سال ۹۸ بر موسیقی کشور چه گذشت؟

ايسنا/ سال ۹۸ با تاثر از حوادث طبيعي و انساني در کشور، اتفاق‌هاي متفاوتي را براي تمامي حوزه‌هاي فرهنگي هنري و به تبع آن موسيقي رقم زد؛ سالي که با لغو خودخواسته و اجباري کنسرت‌هاي متعدد، جريان موسيقي را تا حدودي به فضاي مجازي کشاند. سالي که مصادف بود با سي‌وپنجمين جشنواره موسيقي فجري که به تاثر از همين شرايط ، چندان پررونق برگزار نشد. ۹۸ همچنين مصادف شد با درگذشت هنرمنداني که بسياري را در همين اسفند ماه از دست داديم و البته اتفاقات خوشايندي چون بهبود نسبي وضعيت جسمي محمدرضا شجريان و جايزه‌هاي جهاني که کيهان کلهر براي موسيقي کشور به ارمغان آورد. ** قانون ۱۰ درصدي کنسرت‌ها و آمد و رفت‌هاي دفتر موسيقي ارديبهشت ماه ۹۸ بود که اعلام شد مجلس طرحي را به تصويب رسانده است که بر اساس آن، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي بايد ۱۰ درصد از بهاي بليت کنسرت‌ها را در تهران و کلان‌شهرها به حساب درآمد عمومي نزد خزانه‌داري کل کشور واريز کند؛ البته اين مصوبه صداي اعتراض اهالي موسيقي را درآورد. در همان زمان خانه موسيقي متني را در اعتراض به اين قانون منتشر کرد و آن را غيرکارشناسي خواند و از وزير ارشاد خواست که به هر شکل ممکن براي جلوگيري از اجحاف به حقوق هنرمندان و فعالان موسيقي اقدامات لازم صورت بگيرد. پس از آن علي ترابي، مدير وقت دفتر موسيقي، هم به ايسنا گفت که در اين قانون ابعاد کارشناسي به خوبي در نظر گرفته نشده است و شايد بهتر بود که اين قانون به سراغ ژانرها و بخش‌هاي خاصي از موسيقي مي‌رفت؛ البته ترابي در ۳۰ ارديبهشت ماه از سمت خود استعفا کرد و برخي هم اين استعفا را در راستاي همين قانون دانستند. بلافاصله محمد الله‌ياري فومني که پيش‌تر مدير کل دفتر آموزش و توسعه فعاليت‌هاي فرهنگي و هنري معاونت هنري بود، با حکم وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي در سمت مديرکل دفتر موسيقي اين وزارتخانه منصوب شد. با رفتن ترابي از دفتر موسيقي، شهرام صارمي، هنرمند موسيقي و نوازنده کمانچه که پيش‌تر به‌عنوان مدير اجرايي سي و پنجمين جشنواره موسيقي فجر منصوب شده بود، طي نامه‌اي سرگشاده از سمت خود استعفا کرد. در راستاي تصويب قانون ۱۰ درصد موسيقي، برخي از هنرمندان يا مسؤولان اين‌گونه عنوان کردند که اگر بنا بر تصويب چنين قانوني بود، بايد آن را تنها براي موسيقي پاپ در نظر مي‌‎گرفتند؛ چراکه آنها درآمد بيشتري از برگزاري کنسرت به دست مي‌آورند ولي هنرمندان موسيقي نواحي يا ايراني آن‌قدر جامعه آماري بالايي در تعداد تماشاچيان ندارند که بخواهند ۱۰ درصد از درآمد خود را نيز به دولت بدهند. عده ديگري هم معتقد بودند که اين قانون نبايد براي هيچ ژانري از موسيقي در نظر گرفته شود؛ زيرا در نهايت به ضرر فرهنگ و هنر کشور خواهد بود و هنرمندان در چنين شرايطي تنها هزينه کنسرت‌هاي خود را بالا مي‌برند و افراد کمتري مي‌توانند براي تماشاي اجراي هنرمند مورد علاقه خود به سالن‌هاي کنسرت بروند. اما با وجود کليه اعتراض‌‍‌هاي و نامه نگاري‌هايي که اهالي موسيقي، خانه موسيقي و انجمن صنفي هنرمندان موسيقي در اعتراض به اين قانون خواستار لغو آن شدند و قول‌هاي مختلفي که درباره آن داده شد، هنوز تکليف اين قانون به صورت کامل مشخص نشده است. استعفاي شهبازيان و حضور رهبران مهمان در ارکستر ملي در ارديبهشت سال ۹۸ علي‌اکبر صفي‌پور، مديرعامل بنياد رودکي، از خداحافظي فريدون شهبازيان به عنوان مدير هنري و رهبر دائم ارکستر ملي ايران خبر داد. با اين حال در آن زمان صفي‌پور بر اين نکته تاکيد داشت که شهبازيان همچنان به عنوان مشاور هنري با بنياد رودکي همکاري مي‌کند. پس از چند روز در ۳۱ ارديبهشت فريدون شهبازيان از سِمت مشاور هنري بنياد رودکي هم استعفا داد. به اين ترتيب شهبازيان همکاري‌اش با ارکستر ملي و بنياد رودکي را پايان داد. البته در همان زمان مسئولان بنياد رودکي اعلام کردند که به زودي مديرهنري و رهبر دائم ارکستر ملي را معرفي مي‌کنند ولي تا کنون رهبري براي اين ارکستر معرفي نشده و تا امروز کليه اجراهاي آن با رهبران مهمان به روي صحنه رفته است. ايسنا در مصاحبه‌هاي متعدد تلاش کرد تا نظرات افراد مختلف فعال در حوزه موسيقي کلاسيک را درباره رهبر دائم نداشتن اين ارکستر جويا شود که خيلي از آنها با رهبر مهمان داشتن اين ارکستر مخالفتي نداشتند و اتفاقا روي اين امر تأکيد هم مي‌کردند ولي با اين حال اظهار داشتند که رهبر مهمان بهتر است در کنار داشتن يک رهبر ثابت حضور پيدا کند. ** جشنواره‌هاي موسيقي در سال ۹۸ نخستين جشنواره در پنجم مرداد ماه با عنوان سيزدهمين دوره از جشنواره موسيقي جوان به دبيري هومان اسعدي آغاز شد و تا پنج شهريور هم ادامه داشت. اين جشنواره که نگاه متمرکزي بر استعداديابي چهره‌هاي جوان موسيقي دارد، هر سال با حضور شرکت کنندگان بيشتري برگزار مي‌شود. اين جشنواره در حوزه و رده‌هاي سني مختلف به صورت رقابتي با داوري اساتيد موسيقي برگزار مي‌شود. در نشست خبري اين جشنواره حسين عليزاده - آهنگساز و نوازنده - عملکرد صدا و سيما را در جهت فعاليت موسيقايي نقد کرد و از والديني که فرزندان آنها در برنامه‌هاي استعداديابي تلويزيون مقام مي‌آورند خواست که فرزندان خود را درگير هدف‌هاي تبلغاتي نکنند چراکه اين کار ممکن است با رها و بي‌توجهي شدن به فرزند آنها در آينده باعث سرخوردگي‌شان شود. پس از جشنواره موسيقي جوان، نوبت به دوازدهمين جشنواره موسيقي نواحي ايران رسيد که با موضوع منظومه‌هاي تغزلي و عاشقانه به دبيري احمد صدري ۱۶ تا ۱۹ آبان در کرمان برگزار شد. در نهايت سومين و آخرين جشنواره موسيقي، جشنواره موسيقي فجر بود که زير سايه حوادث مختلفي که در کشور اتفاق افتاد، آن‌طور که بايد و شايد با استقبال مردم و هنرمندان همراه نبود تا آنجا که برخي از اجراها تقريبا با صندلي‌هاي خالي برگزار شد. در جشنواره سال ۹۸ بخش بانوان بازگشت و برخي اجراهاي کودک هم در سالن‌ها برگزار شد. همچنين برگزاري اين جشنواره که با زمزمه‌هايي مبني بر شيوع ويروس کرونا در جهان همراه بود، يکي از شرکت‌کنندگان بخش بين‌الملل را به انصراف واداشت. افزايش قيمت بليط‌ها نکته ديگري بود که از عوامل استقبال کمتر از جشنواره عنوان شد.