دو سناریوی پیش روی بورس

دنياي اقتصاد/ شاخص کل بورس تهران در هفته گذشته افت نزديک به ۲ درصدي را تجربه کرد. با ريزش شديد سهام در معاملات چهارشنبه احتمال اصلاح ادامه‌دار سهام پررنگ شده است. بر اين اساس رويه آتي سهام را در دو سناريوي اصلاح ادامه‌دار يا بازگشت دوباره به مسير صعودي مي‌توان مورد بررسي قرار داد. ارزش بالاي معاملات سهام عاملي است که نمي‌توان به راحتي از کنار آن گذشت و مي‌تواند معادلات را تغيير دهد و با دستاويز بهانه‌هاي موجود مسير متفاوتي را براي سهام رقم بزند. دو سناريوي پيش روي بورس شاخص کل بورس تهران در هفته گذشته افت نزديک به دو درصدي را به ثبت رساند. در حالي در پايان معاملات دوشنبه شاخص سهام به عدد تاريخي ۳۰۶ هزار واحد نزديک شده بود که طي دو روز پاياني معاملات هفته گذشته سهام ريزش پرشتابي را تجربه کرد. سقوط دسته‌جمعي قيمت سهام در معاملات چهارشنبه افت بيش از ۸۳۰۰ واحدي را رقم زد. با اين حال در ساعت پاياني معاملات چهارشنبه شاهد بازگشت نسبي و بعضا پرشتاب قيمت سهام در گروه‌هاي مختلف بوديم و اين موضوع باعث شد که اندکي از افت شديد شاخص سهام جبران شود. سهام برخي شرکت‌ها در ريزش دسته‌جمعي ساير نمادها طي معاملات روز چهارشنبه نوسان مثبت را تجربه کردند. علاوه بر اين سهام برخي شرکت‌ها در روز چهارشنبه بعضا نوسان تا ۱۰ درصد را به ثبت رساندند و سهام از صف فروش (کف قيمتي روزانه) به صف خريد (سقف قيمتي روزانه) حرکت کردند. يکي از مواردي که در توجيه چنين رفتار قيمتي در معاملات چهارشنبه به خوبي خودنمايي مي‌کند اخبار از تجديد ارزيابي دارايي‌ها است. تجديد ارزيابي دارايي‌ها نمونه‌اي از بهانه‌هايي است که مي‌تواند مسير متفاوتي را با انتظارات تحليلي و عدم ارزندگي براي سهام رقم بزند. دو سناريو ادامه اصلاح قيمت سهام در ادامه معاملات چهارشنبه يا بازگشت دوباره سهام به مسير صعودي قابل بررسي است. در بررسي اين سناريوها نيز علاوه بر بهانه‌ها و دلايل بنيادي بايد نقش اساسي شارژ نقدينگي به سهام را در نظر گرفت. نمي‌توان به راحتي از کنار ارزش معاملات بي‌سابقه بيش از ۲۲۰۰ ميليارد توماني گذر کرد. نقش عوامل سياسي در نوسان قيمتي سهام نيز بايد لحاظ شود. بعضا فعالان بازار بهانه ريزش بورس در معاملات چهارشنبه را تشديد دوباره تنش سياسي در منطقه عنوان مي‌کردند که نقش اين بهانه نيز در نوسان قيمتي سهام مشخص است. راز صعود تجديدي‌هاي بورس همچنان يکي از بهانه‌ها که اثر محسوسي را بر قيمت سهام دارد اخبار پيرامون افزايش سرمايه از تجديد ارزيابي دارايي‌ها است. افزايش سرمايه از تجديد ارزيابي دارايي به‌عنوان ابزاري که مي‌تواند ارزش واقعي روز دارايي‌هاي يک شرکت را مشخص کند مورد توجه معامله‌گران است. در گزارشي با عنوان «حباب دارايي‌ها در بورس تهران» به ريشه‌يابي استقبال از سهام با بهانه ارزش دارايي‌ها پرداخته شد. به نظر مي‌رسد بار ديگر بايد به اشتباه رايج عمده تحليل‌گران در بررسي اثر دارايي‌ها بر ارزش قيمتي سهام اشاره کرد. اگر شرکتي هزاران ميليارد تومان نيز دارايي در ترازنامه به روزشده خود به ثبت رسانده باشد نمي‌تواند دليلي براي صعود سهام باشد. همين موضوع باعث مي‌شود که علت غيرمنطقي بودن رشد قيمتي سهام بانک‌ها به دنبال اخبار تجديد ارزيابي دارايي‌ها يا سهام ساير شرکت‌ها که در آزمون سودآوري رفوزه شده‌اند، مطرح شود. علاوه بر اين موضوع تاکيد شده بود که دارايي و ارزش روز آن را نمي‌توان بدون در نظر گرفتن اثر اين دارايي بر صورت جريان وجوه نقد آتي شرکت به قيمت سهام نسبت