سیر تا پیاز عملیات بازار باز
ايسنا/ عمليات بازار باز بانکي از ابتداي مهرماه سال جاري کليد خورد تا در صورت اجراي دقيق، نرخ تورم، نرخ سود، اضافه برداشتهاي بانکها و ... را کنترل کند. حدود يک ماه پيش، عبدالناصر همتي، رئيسکل بانک مرکزي از اجرايي شدن عمليات بازار باز بانکي از پايان شهريور ماه سال جاري خبر داد و در همين راستا، اعضاي کميته اجرايي اين عمليات در نخستين روز از ابتداي مهرماه معرفي شدند و عملا عمليات بازار باز بانکي کار خود را آغاز کرد. بر اساس اين حکمي که رئيسکل بانک مرکزي براي اعضاي کميته اجرايي عمليات بازار باز بانکي صادر کرده است، تدوين و پيگيري سياست پولي، رصد و پايش انتقال پولي، تدوين و پيگيري برنامههاي اعلام موضع، برنامهريزي و نظارت بر بازار بين بانکي، برنامهريزي، نظارت و اجراي عمليات بازار باز و پيشنهاد مقررات سياست پولي و الگوي نظارت آن از جمله مهمترين وظايف اين کميته محسوب ميشود. به گفته رئيسکل بانک مرکزي سياستهاي پولي چيزي جز اجراي عمليات بازار باز بانکي نيست، در گذشته براي بانک مرکزي کلهاي پولي مهم بود که البته هم اکنون هم اين مساله مهم است، اما بانک مرکزي به دنبال آن است که کلهاي پولي را از طريق عميات بازار باز کنترل کند. بانک مرکزي پيش از اين گفته بود که اجراي اين طرح موجب کنترل نرخ تورم، ساماندهي اضافه برداشت بانکها، تنظيم چارچوب مشخص براي اعطاي اعتبار به بانکها و موسسات اعتباري، اجراي سياست پولي و مديريت نرخهاي سود ميشود. اما عمليات بازار باز بانکي در واقع به بانک مرکزي کشورها اين اجازه را ميدهد تا با خريد و فروش اوراق قرضه دولتي در بازار آزاد، براي گسترش يا انقباض ميزان پول در سيستم بانکي اقدام کنند، به طوريکه خريد اوراق به سيستم بانکي پول تزريق ميکند و رشد اقتصادي را افزايش ميدهد، در حالي که فروش آن عکس اين کار را انجام ميدهد و در واقع با کاهش تزريق پول سبب کنترل نرخ تورم ميشود. عمليات بازار باز ميتواند اهداف متفاوتي را دنبال کند. در بسياري کشورها مهمترين وظيفه بانک مرکزي کنترل نرخ تورم است که اين کنترل از طريق عمليات بازار باز صورت ميگيرد و در کشورهايي که نرخ برابري ارز را کنترل ميکنند، عمليات بازار باز با هدف کنترل نرخ ارز صورت ميگيرد. با توجه به تاثيرات مثبت عمليات بازار باز بانکي بر اقتصاد کشورها و در شرايطي که اقتصاد ايران تحت تاثير تحريمهاي آمريکا زير فشار زيادي قرار دارد، اجراي اين عمليات ميتواند تا حدود وضعيت اقتصادي کشور را بهبود بخشد و اين امر بايد مورد توجه قرار گيرد که در صورتي اين طرح جواب ميدهد که با حساسيت و دقت فراوان انجام شود. هرچند که اين عمليات زمانبر است و در درازمدت پايههاي اقتصاد ايران را تقويت ميکند و نميتوان انتظار تحولات ناگهاني و کوتاهمدت از آن داشت، با اين حال اين مسيري است که دير يا زود اقتصاد ايران بايد آن را ميپيمود.