وزارت نفت برای طلاهایی که سوزانده می شود، چه کرد؟
ايسنا/يکي از برنامه هاي دولت جمع آوري گازهاي همراه نفت است که طبق وعده وزير نفت اين امر تا دو سال ديگر محقق مي شود و تاکنون نيز برنامه هاي متعددي براي تسريع آن بکار برده شده اما با اين وجود اين طرح همچنان مورد انتقاد است.
سالانه بيش از ۱۵۰ ميليارد متر مکعب گاز تحت عنوان فلرينگ يا سوزاندن گازها توسط مشعل در جهان به مواد آلاينده تبديل ميشود که بر اساس آمارهاي بانک جهاني اين رقم چيزي معادل يک سوم مصرف گاز کل اروپا است. از کل حجم گازهاي آلاينده، ۷۵ درصد آن متعلق به ۱۰ کشور است که ايران هم جزء آنها محسوب ميشود.
به همين دليل در ابتدا تصميم بر آن شد تا طرحهاي جديدي که در صنعت نفت ايران تعريف ميشود، بدون فلرينگ باشد و مشعل تنها براي اطمينان و مواقع اضطراري ساخته شود. همچنين وزارت نفت مکلف شد تا تکليف فلرهاي قبلي را نيز مشخص کند.
در اين مورد، در مفاد مرتبط با وزارت نفت در ماده ۴۸ قانون برنامه ششم توسعه کشور آمده است که تمامي طرحهاي جمعآوري، مهار، کنترل و بهرهبرداري از گازهاي همراه توليد و مشعل در کليه ميادين نفتي و تأسيسات صنعت نفت را با تعيين نرخ عادلانه خوراک آنها ظرف مدت حداکثر سه ماه از تاريخ لازمالاجراء شدن اين قانون از طريق فراخوان به مردم و بخش غيردولتي واگذار کند، به گونهاي که تا پايان برنامه حداقل نود درصد گازهاي مشعل مهار و کنترل شده باشد.
امري که وزير نفت نيز بر آن تاکيد داشته، او که سوزاندن گازهاي همراه را به مشابه سوزاندن طلا مي داند، اعلام کرد که بيش از ۹۶ درصد گازهاي همراه نفت در ۶ منطقه اصلي تا دو سال آينده جمعآوري شده و بخشي براي مصرف سوخت به شبکه داده ميشود و هيدروکربورهاي سنگينتر به عنوان خوراک پتروشيمي در نظر گرفته خواهد شد.
بر اين اساس در شرايط فعلي اجراي همزمان ۹ طرح NGL در مجموع با ظرفيت جمعآوري روزانه ۵.۱ ميليارد فوت مکعب گازهاي همراه نفت شامل طرحهاي پالايشگاه گاز بيدبلند دو (شامل چهار طرح NGL)، پالايشگاه گاز يادآوران خليج فارس (NGL ۳۲۰۰)، پالايشگاه گاز هنگام (مشعل گازي جزيره قشم)، (دهلران) و NGL ۲۳۰۰ ميدان مارون، NGL خارگ در دستور کار قرار گرفته است.
تا سال ۱۴۰۱ همه گازهاي همراه فرآورش و خوراک پتروشيميها ميشود
وزير نفت همچنين به تازگي در پاسخ به انتقادات نمايندگان مجلس در اين خصوص گفت: مسبب آنچه ماده ۱۲ قانون رفع موانع توليد رقابتپذير را در اين زمينه نابود کرد، تبصره ۱۴ بود که بر اساس آن، تمامي منابع خرج يارانهها ميشود و مقدار کمي براي بهينهسازي در نظر گرفته شد که آن هم تخصيص داده نميشود. در زمينه طرح گاز مشعل، طرح بيدبلند خليج فارس بهعنوان بزرگترين طرح کشور براي جلوگيري از سوزاندن گازهاي همراه نفت است که در آستانه بهرهبرداري قرار دارد و تا سال ۱۴۰۱ همه گازهاي همراه فرآورش و خوراک پتروشيميها ميشود.
جمعآوري گازهاي همراه در مناطق نفتخيز جنوب تا ۱۴۰۱
همچنين براي جمعآوري گازهاي هر کدام از فلرها در مناطق نفتخيز جنوب برنامهريزي شده و قرار است حدود ۹۰ درصد از گازهاي همراه جمعآوري شود. عمده گازها در ميادين کوچک است که امکان احداث تاسيسات جمعآوري در آنها نبوده، اما براي اين ميادين به گفته سعيد کوتي - مدير توليد شرکت ملي مناطق نفتخيز جنوب - برنامههايي در نظر گرفته شده است.
بر اين اساس، بهسوزي فلرها در نقاطي که مجاور مناطق مسکوني است، آغاز شده و به طور کلي از نظر ايمني، فلر خاموش معني ندارد و شمعک آن بايد روشن باشد، اما روشن بودن شمعک، گازسوزي تلقي نميشود. براي جمعآوري فلرها ۲۳ کارخانه کوچک راهاندازي خواهد شد که صفر تا ۱۰۰ تجهيزات آن ايراني است و باعث اشتغالزايي نيروهاي بومي ميشود.
