تاثیر "مرغ لاین" در نابسامانی بازار مرغ
فارس/ تامين امنيت غذايي که رکني از امنيت ملي است با ايجاد استقلال در تمام زنجيره ارزشي کشاورزي همراه است. راس زنجيره تامين مرغ کشور، لاينهاي خالص ميباشند که تکنولوژي و اقتصاد آنها در دست چند کشور محدود است. ايران با داشتن مرغ لاين آرين هيچ سهمي در بازار براي اين لاين قائل نشده که بايد احياي مجدد آن در دستور کار قرار بگيرد.
تامين امنيت غذايي که رکني از امنيت ملي است با ايجاد استقلال در تمام زنجيره ارزشي کشاورزي همراه است. راس زنجيره تامين مرغ کشور، لاينهاي خالص است که تکنولوژي و اقتصاد آنها در دست چند کشور محدود است. ايران با داشتن مرغ لاين آرين هيچ سهمي در بازار براي اين لاين قائل نشده که بايد احياي مجدد آن در دستور کار قرار بگيرد.
اهميت لاين آرين
با در نظر گرفتن اينکه توليد گوشت مرغ سالانه در ايران حدود 5.2 ميليون تن است؛ يعني نياز کشور براي مرغ لاين 6 هزار قطعه است که خوشبختانه ظرفيت و امکانات توليد اين حجم نياز در کشور وجود دارد اما متاسفانه به دلايل مختلفي مرغ لاين داخلي که به نام مرغ لاين آرين يا بابلکنار شناخته ميشود هيچ سهمي از بازار مرغ کشور ندارد. اما با همت بخش خصوصي و اراده دولت ميتوان مجددا اين سرمايه ملي را به بازار معرفي کرد.
مجتمع بابلکنار به عنوان تنها مجموعهاي که در منطقه و خاورميانه گله لاين در اختيار دارد شناخته شده و از اين بابت جايگاه منحصر به فردي را به خود اختصاص داده است. اين مجتمع ميتواند در صورت برنامه ريزي صحيح، نياز جوجه اجداد مورد نياز صنعت طيور کشور را بدون اتکاء به خارج از کشور تامين کند و بر اين اساس ميتواند به عنوان يکي از ارکان مهم برنامه اقتصاد مقاومتي در زير بخش دام و طيور و نيز پدافند غير عامل مطرح باشد.
حذف مرغ آرين از بازار
در بررسي دلايل حذف مرغ لاين داخلي از بازار مصرف دلايل متعددي را مي توان برشمرد؛ اما شايد بتوان دلايل مديريتي را اصليترين دليل اين ضايعه اقتصادي نام برد. عدم توانايي توليدات لاين در پاسخگويي به خواست و نياز روز بازار به دليل عدم تغيير بهموقع سياستهاي اصلاح نژاد در داخل مجموعه لاين ، عدم توجه مسئولين به اهميت و جايگاه راهبردي لاين در کشور، کمرنگ شدن جايگاه مجتمع لاين در بازار جوجه و گوشت مرغ به دليل از دست دادن زنجيره توليد در سال 1382 همزمان با سياستهاي خصوصيسازي، واگذاري واحدهاي اجداد و همزمان آزاد کردن واردات اجداد و عدم برنامهريزي مناسب براي مديريت بازار در زمان مناسب و در جهت مطابقت توليدات با خواست و انتظار بازار مهم ترين دلايل کاهش سهم آرين در بازار داخل هستند.
اما با وجود مشکلات بسيار زياد موجود در بابلکنار هنوز هم اميد براي احياي اين مرغ از بين نرفته و حتي فعاليت هاي مثبتي نيز از جانب شرکت هاي فعال در اين حوزه در حال انجام است، اما قطعا بدون برنامه ريزي و کمک مسئولين چنين طرحهايي احتمال موفقيت پاييني خواهند داشت.
وابستگي ايران به مرغ لاين و اجداد با وجود تکنولوژي بومي
با توجه به بزرگي بازار مرغ و وابستگي راس هرم زنجيره توليد در اين بازار به خارج ميتوان صنعت مرغ کشور را يکي از وابستهترين زنجيرههاي توليد معرفي کرد و البته با توجه به امکانات موجود ميتوان آن را يکي از پرظرفيتترين بخشهاي توليد در راستاي خودکفايي کامل نيز نام برد. تا به امروز دانش توليد مرغ لاين در جهان در دستان 6 کشور آمريکا، آلمان، هلند، انگليس، فرانسه و همچنين ايران (با داشتن مرغ لاين آرين) بوده است. اهميت اين دانش در جهان به حدي است که آن را با تکنولوژي هستهاي مقايسه ميکنند. يعني کشورهايي که مرغ لاين در اختيار ندارند براي توليد گوشت مرغ و تخم مرغ، وابسته به کشورهاي داراي اين فناوري هستند.
اگر اين موضوع را با بحث تحريمهاي بين المللي و امنيت غذايي در کنار هم بررسي کنيم مشخص ميشود که دسترسي يا عدم دسترسي به مرغ لاين چقدر براي کشوري مثل ايران اهميت داشته و ميتواند تبديل به سلاحي براي تهديدهاي جدي عليه کشورمان توسط کشورهاي متخاصم باشد.
راهکارهاي حمايت از لاين بومي
اما راهکار در حمايت از توليد داخلي نهفته است. تا زماني که ارگان هاي متولي بازرگاني مثل وزارت جهاد کشاورزي، وزارت صمت، گمرک و سازمان دامپزشکي نخواهند براي حضور اين محصول در بازارهاي داخلي و بين المللي کاري کنند، هيچ شرکت و ارگاني نميتواند کار زيادي انجام دهد. وزارت جهاد امکانات فني تقريبا کاملي براي احياي اين مرغ لاين دارد مضافا اينکه دسترسي عميقي به بازار محصولات کشاورزي و زنجيره توليد دارد. وزارت صمت نيز در تسهيل افزايش سهم اين لاين بومي و کمک به ايجاد بازار پسندي اين محصول نقش دارد. تسهيل صادرات مرغ لاين به بازارهايي که خواستار محصولي با خصوصيات آرين هستند ميتواند ارزآوري زيادي در پي داشته باشد و در نهايت شرکتهاي سرمايهگذاري که هم اکنون در حال تلاش براي احياي اين لاين هستند ميتوانند بهره برداري تجاري برنامهريزي شدهاي براي طولاني مدت داشته باشند.
به طور خلاصه راهکارهاي ارائه شده براي احياي لاين مرغ آرين پس از عمليات تکثير و اصلاح نژادي شامل خريد تضميني اين محصول از توليد کنندگان براي ايجاد پشتيباني مالي و معنوي از اين ثروت ملي است.
چين با وجود ارتباطات گسترده با جهان، بازار مرغ خود را به طور کامل در اختيار نژادهاي خارجي قرار نداده، بلکه روشهاي تشويقي متعددي از جمله خريد تضميني، تامين نهاده با يارانه براي نژادهاي بومي، استفاده از جوايز توليدي و حمايتهاي بيمهاي را انجام داده تا سهم نژادهاي داخلي آن به 50 درصد بازار چين برسد.
تعيين سهم 50 درصدي براي نژادهاي بومي جهت حضور در بازار نيز از جمله راهکارهاي مهمي بوده که مورد استفاده قرار گرفته و با موفقيت همراه بوده است. براي اجرايي شدن اين مهم، کوتاه شدن دست مفسدان و اختلالگراني که قصد نابودي توليد داخل را دارند ضروري خواهد بود و اميد است تا جهش توليد همراه با گام دوم انقلاب در صنعت مرغ کشور همراه باشد.