سوختگیری نیاز به ماشینحساب دارد؟
فرارو/ سخنگوي شرکت پخش فرآوردههاي نفتي ميتوانست از همان اول تنها به ذکر مراحل درست سوختگيري در پمپبنزينها اکتفا کند و بگوييد در صورت انجام درست آنها خطري سهميههاي سوخت ذخيره شده در کارتها را تهديد نميکند؛ اين کار يکي دو روز بعد و زماني که شايعهها مردم را نگران کرده بودند انجام شد تا مشخص شود تنها اگر افراد مراحل سوختگيري را رعايت نکنند و قبل گذاشتن نازل در جاي خود اقدام به برداشتن کارت سوخت کنند، بهدردسر ميافتند. بنزين زدن در ماههاي اخير با توجه به افزايش قيمتها به خودي خود کار ترسناکي بهحساب ميآمد براي همين در هفته گذشته وقتي شايعههاي زيادي درباره پيمانههاي ۳.۹۹ ليتري و روش محاسبه قيمت بنزين شنيديم واقعا ترسيديم. خيليها شوخي کردند و گفتند براي اينکه شک و شبههاي ايجاد نشود، بهتر است با خودمان ماشينحساب ببريم. حرف و حديثها در اين رابطه دقيقا از وقتي شکل گرفت که سخنگوي شرکت ملي پخش فرآوردههاي نفتي تلاش کرد در گفتگو با يک رسانه موضوعي ساده را توضيح دهد، اما با وجود نيت خيري که داشت مرتکب اشتباهي تاکتيکي شد و بهيک سري از مسائل پيچيده فني اشاره و غيرضروري اشاره کرد. نتيجه اين اتفاق فاجعه بود و يک هفته شده که همه دارند درباره اينکه موقع بنزين زدن با خودشان ماشينحساب داشته باشند حرف ميزنند. بالاخره نگران هستند و بايد يکي به اين نگراني پاسخ بدهد. موافقيد با هم موضوع را بررسي کنيم؟ بازگشت يک شايعه از صندوقچه عتيقهها شائبه غيب شدن سهميه سوخت، از همان روزهاي اول سهميهبندي بنزين در ايران به وجود آمد. منظورمان از روزهاي اول سال ۸۶ است. در آن زمان بعضي صاحبان خودروها با مراجعه به جايگاههاي سوخت اعلام ميکردند سهميه بنزين آنها در هر بار سوختگيري بيش از دو ليتر اضافهتر کم ميشود. همين موضوع باعث شد تا تصور کمفروشي جايگاهها تقويت شود و متهم اول اين موضوع کارگران جايگاههاي سوخت باشند. هرچند مشخص شد آن بندگان خدا تقصيري در اين موضوع نداشتند. تقريبا در همان زمانها بود که يک پيام درگوشي دهان بهدهان ميچرخيد و بعضيها آن را در گوش آشناها و دوستانشان پچپچه ميکردند. معلوم نيست اولين بار چه کسي آن را ساخته و حتي خيليها عملي بودن آن را امتحان کردند. براساس اين شايعه اگر شما پس از بنزين زدن و در حالي که هنوز نازل بنزين دستتان است، کارت سوخت را از دستگاه بيرون بکشيد سيستم قاطي ميکند و ميتوانيد مقداري بيشتر از سهميه تعيين شده بنزين بزنيد. به حق چيزهاي نديده و نشنيده! خيليها موقع شنيدن اين حرف يک گوششان در بود و گوش ديگرشان دروازه، اما ظاهر شرکت ملي پخش فرآوردههاي نفتي بهخودش زحمت داده و موضوع را چک ميکند تا متوجه شود سيستم قشنگ باکلاسشان مقابل همين حقه ساده بيدفاع است. انتظار داشتيد چکار کنند؟ بلافاصله دستبهکار شدند و نرمافزاري و سختافزار را طوري تغيير دادند که بنزين هدايت شده از نازل به باک بنزين اشخاص بهشکل پيمانههايي با ظرفيت مشخص محاسبه شود. از اينجا بود که آن عدد ۳.۹۹ لعنتي وسط آمد، اما سهميهبندي بنزين و کارت سوخت ناگهان بهدست فراموشي سپرده شد. دقيقا تا ۲۴ آبان امسال. همزمان با افزايش قيمت بنزين و بازگشت سهميهبندي و کارتسوخت بعضيها دوباره آن شايعه قديمي را از صندوقچه عتيقهها بيرون کشيدند بياينکه بدانند شرکت ملي پخش فرآوردههاي نفتي از مدتها قبل راه جلوگيري و سوءاستفاده از اين روش را گرفته است. در نتيجه افراد بياطلاعي که بهخيال خودشان ميخواستند زرنگبازي کنند به اضافه افرادي که راه و روش درست سوختگيري را نميدانستند و قبل از انجام مراحل سوختگيري، کارت خود را بيرون ميکشيدند متوجه شدند مقداري از سهميه سوختشان گم ميشود. يک خبرنگار تصميم گرفت ماجرا را از سخنگوي شرکت پخش فرآوردههاي نفتي جويا شود و فاطمه کاهي هم کاملا صادقانه به سوالات او جواب داد. به گفته او طراحي سامانه هوشمند سوخت براي جلوگيري از تخلف حاصل از بيرون کشيدن کارت در حين سوختگيري، به اين صورت است که با وارد کردن کارت در کارتخوان و مشخص شدن مقدار سهميه، با شروع سوختگيري، ابتدا ۳.