3 راهکار تامین مالی پتروپالایشگاه‌ها از بازار سرمایه

فارس/يک کارشناس بازار سرمايه گفت: براي تامين مالي پتروپالايشگاه‌ها از بازار سرمايه بايد اين پروژه به نسبت ساير بازارها سوددهي خوبي داشته باشد و سوددهي آن هم تضمين شده باشد. همچنين اتمام پروژه‌ها در موعد مقرر هم موضوع مهمي است.

  يکي از گلوگاه‌هاي مهم توسعه پالايشگاه‌ها در ايران تامين مالي آن‌ها بوده ‌است. فاينانس يا تسهيلات خارجي همواره به عنوان اولين راه حل اين مسئله مطرح بوده‌ که تقريباً در طول سال‌هاي اخير با هيچ نمونه موفقي همراه نبود و صرفاً در حد رايزني و تفاهم‌نامه باقي مانده ‌است.

در اين راستا براي حل مشکل تامين مالي پالايشگاه‌ها طرح «حمايت از توسعه صنايع پايين دستي نفت و ميعانات گازي با استفاده از سرمايه مردمي» توسط کميسيون انرژي مجلس تدوين شد که پس از تصويب در مجلس و هيئت دولت هم‌اکنون در حال اجرايي شدن است.

---

بازار

---

ايده اصلي طرح «حمايت از توسعه صنايع پايين دستي نفت و ميعانات گازي با استفاده از سرمايه مردمي» براي حل مشکل تامين مالي پتروپالايشگاه‌ها، اعطاي تنفس خوراک به آنها است. در روش تنفس خوراک، ابتدا يک پتروپالايشگاه به کمک سازمان بورس و با استفاده از سرمايه‌هاي مردمي تامين مالي مي‌شود و طي مدت 4 سال ساخته مي شود. سپس به محض بهره‌برداري به اندازه ميزان سرمايه‌گذاري انجام شده براي احداث پتروپالايشگاه از يک تا دو سال تنفس خوراک برخوردار مي‌شود. به اين معنا که پتروپالايشگاه يک تا دو سال هزينه خوراک نفت خام را پرداخت نمي‌کند و جزء بدهي پتروپالايشگاه به حساب مي‌آيد.

اين پتروپالايشگاه نفت خام را به محصولات پالايشي و پتروشيميايي قابل صادرات تبديل مي‌کند و به فروش مي‌رساند و از اين طريق در همان سال اول بهره برداري کل هزينه سرمايه‌گذاري شده توسط مردم را همراه با سود به آنها برمي‌گرداند و در عين حال مردم سهامدار پتروپالايشگاه نيز باقي مي‌مانند. اين روش مي‌تواند سود 40 درصدي تضميني به مردم را به کمک سازمان بورس و صندوق توسعه ملي ارائه دهد. بنابراين اعطاي تنفس خوراک نقش مهمي در بالابردن حاشيه سود و جذابيت پروژه دارد.

براي بررسي مدل‌هاي موجود براي تامين مالي پتروپالايشگاه‌ها از بازار سرمايه و چالش‌هاي اين حوزه با پيمان حدادي کارشناس بازار سرمايه به گفتگو نشستيم. مشروح مصاحبه به شرح زير است:

*سه راهکار تامين مالي احداث پتروپالايشگاه‌ها از بازار سرمايه
سوال: چه راهکارها و ظرفيت‌هاي براي تامين مالي پروژه‌هاي بزرگ مثل ساخت پتروپالايشگاه‌ها از بازار سرمايه وجود دارد؟

حدادي: درباره تامين مالي پروژه­‌ها پالايشي و پتروپالايشي چند راه وجود دارد: راهکار اول پذيره­‌نويسي شرکت سهامي است، به اين صورت که در همان ابتدا شرکت سهامي عام تاسيس و سپس در بورس پذيره‌­نويسي مي‌شود و با خريد واحد­هاي سرمايه­‌گذاري آن شرکت توسط مردم، سرمايه موردنياز براي احداث پتروپالايشگاه‌ها تامين مي‌شود.

