت نيروي کار از داخل کشور نيز چالش برانگيز شده است. وي اظهارداشت: هزينهها و سرمايههاي زيادي صرف تربيت نيروي انساني ميشود و بايد قابليت ثمره و بهرهوري براي کشور داشته باشد و دولت موظف است سکان کار را برعهده بگيرد و از طريق دفاتر و سفارتخانههاي خود در کشورهاي ديگر اين نيروها را اعزام کند و براين اساس ارزآوري براي کشور خواهند داشت. اين کارشناس حوزه کار درخصوص مزاياي مهاجرت نيروي کار به خارج گفت: مبادله دانش و تکنولوژي خيلي مهم است چرا که يکي از راههاي توسعه کشور استفاده از مهارت متخصصين خارجي است و در عين حال نيروي کار داخلي با حضور در بخشهاي تخصصي و صنعتي کشورهاي توسعه يافته و کسب تجربه و اطلاعات لازم آن را به داخل منتقل کند و تکنولوژي ارتقا يابد. وي با اشاره به وضعيت بازار کار کشور، تاکيد کرد: در اين شرايط امکان توسعه بازار کار و استخدام نيروي کار فراهم نيست، بنابراين دو راه بيشتر نداريم يا به اين افراد يارانه و حقوق بيکاري بدهيم که به نفع کشور نيست و يا دولت با کنترل و برنامهريزي مناسب ساماندهي نيروي کار را انجام و آنها را اعزام کند. مهاجرت نيروي کار به همراه سرمايه خطرناک است «عليرضا حيدري» کارشناس ديگر در حوزه کار گفت: بحث خروج نيروي کار در همه کشورها مطرح است و پديده جديدي نيست آنچه مهم است ويژگي اين نوع مهاجرت است. وي افزود: براي نمونه در هندوستان وقتي مهاجرت نيروي کار اتفاق ميافتد آن را در قالب صادرات براي اقتصاد خود درنظر ميگيرند، چرا که نيروي کاري که خارج ميشود ارز توليد ميکند و اين ارز وارد اقتصاد ميشود و در خالص صادراتي نقش دارد. اين کارشناس ادامه داد: اما در کشور ما صادرات نيروي کار اينگونه نيست و وقتي مهاجرت کارگران در حال حاضر را با ۲۰ گذشته مقايسه ميکنيم، ميبينيم که سبک و سياق مهاجرتها تغيير کرده است. وي اظهارداشت: در گذشته مهاجرتها موقت بود و براي نمونه افرادي که براي کار به ژاپن ميرفتند درآمد خود را براي خانوادهها ميفرستند اما الان افراد نه تنها خود از کشور ميروند بلکه سرمايه و خود را نيز خارج ميکنند. حيدري بيان کرد: اينکه نيروي متخصص و توانمند به قصد اقامت دائم مهاجرت ميکند و توان و انرژي خود را آنجا به کار بگيرد براي کشور آثار نامطلوبي دارد و خروج اين نيروها به معناي خروج ثروت کشور است. وي تاکيد کرد: بايد مهاجرت نيروي کار آسيب شناسي و دلايل اين امر شناسايي شود چرا که برخي با وجود اينکه موقعيت کاري خوبي دارند و سطح معني داري از مسووليت را تصدي ميکنند و مي توانند خدمات خوبي به جامعه بدهند از کشور خارج ميشوند. اين کارشناس حوزه کار تصريح کرد: اين آسيب شناسي ميتواند عواملي را که موجب رضايتمندي افراد و ماندگاري آنها در کشور ميشود را فراهم کند. وي افزود: نبايد فراموش کنيم که مهاجرت برخي نيروهاي کار از داخل ميتواند نيروهاي ديگر را نيز در صف خروج از کشور قرار دهد و نيروهايي که سرمايه زيادي براي تربيت آنها صرف شده و اکنون به مرحله بهرهوري رسيده است را از دست بدهيم.