۹۹ ليتر از سهميه کسر ميشود و شروع به سوختگيري ميکند. پس از اتمام پيمانه اول، ۳.۹۹ ليتر ديگر از سهميه کم ميشود و مجددا سوختگيري ادامه پيدا ميکند و اين فرايند بهصورت پيمانه پيمانه تا انتهاي سوختگيري ادامه پيدا ميکند. اگر در حين سوختگيري کارت از کارتخوان بيرون کشيده شود مقداري که باقيمانده ۳.۹۹ ليتر است از سهميه آن کارت کسر ميشود. براي مثال اگر دو ليتر سوختگيري کرده باشيد و کارت را بيرون بکشيد، ۱.۹۹ ليتر بيشتر از سهميه آن کارت کم ميشود و اگر همان کارت، دوباره وارد همان کارتخوان شود، سهميهاي که بيشتر از مقدار برداشت شده از نازل کم شده است، به کارت برگردانده ميشود. باور کنيد يا نه حتي يک کلمه از اين توضيحات، اظهارات فاطمه کاهي و شرکت پخش فرآوردههاي نفتي اشتباه نيست، اما چون روش اطلاعرساني مقدراي پيچيده بوده مردم کمي گيج شدند. بلافاصله در شبکههاي اجتماعي شوخيهايي ساخته شد و بعضيها جدي جدي خيال کردند موقع بنزين زدن واقعا بايد همراهشان ماشينحساب ببرند و معادلههاي مربوط به پيمانههاي ۳.۹۹ ليتر را حل کنند. غافل از اينکه فرشته عدالت تنها قرار است يقه افرادي را بگيرد که هوس ميکنند بنا بر همان توصيه شيطنتآميز قديمي موقع سوختگيري دست بهتقلب بزنند. نترسيد، نترسيد نيازي به محاسبات رياضي نيست سخنگوي شرکت پخش فرآوردههاي نفتي ميتوانست از همان اول تنها به ذکر مراحل درست سوختگيري در پمپبنزينها اکتفا کند و بگوييد در صورت انجام اين کار هيچ خطري سهميههاي سوخت ذخيره شده در کارتها را تهديد نميکند. او يکي دو روز بعد و زماني که شايعهها مردم را نگران کرده بودند اين کار را انجام داد و گفت: اگر افراد مراحل سوختگيري را رعايت نکنند و قبل مشاهده پيغام «لطفا کارت خود را برداريد» و گذاشتن نازل در جاي خود اقدام به برداشتن کارت سوخت کنند، از سهميه آنها کاسته خواهد شد. اين سيستم در سامانه هوشمند از سال ۱۳۸۶ بهمنظور جلوگيري از تخلفات در سيستم تعريف شده و هدف آن افزايش ايمني شبکه بوده است. اگر اين سيستم پيش بيني نميشد، وقتي فرد کارت را خارج ميکرد، تا هر ميزاني ميتوانست سوختگيري کند بدون اينکه از سهميه او کاسته شود. به همين دليل براي جلوگيري از چنين مواردي اين طرح در سامانه اجرا شده است. سخنگوي شرکت ملي پخش فراوردههاي نفتي در تشريح عملکرد اين سيستم ايمني گفته اگر فرد حين سوختگيري کارت سوخت خود را بيرون بياورد ممکن است بين يک تا ۳.۹۹ ليتر از ميزان سهميه سوخت موجود در کارتش کم شود، اما اگر کارت را حين سوختگيري خارج نکند هيچ اتفاقي نميافتد و نيازي به محاسبات ادعا شده نيست. لازم است در ابتدا فرد کارت را در کارتخوان گذاشته رمز را وارد کرده و سوختگيري را آغاز کند. در پايان سوختگيري نيز نازل را قطع کرده و پس از مشاهده علامت و پيغام «کارت خود را برداريد» کارت را خارج کند. او در پاسخ به اين سوال که چرا عدد ۳.۹۹ ليتر براي اين موضوع تعيين شده است ميگويد: اين مسئله مربوط به افراد نميشود و لزومي ندارد مردم نگران موضوع باشند چراکه در نحوه سوختگيري افراد تغييري ايجاد نکرده و هرکسي تا هر ميزاني که بخواهد ميتواند سوختگيري کند. فقط اين موضوع مشروط به اين است که فرد کارت خود را هنگام سوختگيري خارج نکند. عدد ۳.۹۹ تنها يک پيمانه اندازهگيري است که در سامانه براي حفاظت و امنيت در نظر گرفتهاند. لابد الان داريد از خودتان ميپرسيد آيا بهتر نبود به جاي ايجاد اين سيستم، در صورت خروج کارت از دستگاه عمليات سوختگيري به طور کامل قطع شود تا اگر افرادي هم سهوا اين خطا را انجام داد متحمل ضرر نشوند؟ فاطمه کاهي در پاسخ به شما ميگويد: باتوجه بهاينکه سيستم آنلاين نيست، امکان انجام اين کار وجود نداشت و با توجه بهاينکه طراحي، ساخت و ايجاد شبکه آنلاين مشکلات ديگري را به وجود ميآورد، امکان انجام آن کار را نداشتيم. چون با قطع شدن شبکه آنلاين ممکن است مردم صفهاي طولاني را تجربه کنند. بههرحال ۲۴ ميليون خودرو در کشور وجود دارد که روي هم رفته روزانه چهار ميليون تراکنش ثبت ميکنند.