۵ مشکل اصلی فروش سهام عدالت
مهر/۳۰ درصد دوم سهام عدالت در روز عيد غدير آزاد سازي شد و عليرغم آنکه برخي اصلاحات در مسير فروش اين سهام صورت گرفته اما همچنان مشکلات زيادي سر راه سهامداران وجود دارد که بايد به سرعت بر طرف شود.
سهام عدالتي که در سال ۸۵ براي کمک به اقشار ضعيف ايجاد شده بود نهايتاً پس از کش و قوسهاي فراوان با پيشنهاد رياست جمهوري و ابلاغ رهبر معظم انقلاب آزاد شد. در اين آزاد سازي دو روش پيش روي سهامداران عدالت قرار گرفت. در يکي از روشها سهامداران ميتوانستند براي اولين بار مستقيماً سهام خود را مديريت کنند و در صورت نياز آنرا بفروشند.
در فروش سهام عدالت، چه در صورت مراجعه به بانک و چه مراجعه به کارگزاري، کارگزاري محوري جايگزين فرد محوري در فروش شد. به اين معني که نمادهاي سهام عدالت مستقيماً وارد پرتفوي سهامداران عدالت نشد و بدليل برخي ملاحظات از جمله جلوگيري از ريزش بورس و توانايي مديريت سفارشات کارگزاريها مکلف به فروش سهام شدند. به اين صورت که هر سهامدار درخواست فروش خود را به کارگزاريها اعلام ميکند و کارگزاري مربوطه سفارشات را تجميع ميکند و بر اساس وضعيت آن نماد (صف فروش، بسته نبودن و …) اقدام به فروش سهام سفارش شده ميکند و به محض فروش، مبلغ سهام را براي مردم واريز ميکند.
براي فروش در ابتدا تصميم گرفته شد که ۳۰ درصد سهام عدالت معاملاتي شود. يعني سهامداران نهايتاً ميتوانستند تا سقف ۳۰ درصد، سهام عدالت خود را به فروش برسانند. اما معضلي که در اين بين وجود داشت اين بود که تغيير وضعيت نمادهاي بورس باعث شد که واريزها به صورت قطره چکاني صورت بگيرد و مبالغي حتي کمتر از ۱۰۰ هزار تومان به طور مکرر براي مشمولين واريز شود. در اين باره، حسين فهيمي، سخنگوي سهام عدالت در پاسخ به خبرنگار مهر گفت: علت اينکه برخي رقم پاييني دريافت کردند اين است که برخي نمادها بسته است و امکان فروش نيست و به دليل اينکه اختيار فروش با کارگزاري است ممکن است کارگزاري مربوطه تصميم بگيرد که سهام را بفروشد يا نفروشد اما نکته حائز اهميت اين است که کارگزاري، آن بخش از پول فروخته شده حتي اگر ۲۰۰ هزار تومان باشد را نگه نميدارد تا يکجا بپردازد بلکه همان موقع واريز ميکند.
مشکلي اصلياي که در اين زمينه وجود دارد، عدم شفافيت براي سهامداران است. بانکها و کارگزاريها اطلاعاتي درباره سهام فروخته شده و مبلغ واريز شده بر اساس آن به مردم نميدهند. اين موضوع محور اصلي انتقاد مردم شده است.
در شرايطي که اين مشکلات وجود دارد و مردم دچار سردرگمي شديدي در اين باره هستند، حسن روحاني، رياست جمهوري اسلامي ايران، ۱۸ تير در سخنراني هيئت دولت خود خبر از آزادسازي ۳۰ درصد ديگر سهام عدالت در عيد غدير داد. وي بيان داشت: سهام عدالت هم که در شرايط فعلي کمک خوبي براي مردم بود، ۳۰ درصد اين سهام قبلاً آزاد شده، ۳۰ درصد ديگر براي عيد غدير و ۴۰ درصد هم براي ۲۲ بهمن آزاد خواهد شد.
در همين راستا عليرضا صالح، رئيس سازمان خصوصي سازي نيز گفت: دومين مرحله از آزادسازي سهام عدالت به طور قطع در روز عيد غدير انجام خواهد شد و مشمولان اين سهام علاوه بر ۳۰ درصدي که اکنون ميتوانند به فروش برسانند قادر به فروش ۳۰ درصد ديگر خواهند بود و مجموع آن به ۶۰ درصد افزايش مييابد.
۵ مشکل اصلي فروش سهام عدالت چيست؟
در اين باره احسان همتي، کارشناس بورس در گفتگو با مهر، گفت: مشکلات مردم در فروش سهام عدالت پنج مشکل اصلي است که برخي از آنها به مرور رو به بهبود است اما برخي از آنها کماکان حل نشده است. مشکل اول عدم امکان ثبت نام برخي سهامداران در سامانه سهم عدالت کارگزاري هاست. اين سهامداران هنگام ثبت نام با پيغام «شماره نامعتبر است» رو به رو ميشوند در صورتي که شماره دقيقاً به نام فرد است. اين افراد متأسفانه با وجود گذشت بيش از ۲ ماه از آزادسازي سهام عدالت هنوز امکان فروش سهام عدالت خود را ندارد.
وي ادامه داد: دسته دوم مشکلات مربوط به کدتاييد کارگزاري براي فروش سهام عدالت است. اين مشکل زماني به وجود ميآيد که سهامدار سفارش فروش خود را ثبت کرده است اما براي تأييد نهايي بايد براي وي کدي ارسال شود. اين کد برخي مواقع يا ارسال نميشود و يا کد ارسال شده را سيستم تأييد نميکند. البته با اصلاحاتي که صورت گرفته است روز گذشته مشکل کمتري در اين باره گزارش شد.
همتي افزود: مشکل سوم نيز عدم شفافيت مبالغ واريزي است. به عنوان نمونه فردي دو ماه پيش سهامش را فروخته است اما مبالغ بسيار کمي برايش واريز شده است و در اين زمينه نيز شفافيت کمي وجود دارد و در سايت کارگزاري مشخص نيست که کدام سهام، به چه اندازه فروخته شده است. اين معضل درباره کساني که سهام خودشان را در بانک فروختهاند بيشتر است.
اين کارشناس بورس با اشاره به ساير مشکلات فروش سهام عدالت، اضافه کرد: مشکل چهارم درباره سهامداراني است که شماره شبايشان مشکلي داشته و در سامانه sahamedalat.ir شماره شبايشان را اصلاح کردهاند. اين عزيزان به دليل اينکه بايد در انتظار تأييد بانک مرکزي بنشينند بعضاً مدتي از تغيير شماره شبايشان ميگذرد اما هنوز بانک مرکزي اين شماره را تأييد نکرده است. معضل پنجم نيز عدم پاسخگويي بانکها و کارگزاريهاي مربوطه است. درگاه پاسخ به مشتريان کارگزاريها عمدتاً به دليل مراجعه بسيار زياد فعالان بازار سرمايه شلوغ است و عملاً امکان پاسخگويي وجود ندارد و مردم دستاويزي براي حل معضلات فروش خود ندارند.
وي خاطر نشان کرد: در حالت کلي روند اصلاحات رو به جلو است اما کافي نيست و بايد سازمان بورس و شرکت سپرده گذاري مرکزي همت خود را براي اين اصلاحات بيشتر کنند. پيشنهادي که در اين زمينه مطرح ميشود نيز اين است که سهام عدالت به پرتفو ي مردم وارد شود تا مردم بتوانند خودشان با توجه به شرايط بازار سهامشان را بفروشند اما براي ضربه نخوردن به شاخص بورس، محدوديتهايي براي فروش ايجاد شود.