راهکار دوم بحث انتشار اوراق مشارکت در بورس است. به اين معنا که نهادي که قرار است پروژه را بسازد چون بخشي از پول لازم براي احداث را ندارد، مي‌تواند اوراق مشارکت در بورس منتشر کند و مردم با خريد اوراق مشارکتي که سود علي­‌الحساب در همان ابتدا برايش مشخص­ شده، سرمايه مورد نياز سازنده را تامين مي‌کنند. البته نرخ بازدهي اوراق بايد جذاب باشد که به راحتي فروش رود.

راهکار سوم هم اين است که نهاد سازنده پروژه براي تامين مالي، در اواسط کار افزايش سرمايه بدهد؛ با اين تفاوت که اين شرکت پيشتر بايستي در بورس يا فرابورس پذيرفته شده باشد. به عنوان مثال شرکتي که مي‌­خواهد پروژه‌اي را بسازد ابتدا بايد در بورس يا فرابورس پذيرفته ­شده تا سهامش هم قابل معامله باشد. با شروع پروژه و نياز به سرمايه جديد، همان شرکتي که در بورس يا فرابورس است افزايش سرمايه را انجام مي­‌دهد و سهام­داراني که در بازار بورس فعال هستند، در افزايش سرمايه آن شرکت، مشارکت مي­‌کنند. در نهايت پول حاصل از افزايش سرمايه براي تکميل پروژه استفاده مي­‌شود. عمدتا اين سه ظرفيت براي تامين مالي از طريق بورس و فرابورس وجود دارد.  

موضوع سهام ضمانت شده مربوط به اوراق تبعي است که به آن بيمه سهام مي­‌گويند و راه حمايت از قيمت سهام است تا انجام پروژه­‌ها. مثلا سهامدار عمده شرکت  مي­‌گويد هر کسي اين سهم را بخرد من تا 6 ماه ديگر 380 تومن از او مي­خرم. حالا 6 ماه ديگر اگر بيشتر از 380 تومان باشد که هيچ، چون تعهدي وجود ندارد اما اگر کمتر بود مابه­‌تفاوتش به سهام­دار خرد پرداخت مي­‌شود. لازم به ذکر است اين راهکار، روش تامين مالي نيست بلکه راه حمايت از قيمت سهم است.

*رمزگشايي از دلايل شکست تجربه‌هاي قبلي تامين مالي از بازار سرمايه

سوال: در سال‌هاي گذشته تامين مالي پروژه‌هاي بزرگ از بازار سرمايه با شکست مواجه شده بود. به نظر شما دليل اين قضيه چيست؟

حدادي: تامين مالي عمدتا به چند دليل با شکست مواجه شده است که لازم است فکري براي حل آنها شود. نخست آنکه پروژه طبق جدول برنامه‌­ريزي ارائه شده، به سرانجام نمي­‌رسد و توجيه اقتصادي‌اش را از دست مي­‌دهد. چنانکه الان خيلي از شرکت­‌هاي بورسي پروژه‌­ها، نيمه کاره رها شده‌اند.

دوم اينکه با توجه به نوسانات ارزي که در کشور ما وجود دارد، معمولا عددي که براي تکميل پروژه برآورد مي­‌شود با عددي که در انتها مورد نياز است، تفاوت زيادي دارد. از اين رو تامين مالي بايد در مراحل مختلفي صورت بگيرد.

سوم اينکه با توجه به بازدهي و تورمي که در کشور ما است، مردم تامين مالي را جذاب نمي­‌بينند. يعني شخص بايد پولي را بپردازد که پالايشگاهي ساخته شود تا پنج سال ديگر به بهره‌­برداري برسد، حال قرار است اين سرمايه‌­گذاري چقدر برايش سوددهي داشته باشد؟ لذا فکر مي­‌کند که اگر در بازار خودرو، سکه يا ارز سرمايه­‌گذاري کند، بيشتر بازدهي دارد.

