نگاهی به مراسم سنج و دمام در بوشهر
ايسنا/ سوگواري فعلي و مراسم ويژه رسوم ماههاي محرم و صفر در استان بوشهر که در کنار آيينهاي مذهبي تشيع تداوم يافته و در مراسم بزرگان مذهبي تا به امروز باقي مانده، يکي از باسابقهترين انواع اين مراسم در ايران محسوب ميشود. براي بوشهريها مراسم سنج و دمام يکي از پرشورترين و ديدنيترين مراسمها به شمار ميرود. بوشهريها رسم سنج و دمام را لازمه مراسم سينهزني ميدانند. اجراي اين مراسم به منزلهي خبري بوده براي آغاز اکثر مراسم سوگواري.
در اين مراسم اجراي موسيقي بخش اصلي را تشکيل ميدهد و براي اجراي آن دستههاي سنج و دمام، قطعه خود را از نقطهاي مشخص در محل آغاز ميکنند؛ به گونهاي که همه اهالي محل بتوانند صداي آن را بشنوند. پس از چند دقيقه نوازندگي، گروه در حين نواختن به طرف مسير مشخص شده خود حرکت کرده و هنگام رسيدن به پايان مسير برگزاري مراسم سوگواري بعد از چند دقيقه، قطعه را تمام ميکند.
مدت زمان اجراي اين قطعه که تنها قطعه ضربي بدون کلام در موسيقي بوشهر است، معمولا بيشتر از ۲۰ دقيقه به درازا نميکشد.
در بوشهر محلههاي مختلف، مراسم مذهبي خود را جدا از يکديگر برگزار کرده و هر کدام از آنها داراي يک گروه سنج و دمام مستقل هستند.
قديميترين تصوير موجود از مراسم سنج و دمام در بندر بوشهر مربوط به دوره قاجار است.
سازهاي مذکور از نخستين آلات موسيقي بوده و در زمره سازهاي جنگلي محسوب مي شوند و ريشه در موسيقي آفريقايي دارند.
اولين بار، سازهاي سنج و دمام از آفريقا به اين منطقه آورده شده و در آغاز توسط آنها در اين منطقه نواخته ميشده است، تا اينکه به تدريج در بوشهر شکل خاص و مقدسي به خود گرفته و سرانجام مورد قبول عامه مردم واقع شده است. اکثر بوشهريها براي اجراي اين مراسم، اهميت ويژهاي قائل هستند.
در مراسم سنج و دمام، از سازنده گرفته تا نوازنده و حتي مسئولان کنترل و اجراي مراسم همگي بايد باور مذهبي داشته و مورد اعتماد و احترام مردم باشند.
با پايان مراسم دمام، سينهزني صورت ميگيرد. ابتدا چند نفر دور ستون وسط ميدان به چرخش و سينه زدن مي پردازند و به تدريج بقيه سينه زنان به آنها پيوسته و صف ها گسترده تر مي شوند.