همخوانی محمد معتمدی و رضا صادقی در اپرای عاشورا
خراسان/ بهروز غريب پور، بعد از اجراي چند اپراي عروسکي موفق از جمله «رستم و سهراب»، «حافظ»، «سعدي»، «مولانا»، «ليلي و مجنون» و «خيام»، اين بار با اپراي «عاشورا» روي صحنه خواهد رفت. استاد مسلّم نمايش عروسکي در ايران، در قالب قطعه مشهور عاشورايي محتشم کاشاني، شاعر قرن دهم هجري و با استفاده از موسيقي و رديفهاي آوازي ايراني، واقعه عاشورا را به زيبايي تصوير کرده است. اين اپراي جذاب و به يادماندني، محرم امسال براي علاقهمندان اجرا خواهد شد. بهروز غريبپور، نويسنده و کارگردان تئاتر و سينما درباره جزئيات اپراي عاشورا، با خراسان گفتوگو کردهاست که در ادامه ميخوانيد. سفر محتشم کاشاني به گذشته اپراي عروسکي عاشورا از چهارشنبه، 13 شهريور در تالار فردوسي مجموعه بنياد فرهنگي هنري رودکي در تهران، به مدت 10 شب روي صحنه ميرود. بهروز غريبپور درباره محتواي اپرا گفت: «من با توجه به ايدهاي که داشتم، نسخههاي متعدد تعزيه را براي اين اپراي 72 دقيقهاي بررسي کردم. ايده اصلي اين است که محتشم کاشاني هنگام سرودن مرثيه عاشورايياش(باز اين چه شورش است که در خلق عالم است) به گذشته سفر ميکند و وارد واقعه کربلا ميشود و عيناً، به عنوان يک ناظر و سهيم در اين مبارزۀ حق عليه باطل شرکت ميکند. بنابراين، در متون تعزيه در مقتل خوانيها و نوحه خوانيها، به همه اينها، توجه کردم تا متن، يک دست و در نهايت با بازنويسي خودم به يک اثر واحد تبديل شود». اپراي عاشورا در امتداد سنت تعزيه بيش از 60 عروسکِ سايهاي و نخي در اپراي عاشورا حضور دارند. غريبپور موسيقي اين اثر را بر اساس موسيقي عاشورايي و سوگواري کهن دانست و گفت: «علت اين که من اپراي عروسکي را از 16 سال پيش به عنوان يک هدف مورد توجه قرار دادم اين بود که راه حلي پيدا کنم تا اپرا بر اساس موسيقي و رديفهاي آوازي ايراني اجرا شود. بنابراين، اپراي عاشورا در ادامه راهِ تعزيه، برگرفته از موسيقي عاشورايي و موسيقي سوگواري کهن اجرا ميشود و اثري است که کاملاً در امتداد سنت چند قرنيِ تعزيه قرار گرفته است. همين مطلعي شد بر اين که ما پس از اپراي عاشورا، شيوه آوازخواني ايراني را براي اجراهايمان در نظر بگيريم». حساسيت زياد براي انتخاب خواننده رضا صادقي در نقش شمر و محمد معتمدي در نقش حُر هنرنمايي ميکنند. غريبپور درباره نوع اجراي اين خوانندگان با توجه به حادثهاي که براي پاي رضا صادقي رخ داده است، گفت: «شيوه اجراي ما پلي بک است؛ به اين شکل که خواننده ميخواند، ضبط حرفهاي ميشود و بعد به تکرار اين موسيقي پخش ميشود و ما اجراي زنده ميکنيم. رضا صادقي به عنوان يکي از چهرههاي برجسته موسيقي در زمان توليد اپراي عاشورا، نقش شمر را عالي و محمد معتمدي هم نقش حر را فوقالعاده خوب خواند. مهدي امامي نقش حضرت عباس را ايفا و مصطفي محمودي هم نقش محتشم کاشاني را با سوز دل و توان فوق العاده اجرا کرده است. به طور کلي براي انتخاب خواننده، حساسيت فوق العادهاي به خرج دادم تا اين صداها به عنوان صداهاي ماندگار تازگي و گيرايي داشته باشد». «هماي و همايون» در انتظار اجرا اپراي عاشورا تا به حال در چند کشور از جمله آلمان، ايتاليا، فرانسه و لهستان و در چند شهر ايران مانند شيراز و بابل اجرا شده است. اين اثر ممکن است امسال علاوه بر تهران در شهرستانها هم روي صحنه برود. بهروز غريبپور در اين باره گفت: «فعلا براي اجرا در اهواز مذاکراتي داشتهايم اما به دليل شرايط صحنهاي که پيشنهاد کرده بودند و براي اجراي ما مناسب نبود، فعلاً منتفي است. با اين که چند بار تلاش کردهايم در اهواز آن را اجرا کنيم، هنوز موفق نشدهايم. شايد امسال اين امکان وجود داشته باشد». اين نويسنده و کارگردان در پايان درباره آثار بعدياش گفت: «اگر همه پيش بينيهايمان درست دربيايد، جديدترين کار، اپراي «هماي و همايون»، بر اساس اشعار خواجوي کرماني خواهد بود».