سوال: چه راهکاري براي حل اين مشکل وجود دارد؟ يعني براي جلوگيري از شکست تامين مالي پروژه‌ها از بورس بايد چه کرد؟

حدادي: اينکه آن پروژه را چه نهادي مي‌­سازد خيلي مهم است. الان اگر دولت تعهدي در اين باره بدهد با توجه به اينکه از عمر دولت دوازدهم يکسال بيشتر نمانده، ممکن است دولت بعدي با اين تعهد موافقت نکند. از طرفي در کشور ما فرهنگ سرمايه‌­گذاري بلندمدت رواج ندارد. اين در حالي است که تامين مالي پروژه‌­ها بعضا 5 سال طول مي­‌کشد تا به بازدهي برسد. فرهنگ­سازي در اين مساله هم کار زمانبري است.

لذا يکي از کارهايي که در راستاي تامين مالي پروژه­‌ها مي­‌توان انجام داد، استفاده از منابع بانک‌­ها است. اما اين روش مضراتي هم دارد زيرا ما با اين کار بانک­‌ها را به سمت بنگاه‌­داري مي‌­بريم. براين اساس بهترين راهکار اين است که نخست بازدهي‌­هاي غيرعادي در بازارهاي سوداگرانه از بين برود بعد تامين مالي انجام شود که البته انجام آن زمانبر است.

يک پيشنهاد ديگر اين است که در تامين مالي پتروپالايشگاه‌ها به گونه‌اي سياستگذاري شود که نرخ سودي را به صورت علي­‌الحساب براي سرمايه‌گذار تضمين کند تا سرمايه­‌گذاري جذاب شود. البته در اجراي اين راهکار بايد حواسمان باشد که نرخ سود را منطقي بالا ببريم تا در خاتمه کار، پروژه براي سازنده زيانده نشود.

*جذب سرمايه‌هاي مردمي از بازار سرمايه منوط به سوددهي تضميني پروژه‌هاي پالايشي

سوال: در ماه‌هاي گذشته ما شاهد بوديم که مردم سهام­‌هايي را در بورس مي­‌خريدند که به اصطلاح کاغذي بودند و اصلا سودآوري نداشتند. اگر پروژه­اي تضمين شود که به نتيجه مي­رسد چرا مردم نبايد روي اين پروژه‌­ها سرمايه­‌گذاري نکنند؟

حدادي: اکثرا مردم نمي‌­دانند چه سهمي مي­‌خرند. در يک بازه زماني چون بازار سهام خوب بود مردم به اين شکل عمل کردند. وقتي هم بازار خودرو خوب باشد همه پولشان را در اين بازار سرمايه­‌گذاري مي­‌کنند. براي همين راهکار اين است که بايد چند پروژه در زمان مقررشان انجام شود و به بازدهي برسد تا مردم با ديدن اين موارد بتوانند به سرمايه­‌گذاري در پروژه­‌ها اعتماد کنند. برخي جاها هم وقتي پروژه­ به سوددهي خوبي برسد، اين را اعلام نمي‌­کنند.

به طور کلي براي تامين مالي پتروپالايشگاه‌ها بايد ابتدا سود تضميني کافي براي تشويق مردم در نظر گرفته شود. دولت و ساير نهادهاي تضامين لازم براي تکميل و سوددهي پروژه‌ها سر موعد مقرر را ارائه دهند و از طرفي اطلاع رساني خوبي نيز درباره مزاياي سرمايه‌گذاري در اين پروژه‌ها انجام شود. يعني بايد پروژه به نسبت ساير بازارها سوددهي خوبي داشته باشد و سوددهي آن تضمين شده باشد. پروژه در موعد مقرر تمام شود و حالا اين پروژه با اين ويژگي‌هاي مناسب به خوبي براي مردم شرح و توضيح داده شود تا سرمايه به سمت آن هدايت شود.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar