افزایش 8 درصدی شکاف تورمی میان دهک اول و دهم
اقتصاد آنلاين/ آمار منتشر شده شاخص قيمت مصرفکننده به تفکيک دهکهاي درآمدي حاکي از اين است که شکاف تورمي نقطه به نقطه ميان دهک اول و دهم درآمدي در اين ماه به ۸درصد افزايش يافته است.
به هيچ وجه اين موضوع را نبايد بر دشوارتر شدن زندگي گروههاي درآمدي بالا نسبت به گروه درآمدي پايين تفسير کرد؛ چرا که سطح دغدغه اين دو گروه درآمدي کاملاً متفاوت است.
بر اساس اعلام مرکز آمار، تورم ماهانه در تير ماه امسال به 6.42 درصد رسيد تا بار هزينه زندگي بيشاز پيش بر دوش خانوار سنگيني کند. خانواري که از ابتداي سال جاري با افزايش 13.6 درصدي هزينههاي زندگي مواجه بودهاست. اين در حالي است که بسياري از کسب و کارها در اين مدت تحت تأثير شيوع بيماري کرونا آسيب ديدهاند؛ بهويژه کارگران روزمزد که بيشترين آسيب را در اين شرايط متحمل شدهاند. شرايطي که خانوار ايراني را در جنگ با هزينههايي قرار دادهاست که هر روز قويتر ميشود و درآمدي که هر روز ضعيفتر.
هفته گذشته با اعلام تورم ماهيانه به تفکيک دهکهاي درآمدي، مشخص شد که خانوارهاي با سطح درآمدي پايين (دهکهاي پايين) و خانوارهاي با سطح درآمدي بالا (دهکهاي بالا) در تير ماه افزايش هزينه يکساني را تجربه کردهاند. جايي که تورم ماهانه دهک اول و دهک دهم درآمدي در اين ماه به ترتيب برابر با 7.21 و 7.19 درصد گزارش شدهاست. همچنين دهکهاي مياني در اين ماه کمترين افزايش هزينه را تجربهکردهاند؛ بهگونهاي که تورم ماهانه دهکهاي پنجم و ششم به ترتيب برابر با 6.56 و 6.55 ثبت شدهاست. نمودار زير تورم ماهانه در ماه گذشته را به تفکيک گروههاي درآمدي به تصوير کشيدهاست:
با وجود آنکه تورم ماهانه دهکهاي بالايي و پاييني درآمدي در ماه گذشته برابر بودهاست اما مقايسه هزينههاي زندگي در تير ماه امسال نسبت به ماه مشابه سال گذشته (تورم نقطه به نقطه) نشان ميدهد که هزينههاي دهک دهم درآمدي نسبت به دهک اول درآمدي با افزايش بيشتري همراه بودهاست؛ بهگونهاي که تورم نقطه به نقطه دهک دهم و اول در تير ماه به ترتيب برابر با 32.3 و 24.3 درصد ثبت شدهاست که حاکي از شکاف تورمي 8 درصدي ميباشد؛ به بيان ديگر، هزينههاي گروههاي بالاي درآمدي طي يکسال گذشته 8 درصد بيشتر از هزينههاي گروههاي پايين درآمدي افزايش يافتهاست که در مقايسه با خرداد ماه اين شکاف تورمي افزايش يافتهاست. اين بدان معناست که هزينههاي زندگي پردرآمدها با شتاب بيشتري در حال افزايش است.
آيا اين قياس که هزينههاي زندگي دهکهاي درآمدي بالا با افزايش بيشتري طي يکسال گذشته همراه بودهاست، اين مفهوم را در پي دارد که اين گروه شرايط دشوارتري را نسبت به دهکهاي درآمدي پايين تجربه ميکنند؟! پاسخ منفي است. براي آنکه بتوان درک درستي از آمار و ارقام منتشر شده داشت، بهتر است اين مسئله را به طريق ديگري مطرح کنيم:
«طي يکسال گذشته هزينه زندگي خانوارهاي با سطح درآمدي بالا افزايش يافتهاست به اين معنا که هزينه رفاه و آسايش آنها بيشتر شدهاست. در نقطه مقابل هزينه زندگي خانوارهاي با سطح درآمدي پايين افزايش يافتهاست به اين معنا که هزينه حداقلهاي زندگي افزايش يافتهاست. همانگونه که مشخص است اين دو اصلاً قابل قياس نيست و اين فکر که هزينه زندگي گروههاي درآمدي بالا با شتاب بيشتري نسبت به گروههاي درآمدي پايين افزايش مييابد را نميتوان به اين مفهوم که زندگي براي دهکهاي درآمدي بالا نسبت به دهکهاي پايين دشوارتر شدهاست، تفسير کرد.»
براي آنکه بتوان تصوير روشنتري را از شرايط موجود بدست آوريم، بايد نگاهي به تورم خانوار به تفکيک گروههاي کالايي بياندازيم. در گروه کالايي خوراکيها و آشاميدنيها که در حقيقت جزء حداقلهاي زندگي محسوب ميشود، تورم ماهانه در دهک درآمدي اول برابر با 4.28 درصد است. اين در حالي است که تورم ماهانه اين گروه کالايي براي دهک دهم درآمدي کمتر از يک درصد ميباشد. نمودار زير تورم ماهانه گروه کالايي خوراکي و آشاميدني را به تفکيک دهکهاي درآمدي در تير ماه نشان ميدهد:
در نقطه مقابل تورم ماهانه حمل و نقل در تير ماه براي بالاترين گروه درآمدي برابر با 1.9 درصد به ثبت رسيده که اين رقم براي دهک درآمدي اول برابر با 0.19 درصد بودهاست. به عبارتي ديگر، دهکهاي پايين درآمدي که غالباً از وسايل حمل و نقل عمومي استفاده ميکنند، تورم بالايي را در تير ماه تجربه نکردهاند. اين در حالي است که گروههاي درآمدي بالا که از وسايل حمل و نقل همچون خودرو شخصي و يا تاکسيهاي دربست استفاده ميکنند، در اين ماه افزايش هزينه بالاتري داشتهاند.
بنابراين ميتوان به وضوح مشاهده کرد که برابري تورم ماهانه دهکهاي درآمدي بالا و پايين و يا افزايش شکاف تورمي نقطه به نقطه ميان سطوح درآمدي بالا و پايين، به هيچ وجه نميتواند دال بر فشار هزينهاي بيشتر بر روي دهکهاي بالا تفسير شود. چرا که سطح دغدغههاي اين دو گروه کاملاً متفاوت است؛ يکي درد نان دارد و ديگري به فکر حفظ سطح رفاه فعلي خود است.