به تازگي مسعود کرباسيان - مديرعامل شرکت ملي نفت ايران اعلام کرد: اجراي پروژه جمعآوري گازهاي مشعل در حوزه شرکت ملي مناطق نفتخيز جنوب به ميزان ۱۸ تا ۲۰ ميليون مترمکعب در روز در قالب سرمايهگذاري شرکتهاي پتروشيمي مارون و پالايشگاه بيدبلند خليج فارس با هدف تأمين خوراک صنايع پتروشيمي تا سال ۱۴۰۱ و همچنين پيگيري اجراي قرارداد واحدهاي جمعآوري و فرآورش گاز و گاز مايع ۳۲۰۰ و ۳۱۰۰ به ترتيب در حوزه جنوب غرب و غرب کشور با هدف جمعآوري حدود ۱۲ ميليون مترمکعب در روز گازهاي مشعل بهعنوان خوراک صنعت پتروشيمي تا پايان سال ۱۴۰۰ انجام مي شود.
استقبال بخش خصوصي از پروژههاي جمعآوري گازهاي همراه
ظاهرا بخش خصوصي از پروژههاي گازهاي همراه استقبال بسيار خوبي کرده و در اين راستا مناقصهها برگزار شده و برنده آن مشخص شده است که برخي پروژهها راهاندازي شده و برخي در حال احداث است و با انجام اين پروژهها گاز و گاز مايع به ميزان گاز توليدي کشور اضافه ميشود؛ در واقع گاز به ميزان توليد گاز طبيعي و مايعات به خوراک پتروشيميها تبديل خواهد شد.
جزييات قرارداد با هلدينگ خليج فارس و مارون
طبق آنچه که اعلام شده، قرارداد با هلدينگ خليج فارس و مارون امضا شده و اين دو شرکت حاضر به سرمايه گذاري شدهاند و طبق قرارداد، گازهاي جمعآوري شده توسط هلدينگ خليج فارس خوراک بيدبلند ۲ را تامين ميکند و مارون تثبيت و افزايش توليد پتروشيمي از مارون را فراهم ميکند. مارون نيز ۱۶۷ ميليون دلار در هشت پروژه سرمايهگذاري کرده و حجم گازي که جمعآوري ميکند، ۲۵۰ ميليون فوت مکعب در روز است و هلدينگ خليج فارس نيز يک ميليارد و ۴۹ ميليون دلار سرمايهگذاري کرده که حجم گازي جمعآوري شده توسط آن، ۵۱۰ ميليون فوت مکعب است.
کارشناسان چه مي گويند؟
در همين رابطه محمد خطيبي - کارشناس حوزه انرژي با اشاره به اهميت جمع آوري گاز هاي فلر و تاثيرات آن بر اقتصاد و مسائل زيست محيطي کشور، به ايسنا گفت: با توجه به اينکه جمعآوري گازهاي مشعل ضمن منافع مستقيم اقتصادي داراي منافع غيرمستقيم زيادي همچون کاهش آلودگيهاي زيستمحيطي است و در برنامه ششم توسعه نيز تاکيدات ويژهاي به جمعآوري اين گازها صورت گرفته، وزارت نفت بايد با جديت در اين مسير گام بردارد.
وي با بيان اينکه بايد ديد که بر اساس اسناد بالادستي وزارت نفت تا چه ميزان در اين مسير گام برداشته است، تصريح کرد: پخش شدن گاز هاي فلر در هوا ايجاد آلودگي مي کند ضمن آنکه اين موضوع يک ثروت است و جمع آوري آن مي تواند به اقتصاد کمک کند.
اين کارشناس حوزه انرژي با بيان اينکه لازم است اقدامات بيشتري براي سر و سامان دادن به اين موضوع صورت گيرد، اظهار کرد: البته در سال هاي اخير شاهد بهبود نسبي اين مساله هستيم و اميدواريم که برنامه هاي در نظر گرفته شده عملياتي شود.
در سالهاي بعد از انقلاب اسلامي و با تغيير رويکرد بهره برداري از ميادين نفت و همچنين افزايش مزيت اقتصادي گاز در مدل هاي اقتصادي، تلاش براي بهرهبرداري از گازهاي همراه منسجمتر شد، بديهي است که به دليل شرايط اقتصادي خاص دوران جنگ و محدوديت هاي مالي و فناوري، همچنان در طراحي توسعه ميادين به گازهاي همراه نفت اولويت کمتري داده مي شد، احداث واحدهاي جمعآوري گازهاي همراه در دولتهاي پس از جنگ نيز با جديت پيگيري شده است، در دولت يازدهم و دوازدهم نيز اين مسله به عنوان يکي از اولويتهاي وزارت نفت شاهد دستاوردهاي مهمي بوده که انعقاد قرارداد جمع آوري گازهاي همراه نفت در مناطق نفتخيز براي تامين خوراک پالايشگاه بيدبلند خليج فارس از آن جمله است.