داد. ملاحظات دولتي باعث مي‌شود که شرکت‌ها به جاي انحلال با دلايل واهي و بدون وجود صرفه اقتصادي به کار خود ادامه دهند. رشد قيمتي سهم‌هاي سيماني با ارزش جايگزيني به همين دليل توجيه‌پذير نيست. با در نظر گرفتن اين موارد است که مي‌توان رشد قيمتي سهام تنها با بهانه تجديد ارزيابي را رد کرد. با اين حال تجديد ارزيابي دارايي يک واجب براي شرايط اقتصاد کشور است که عدم انجام آن نتايج بسيار مضري را در آينده به همراه خواهد داشت. از نگاه بازاري اما وضعيت متفاوت است و در سال‌هاي گذشته گوش بازار به تحليل‌هاي منطقي بدهکار نبوده و سهام با بهانه تجديد ارزيابي دارايي‌ها رشد مي‌کند. اخبار پيرامون افزايش سرمايه سهام خودرويي رشدهاي قابل توجه را براي اين صنعت به دنبال داشته است. به نظر مي‌رسد سهام همچنان با اين بهانه داغ مي‌شود و بر اساس رفتار چندين سال اخير بايد گفت انتظار بي‌تفاوتي بازار به موج اخبار در اين خصوص، در ارزش معاملات نزديک به ۲ هزار ميليارد توماني چندان دقيق نيست. دو سناريو از آينده سهام با وجود تمام مواردي که درخصوص احتمال حباب قيمتي از سوي تحليل‌گران مختلف مطرح مي‌شود و با وجود اين‌که شاخص سهام در هفته گذشته مسير پرشتاب نزولي را در پيش گرفت و ريزش نزديک به ۸ هزار واحدي را در معاملات چهارشنبه تجربه کرد، همچنان نمي‌توان با قطعيت ادامه مسير سهام را اصلاحي دانست. يکي از مهم‌ترين ريسک‌هايي که مي‌تواند سهام را در مسير نزولي قرار دهد احتمال دوباره جنگ است. اشاره شد که اگر بخشي از بهانه ريزش سهام در معاملات چهارشنبه را احتمال وقوع جنگ بدانيم با حذف اين بهانه احتمال واکنش معکوس در سطوح بالاي ارزش معاملات وجود دارد. بر اين اساس يکي از ريسک‌هاي اصلاح ادامه‌دار سهام مي‌تواند کاهش ارزش معاملات باشد. در شرايط کنوني موارد متعددي در مسير قيمتي سهام موثر است. براي مثال بازار جهاني همچنان با خطر رکود مواجه است اما وضعيت قيمت‌ کالاهاي مهم براي بورس تهران متفاوت از انتظاراتي است که پيش از اين وجود داشت. در اين خصوص سياست‌هاي انبساط پولي عاملي است که در شرايط هشدار رکود، بانک‌هاي مرکزي جهان در پيش گرفته‌اند و اگر همين موضوع براي حمايت از قيمت‌ کالاها در کوتاه‌مدت کافي باشد در سطوح بالاي ارزش معاملات بهانه‌اي خوب براي رشد قيمتي سهام در بورس تهران خواهد بود. موج خبري افزايش سرمايه از تجديد ارزيابي دارايي‌ها به نظر همچنان ادامه دارد و همان‌طور که اشاره شد همين مي‌تواند بهانه را براي صعود سهام مرتبط فراهم سازد؛ حال اينکه اين افزايش سرمايه هيچ دليل بنيادي براي صعود سهام فراهم نمي‌کنند. از نظر کارشناسي و بررسي ارزش واقعي شرکت‌ها مي‌توان دلايلي براي صعود سهام و دلايل قدرتمند فشار بر سهام را مطرح کرد. اما اگر بحث تحليل رويه آتي قيمت سهام باشد اگر تنش سياسي به اوج نرسد و بازار جهاني سطوح کنوني قيمت کالاها را حفظ کند ارزش معاملات تعيين‌کننده رويه آتي قيمت سهام است. براي بسياري درک واقعي ميانگين ارزش معاملات بيش از ۲ هزار ميليارد توماني در هفته گذشته دشوار است. ارزش معاملات هفته گذشته بورس تهران معادل ۱/ ۰ درصد کل نقدينگي کشور است. حال آن‌چه مسير آتي قيمتي سهام را تعيين مي‌کند رويه آتي ارزش معاملات است. چنين حجمي از نقدينگي در سهام با چاشني هيجان همراه است. با چنين استدلالي بايد گفت اگر بنا باشد که با قدرت نقدينگي سهام بار ديگر به مسير صعودي بازگردد بايد در انتظار تقويت احتمال حبابي شدن سهام در آينده‌اي نزديک بود. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد