فرجام بیت‌کوین در سال ٢٠٢٠ چه می‌شود؟

روزنامه شهروند/ تحريم شبکه بانکي ايران و قيمت صعودي دلار در بازار شب عيد، سرمايه‌گذاري روي بيت‌کوين را براي بسياري از ايراني‌ها جذاب کرده است. براساس گزارش رويترز، قيمت هر بيت‌کوين در بازارجهاني نسبت به ارزش آن در ابتداي ‌سال ٢٠٢٠ حدود ١,٥ برابر شده و همين مسأله برخي از تحليلگران جهاني را نسبت به آينده اين ارز خوشبين کرده است. گرچه بيت‌کوين هم مانند بسياري از شاخص‌هاي بازارجهاني تحت‌تأثير کرونا قرار گرفت و رشد قيمت آن در ماه‌هاي گذشته منفي شده است، اما اين دسته از تحليلگران اعتقاد دارند که اين مسأله مقطعي است و ارزهاي ديجيتالي بار ديگر به نمودار صعود برمي‌گردند. از آن سمت برخي ديگر از تحليلگران همچنان ريسک خريد ارزهاي ديجيتال را بالا مي‌دانند و نسبت به آينده آن بي‌اعتماد هستند. اين دسته از تحليلگران همچنان به مقاومت بانک‌هاي مرکزي جهان نسبت به پذيرش بيت‌کوين در معاملات اشاره مي‌کنند. ارزهاي ديجيتال از کجا آمده‌اند؟ ارزهاي ديجيتالي ابزار جديدي براي تبادل‌هاي مالي است که در سال‌هاي گذشته بسيار مورد توجه قرار گرفته است. يکي از معروف‌ترين ارزهاي ديجيتال بيت‌کوين است. بيت‌کوين نخستين‌بار در ‌سال ٢٠٠٨ ميلادي توسط فردي با نام مستعار ساتوشي ناکاموتو به وجود آمد. مهم‌ترين تفاوت بيت‌کوين با ساير ارزهاي موجود در بازار آن است که بيت‌کوين بدون پشتوانه است و عرضه و توزيعش تحت نظارت هيچ فرد، گروه و سازمان خاصي نيست. بدون پشتوانه‌بودن بيت‌کوين به اين معناست که اين ارز تابع سياست‌گذاري پولي نيست و تنها عاملي که مي‌تواند قيمت اين ارز را تعيين کند، عرضه و تقاضاي موجود در بازار است. در واقع زماني که اقبال مردم به اين ارز ديجيتالي بيشتر شود و تقاضاي آنها افزايش پيدا کند، قيمت ارز افزايش پيدا مي‌کند و در زماني که به دليل افزايش سود در بازارهاي موازي، تقاضاي افراد از اين ارز کاهش پيدا کند، قيمت بيت‌کوين هم کاهش پيدا خواهد کرد. تفاوت ديگر اين ارز با ساير ارزهاي رايج در بازار، محدودبودن ميزان عرضه اين نوع ارز ديجيتالي است. براساس الگويي که در طراحي اين ارز مورد استفاده قرار گرفته است، ميزان عرضه اين نوع ارز محدود به ٢١‌ميليون واحد است. در واقع اين محدوديت به معني اين است که در بلندمدت عرضه بيت‌کوين ثابت است و اين طرف تقاضاست که قيمت‌گذار اصلي در بازار اين ارز ديجيتال است. اين درحالي است که در بازار ساير ارزهاي رايج درجهان، بانک‌هاي مرکزي بسته به سياست‌هاي خود عرضه ارز را کاهش يا افزايش مي‌دهند. توجه به اين دو نکته رمز اصلي براي تحليل بازار ارز ديجيتال بيت‌کوين است. بيت‌کوين محصول بحران اقتصادي براي تحليل بازار بيت‌کوين لازم است ابتدا پيشينه به وجود آمدن اين ارز و چرخه‌هاي قيمتي آن را مورد توجه قرار داد. بسياري از محققان اقتصادي به وجود آمدن اين ارز را محصول نااطميناني ناشي از بحران مالي ‌سال ٢٠٠٨ ميلادي مي‌دانند. در واقع اين بحران باعث شد که عاملان اقتصادي بخشي از سرمايه خود را در بخشي ذخيره کنند که تابع سياست‌گذاري نهادهاي دولتي نيست. در واقع پس از دومينوي ورشکستگي در بانک‌ها و ساير نهادهاي مالي بخشي از سرمايه‌ها به سمت اين‌گونه ارزهاي ديجيتال هدايت شد. اين مسأله دو دليل عمده است؛ دليل اول عدم امکان نظارت نهادهاي دولتي بر بيت‌کوين بود؛ بنابراين افرادي که پول خود را به صورت بيت‌کوين ذخيره مي‌کردند، در واقع از ماليات معاف بودند. دومين دليل آن بود که افراد با ذخيره‌کردن بخشي از اموال خود به صورت اين ارز ديجيتال، مي‌توانستند سرمايه خود را از يک بحران بين‌المللي نجات دهند. با وجود اين، حتي خوشبين‌ترين اشخاصي که در‌ سال٢٠١٠ هر بيت‌کوين را به قيمت يک سنت خريداري مي‌کردند، باور نمي‌کردند که در کمتر از يک‌سال سود ٣هزار برابري را تجربه کنند. روند سودآوري بيت‌کوين در يک‌دهه البته قيمت بيت‌کوين هميشه هم صعودي نيست. قيمت بيت‌کوين پس از افزايش باورنکردني در ‌سال ٢٠١١، دوباره روند کاهشي را تجربه کرد. اين روند کاهشي به ‌حدي بود که در اواسط‌ سال ٢٠١١، قيمت اين ارز به کمتر از ٢هزار دلار رسيد. اين روند اولين سيکل قيمتي بيت‌کوين است که شناخت آن اساس پيش‌بيني قيمت اين ارز را در آينده دارد. اين سيکل دوبار ديگر نيز تکرار مي‌شود. چرخه صعودي دوم با حرکت از قيمت ۲دلار و رشد ۶۰۰ برابري آن تا مرز ۱,۲۰۰ دلار همراه بود. اين روند صعودي از اواخر ۲۰۱۱ شروع شد و تا پايان ‌سال۲۰۱۳ ادامه داشت. پس از اين رشد شديد، قيمت با سقوط ۸۶‌درصدي تا حدود ۱۶۵دلار کاهش يافت و تا اواخر سال۲۰۱۵ در بازار نزولي به تله افتاد. چرخه صعودي سوم بيت‌کوين از اوايل ‌سال ۲۰۱۶ آغاز شد و بيت‌کوين را در دسامبر۲۰۱۷ تا مرز قيمت ۲۰هزار دلار هدايت کرد. اين رشد تقريبا صد برابري در ‌سال۲۰۱۸ متوقف شد. درحال حاضر قيمت هر واحد بيت‌کوين در بازارهاي جهاني برابر با رقم ٩هزار و١٤٠ دلار آمريکاست. با توجه به بررسي نمودارها در‌ سال گذشته به نظر مي‌رسد که شيب صعودي افزايش قيمت بيت‌کوين شروع شده است. در واقع چهارمين چرخه قيمتي، پس از کاهش در‌ سال٢٠١٩، روند صعودي خود را آغاز کرده است. البته کارشناسان بازار سرمايه اعتقاد دارند که شيب صعودي چرخه چهارم از چرخه سوم کمتر خواهد بود. برخي از تحليلگران بازار سرمايه، براي پايان ‌سال٢٠٢٠ ميلادي ارقامي بين ١٦هزار و٥٠٠ تا ١٨هزار دلار را براي يک واحد بيت‌کوين پيش‌بيني کرده‌اند. نظر تحليلگران جهاني درباره آينده بيت‌کوين کارشناسان اقتصادي نه‌تنها انتظار دارند روند قيمت براي بيت‌کوين در ‌سال‌جاري افزايش پيدا کند، بلکه اعتقاد دارند در آينده بلندمدت، اين ارزها، قيمت‌هاي بسيار بيشتري را تجربه کنند. يوني آسيا مدير شرکت ETORO اعتقاد دارد با اصلاحاتي که در امنيت و شيوه مبادله ارزهاي ديجيتال به وجود آمده، در آينده شرکت‌هاي بزرگ رغبت بيشتري به استفاده از اين ارزها نشان خواهند داد. او در همين رابطه، در مصاحبه با خبرنگاران افزود: «به نظر ما، اصلاحات اخير براي توسعه بلندمدت بازار بيت‌کوين مناسب است. اين حوزه هنوز يک بازار نسبتا نوظهور است و مانند تمام فناوري‌هاي نوظهور گذشته که تجربه کرده‌ايم، روزهاي اوليه داراي نوسانات شديد خواهيم بود که اين امر به تثبيت قيمت‌ها کمک کرده و صنعت را قوي‌تر مي‌کند. با وجود تنظيمات نيز، مشاهده مي‌کنيد که شاهد کاهش چشمگير در تقاضاي اين ارز ديجيتال نيستيم. پتانسيل فناوري بلاکچين درحال شفاف‌شدن براي دولتمردان و موسسات مالي در سراسر جهان است و نياز بهره‌گيري از آن را در ساختارها احساس مي‌کنند. خيلي از آنها نيز منتظر قانون‌گذاري شفاف هستند تا از خارج گود به وسط اين زمين بازي بيايند. در پايان با پيشرفت در اين زمينه‌ها انتظار مي‌رود که قيمت بيت‌کوين و ارزهاي ديگر به مرور بالا روند؛ زيرا ممکن است نوسانات زيادي را مشاهده کنيم که دليل آن هم پاسخگويي سرمايه‌گذاران به اخبار کوتاه‌مدت است.» البته براي رسيدن به اين جايگاه، بيت‌کوين مشکلاتي پيش‌رو دارد. بزرگ‌ترين مشکل بيت‌کوين براي همگاني‌شدن عدم شناسايي آن توسط دولت‌ها به‌عنوان ارز رسمي است. بسياري از اقتصادهاي بزرگ هنوز قوانين مشخصي براي ارزهاي ديجيتالي تدوين نکرده‌اند و همچنان به اين ارزها بدبين هستند. مشکل ديگري که استفاده‌کنندگان از بيت‌کوين با آن مواجه هستند، دشواري‌هايي است که براي مبادله از طريق اين ارز وجود دارد. مشکل اول کندي مبادله از طريق اين ارز است. هر مبادله از طريق بيت‌کوين به‌طور متوسط ١٠دقيقه زمان مي‌برد که زمان نسبتا طولاني محسوب مي‌شود. دومين مشکل کارمزد بالاي مبادله از طريق اين ارز است که باعث مي‌شود مبادلات خرد از طريق اين ارز صرفه اقتصادي نداشته باشد. در نهايت علي‌رغم تمامي اين مشکلات سهم ارزهاي ديجيتالي در بازارهاي جهاني روز به روز بيشتر مي‌شود. برخي از محققان اساسا بيت‌کوين را يک مدل کوچک از آينده مالي جهان مي‌دانند و اعتقاد دارند در دهه‌هاي آينده تجارت فقط از طريق ارزهاي ديجيتال اتفاق خواهد افتاد. بنابراين توجه کارشناسان و مقامات دولتي به مکانيسم‌هاي اين سيستم ارزي ضروري به نظر مي‌رسد. اين در شرايطي است که در ايران هم تحريم باعث شده است که ارز ديجيتال به عنوان يک گزينه براي دور زدن تحريم ها در تجارت مورد توجه قرار بگيرد. با اين حال برخي ديگر از کارشناسان معتقدند که ارزهاي ديجيتال فقط مي تواند در حجم هاي کوچک مبادلاتي مورد استفاده قرار گيرد و براي دور زدن تحريم ها در ارقام بزرگ کارايي ندارد . با اين وجود ارزهاي ديجيتال صرف‌نظر از کارايي شان در شرايط تحريم، به دليل رشد قابل توجه ارزش شان در بازارهاي جهاني مورد توجه ايراني هايي قرار گرفته است که ديگر سرمايه گذاري در ساير بازارهاي مالي ايران را قابل اطمينان نمي دانند. #باهم_شکستش_مي‌دهيم ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد