مهر/ اجراي پرحاشيه کنسرتهاي آنلاين همزمان با ادامه تعطيلي فعاليتهاي هنري در سايه «کرونا» طي هفته گذشته همچنان ادامه داشت؛ اجراهايي که در مواردي شورآفرين و در مواردي ديگر تأسفبرانگيز بودند.
حکايت غريب حضور ويروس کرونا نه تنها معادلات مربوط به زندگي معمول آدمها را به طور کامل به هم ريخته است، بلکه شرايطي را فراهم آورده که چه بخواهيم و چه نخواهيم احساس ميکنيم انسانهاي ديگري شدهايم؛ گويي فقط يک نام و نام خانوادگي از قبل به جا مانده آن هم بر روي يک انسان متحول شده!
در اين شرايط اما اتفاقات ديگري هم افتاد که نه تنها نوع زندگي را دگرگون کرد، بلکه شرايطي را فراهم آورد تا ما انسانها تجربههاي متفاوتي را از سر بگذرانيم، تجربههايي که در گوشهگوشه دنيا بر تمامي فعاليتهاي اقتصادي، اجتماعي، سياسي، فرهنگي و هنري تأثيرش را بر جاي گذاشته و موجب ظهور و بروز ايدههايي متفاوت شده که تا قبل از کرونا به راحتي از آنها عبور ميکرديم. غافل از اينکه نميدانستيم روزي روزگاري همين ايدههاي ساده و دمدستي قرار است تبديل به جريان اصلي فعاليتهايمان شوند.
بهتر است به رويدادهاي دگرگون شده موسيقي طي روزهاي کرونايي اشاره کنيم؛ در ماههاي اخير به شدت فعاليتهاي موسيقايي در تمام دنيا وابسته به فضاي مجازي شده و آنچه هنرمندان در اين ارتباط پيش روي مخاطبان قرار ميدهند، تقريباً به طور کامل تحت تأثير ارتباطات اينترنتي است. کما اينکه همين اوضاع و احوال، از خوانندگان و هنرمندان فعال و غيرفعال اين گونه هنري چهرههاي جديدي را عيان کرد که پيش از اين و در رويدادهاي رسمي چون برگزاري کنسرتها و انتشار آلبومهاي رسمي جور ديگري آنها را ديده و ارزيابي ميکرديم.
در اين ميان همان گونه که قبلاً هم به آن اشاراتي داشتهايم، بوده و هستند افرادي که آنچنان از آب گل آلود ماهيگيري ميکنند که گويي هراسي از فروکش کردن تلاطمات و فروافتادن پردههاي بحران، ندارند! در اين اثني يک تجربه بيش از هر اتفاق ديگري به چشم آمد و آن برنامهريزي گروهها و هنرمندان براي برپايي کنسرتهاي آنلاين در فضاي مجازي بود که به قدري جدي شد که حتي نهادهاي دولتي را هم به ميدان کشاند تا براي حضور هنرمندان در اين عرصه پروتکلهاي قانوني تعيين کنند که آنهم حاشيههاي خود را داشت. در همين زمينه طي روزهاي گذشته اطلاعيهاي از سوي وزارت ارشاد منتشر شد که قطعاً ميتواند از اين پس شرايط برگزاري کنسرتهاي آنلاين را وارد مرحله جديدي کند.
گروه هنر خبرگزاري مهر در هفتههاي اخير تلاش داشته تا در قالب گزارشهاي مختلف خبري، بخشهايي از فعاليتهاي اهالي موسيقي در فضاي مجازي طي روزهاي کرونايي را ثبت و روايت کند. فعاليتهايي که همچنان ادامه داشته و هر روز نيز حاشيهها و اتفاقات جديدي از آن در برابر جامعه مخاطبان در فضاي مجازي قرار ميگيرد. فضايي که غير از مباحث نظارتي، به شدت نيازمند توسعه زيرساختهاست و لازم است مديران حوزه فناوري ارتباطات و شرکتهاي دانش بنيان روي آن تمرکز بيشتري داشته باشند، بهخصوص که در برگزاري کنسرتهاي آنلاين ضعف فاحش زيرساختها پس از هجوم مخاطبان در هفتهاي که گذشت، بيش از پيش به چشم آمد.
همايون شجريان بدون حرف زدن حاشيهساز شد!
به طور حتم يکي از مهمترين اتفاقات موسيقايي اين روزها در فضاي مجازي، برگزاري کنسرت آنلاين همايون شجريان خواننده موسيقي ايراني با همراهي ارکستر مجلسي تهران به رهبري برديا کيارس از محل تالار وحدت بود که با حمايت همه جانبه و سرمايهگذاري يکي از اپراتورهاي تلفن همراه کشور برگزار شد.
اين کنسرت که با عنوان «نسيم وصل» با اجراي آثار محمدجواد ضرابيان آهنگساز پيشکسوت موسيقي کشورمان در آلبومهاي «با ستارهها» و «نسيم وصل» همراه بود، گرچه ميتوانست تبديل به يکي از رويدادهاي پرطرفدار موسيقي در فضاي مجازي شود اما به دليل اختلال در سامانه اينترنتي که مسئوليت پخش آنلاين اين کنسرت زنده را داشتند، فضاي کار را به قدري دچار حاشيه کرد که فضاي هنري اتفاق به کل فراموش شد.
اين اتفاق واکنش بسياري از کاربران و هنرمندان حوزههاي ديگر را به همراه داشت که يکي جامعترين و ديدهشدهترين آنها مربوط به الهام پاوه نژاد بازيگر تئاتر و تلويزيون بود.
اين بازيگر در صفحه شخصي خود نوشت: «آلبوم نسيم وصل فارغ از ارزشهاي هنري و تولد رسمي بانگ همايون شجريان عزيزمان، براي من يادآور خاطرات تکرار نشدني و بينظير کودکيم در کنار محمدجواد ضرابيان عزيزمان که از بستگان نزديک مادريم هستند، بوده و هست و خواهد بود. يعني تعصبي بيش از حد معمول….. از زمان انتشار خبر کنسرت براي اين ساعت خودم را آماده کردم. اپليکيشن را دانلود و کاربري تهيه که ساعتي کنده شوم از جهان سختِ اين روزها. به محض ورود تصوير به تالار… آنچه ميبينيد دريافتي من از کنسرت لايو بود! آنقدر عصبي شدم و بال بال زدم که گفتن ندارد! خبر دارم تعدادي از دوستان هم با همين مشکل مواجه شدند! و اين براي تلويزيون اينترنتي که تا قبل اين نميشناختم و با نام بزرگان اسمش را شنيديم يک فاجعه است! وقتي توانايي پوشش فني نداريد مجبور نيستيد انجامش دهيد! خوب ميدانيد چه درآمدي با اين کار کسب کردين … خود من براي تعداد زيادي لينک دانلود اپليکيشن فرستادم ولي …. و من فکر ميکنم به دليل ضعف تکنيک و فناوري صداي همايون را در شهر خودم و چند محل آنورتر نتوانستم بشنوم اما صدا و تصوير آندرآ بوچلي را از يک قاره و شهر ديگر با فيلتر شکن به بهترين کيفيت تونستم ببينم! با خودم زمزمه ميکنم: دلم گرفتهاي دوست / هواي گريه با من….. پينوشت: بليط براي ديدن ۱۰ هزار تومان + ۹۰۰ تومان ماليات!!»
اين متن مشتي نمونه خروار از حجم هجوم کاربران به سامانه موردنظر بود، که خواب خوش مديرانش براي حضور در عرصههاي جديتري چون سينماي آنلاين و موارد مشابه را تبديل به کابوس کرد و کار را به جايي رساند که مجبور به پاسخگويي به حجم وسيع مطالبات مردمي شدند.
در اين اطلاعيه آمده بود: «پخش زنده کنسرت «نسيم وصل» جناب آقاي همايون شجريان، خواننده محبوب موسيقي سنتي ايراني و موسيقي تلفيقي که از ساعت ۲۱ يکشنبه ۴ خردادماه ۹۹، از اپليکيشن تلويزيون تعاملي […] آغاز شده بود، با استقبال پرشور علاقهمندان به هنر و موسيقي همراه شد و رکورد بيش از ۷۱۰ هزار بيننده آنلاين براي پخش زنده اين کنسرت به ثبت رسيد. علاقهمنداني که به دليل استقبال گسترده، موفق به مشاهده کامل برنامه به صورت زنده نشدهاند، ميتوانند طبق اعلام قبلي، بازپخش آن را تا روز ۱۳ خرداد در اپليکيشن و يا نسخه تحت وب مشاهده کنند. […] با تأکيد مجدد بر عدم انجام بليتفروشي براي اين کنسرت و صرفاً دريافت حق اشتراک اپليکيشن براي کاربران غير ايرانسلي، ضمن دلجويي از برخي هواداران جناب آقاي همايون شجريان که به دليل استقبال گسترده، موفق به تماشاي کنسرت به صورت زنده نشدهاند، اعلام ميدارد که به مناسبت عيد سعيد فطر و با دستور دکتر […]، مبلغ حق اشتراک به حساب کاربراني که حق اشتراک ويژه خريداري کرده ولي موفق به مشاهده کامل برنامه نشدهاند، بازگردانده ميشود. ايرانسل ضمن سپاس از تمام هواداران، فرهنگدوستان و علاقهمنداني که در اين پروژه بزرگ شرکت کردند، ابراز اميدواري ميکند که تجربهها و نتايج بزرگ حاصل از اجراي اين پروژه، به عنوان بزرگترين کنسرت آنلاين ايران، موجب توسعه، بهبود و ارتقاي هر چه بيشتر کيفيت زيرساختهاي داخلي پخش آنلاين ويدئو شود.»
در حالي که انتظار ميرفت کنسرت آنلاين همايون شجريان تبديل به يکي از خاطرهانگيزترين کنسرتهاي موسيقي در فضاي مجازي طي ماههاي اخير شود اما بروز اين اختلالات اينترنتي و موارد ديگري از جمله حضور ۸۰ نفري مهمانان ويژه در تالار وحدت، اخذ مبلغ تماشاي کنسرت براي کاربراني که تحت پوشش اپراتور تلفن همراه نبودند، اجراي نه چندان با کيفيت برنامه و البته سکوت پرسش برانگيز همايون شجريان در پس اين حاشيهها چه در حين برگزاري برنامه و چه در زمان انتشار گزارشهاي رسانهاي، کنسرت آنلاين اين خواننده محبوب را تحت تأثير شديد حاشيههاي تجاري و بازرگاني قرار داد.
شرکت ايرانسل بهعنوان اپراتور پشتيبان اين رويداد، روز گذشته گزارشي آماري از ميزان استقبال مخاطبان که منجر به اختلال در پخش بينقص اين برنامه شده بود، ارائه کرد. بر اين اساس همزمان با اين اجرا يک ميليون و ۲۸۱ هزار و ۶۶۱ نفر براي ورود به اپليکيشن «لنز» اقدام کردهاند که از اين ميان يک ميليون و ۲۳۲ هزار و ۲۱۴ نفر موفق به ورود شده و يک ميليون و ۲۲۹ هزار و ۳۶ نفر کنسرت زنده را تماشا کردهاند.
تعداد افرادي که تمام کنسرت را بهصورت آنلاين مشاهده کردهاند ۷۱۱ هزار و ۹۲۴ نفر ثبت شده و ۵۱۷ هزار و ۱۱۲ نفر بهصورت پراکنده بخشهايي از اجراي همايون شجريان را تماشا کردهاند.
اين آمار رسمي بيش از هر چيز بيانگر ظرفيت بالاي اين فرصت ويژه براي رقم خوردن يک رويداد فرهنگي و هنري بيسابقه است که متأسفانه زير سايه انگيزههاي تجاري و درآمدزايي از يک برند هنري، زائل شد و از دست رفت.
کيهان کلهر؛ يک سه تار نوازي آرام در موزه آبگينه
هفتهاي که گذشت يکي از هفتههاي پربار موسيقي در حوزه فعاليتهاي آنلاين هنرمندانش بود. يعني اگر از حاشيههاي کنسرت همايون شجريان که بگذريم و البته ميتوانست در نوع خود يکي از بهترين کنسرتهاي آنلاين اين چند هفته لقب بگيرد و نگرفت، اما در اين سوي ميدان يک هنرمند ارزنده ديگر دست به يک اجراي زنده در فضاي مجازي زد.
کيهان کلهر که در اين سالها به درستي و درايت خوب فهميده که در چه زماني و شرايطي فارغ از هياهوي برگزاري کنسرتهايش ميتواند يک عرضاندام رسانهاي داشته باشد. روز پنجشنبه اول خرداد دست به اقدام جالبي زد و آن برگزاري يک کنسرت تک نفره از طريق صفحه شخصي اش در محل موزه آبگينه تهران بود. کنسرتي که اين بار از ساز تخصصي اش کمانچه خبري نبود و استاد با سه تار نوازي مخاطبانش را به شنيدن موسيقي دعوت کرد.
در اين کنسرت که با استقبال ۲۵ هزار نفري مخاطبان همراه بود کيهان کلهر از طريق صفحه شخصياش در اينستاگرام به مدت يک ساعت قطعاتي را به صورت تک نوازي سه تار اجرا کرد.
اين نوازنده جهاني که در سالهاي اخير کنسرتهاي متعددي را همراه با نوازندگان ايراني و خارجي در کشورمان و ساير کشورهاي ديگر برگزار کرده کنسرت خود را با قطعهاي در دستگاه سهگاه آغاز کرد. وي در ادامه قطعات ديگري را در دستگاه چهار مضراب و ابوعطا اجرا کرد. «از غم عشق تو اي صنم» و «مرغ سحر» از جمله قطعات ماندگار موسيقي ايراني که پيش از اين کلهر با همراهي ديگر استادان موسيقي ايراني از جمله حسين عليزاده و محمدرضا شجريان در کنسرتهاي متعدد اجرا کرده بود، آثاري بودند که در اين کنسرت براي مخاطبان به صورت تک نوازي سه تار اجرا شد.
کيهان کلهر پس از اينکه با دريافت جايزه «وومکس» بهعنوان مرد سال موسيقي جهان در سال ۲۰۱۹ معرفي شد، مجموعه کنسرتهاي «شهر خاموش» را در تالار وحدت به صحنه برد. در اين اجرا کوارتت مينياتور، کلهر را همراهي ميکرد.
اين هنرمند با اجرايي که اغلب مخاطبان در کامنتها و اظهارنظرهاي مختلف استقبال خوبي از آن به عمل آوردند، همچنان نشان داد که دود از کنده بلند ميشود و استاد ميتواند با آنچه از جذابيتهاي موسيقي اصيل ايراني و آموزههاي هنري اش ميشناسد، بدون هياهوهاي آنچنان مخاطبانش را به شنيدن موسيقي خوب دعوت کند.
ارکسترسازهاي ملي؛ اجراي «لالايي» با همراهي يک استاد بزرگ
ارکستر سازهاي ملي ايران به رهبري و مديريت هنري علي اکبر قرباني که در ماههاي گذشته حضور فعالي در فضاي مجازي دارد، در ادامه اجراهاي خانگي خود که با هدف قدرداني از کادر درماني کشور صورت پذيرفته، قطعه «لالايي» را با همراهي راميز قلياف استاد موسيقي کشور آذربايجان منتشر کرد.
راميز قلياف در کنار عاليم قاسم اف يکي از هنرمندان محبوب علاقه مندان موسيقي در کشورمان است که همواره ارادت خود را به اين هنرمند شهير کشور آذربايجان نشان دادهاند. بنابراين اجراي خانگي قطعه «لالايي» براي اين طيف از مخاطبان ميتوانست داراي جذابيتهايي باشد که ارکستر سازهاي ملي ايران به مدد رابطه خوب و صميمانه علياکبر قرباني با استاد چنين شرايطي را فراهم آورد و برخي از خاطرات خوش مخاطبان در اجراهاي زنده استاد را با اين قطعه زنده کرد.
در اين قطعه عليرضا دريايي، حبيب جديري، مهرداد مسعودي فريد نوازندگان کمانچه، کوروش دانايي، شاهين صفايي نوازندگان تار، مهيار طريحي نوازنده سنتور، شيماه شاه محمدي نوازنده قيچک آلتو، امين حيدري و مريم خدابخش نوازنده عود، مسعود فيروزِ نژاد نوازنده قيچک باس، فروغ فضلي نوازنده پيانو، وحيد اسداللهي نوازنده نقاره، بهنام معصومي نوازنده تمبک و ندا ريحاني مدير داخلي ارکستر گروه اجرايي را تشکيل ميدادند.
علي اکبر قرباني درباره اين اجراي خانگي توضيح داد: در ادامه اجراهاي خانگي ارکستر سازهاي ملي بر اساس دوستي که بنده با راميز قلي اف استاد موسيقي کشور آذربايجان داشتيم مکاتباتي انجام گرفت که اين هنرمند در تازهترين اجراي خانگي ما به عنوان سوليست حضور داشته باشد که خوشبختانه از اين دعوت ما استقبال کرد و ما طي روزهاي گذشته موفق به توليد و انتشار قطعه «لالايي» شديم. در همين راستا قرار است قطعه ديگري هم توليد شود که در صورت فراهم شدن امکانات اجراي خانگي که آن هم براي خود دردسرهاي زيادي دارد، درمورد آن اطلاع رساني خواهيم کرد.
جشن تولد نوازندگان ارکستر سمفونيک براي علي رهبري
تعدادي از نوازندگان ارکستر سمفونيک تهران هم روز جمعه سوم خرداد ماه دست به انتشار ويدئويي زدند که محتواي آن دربرگيرنده يک هديه موسيقايي به مناسبت تولد علي رهبري رهبر اسبق ارکستر سمفونيک تهران بود. يک اقدام جالب توجه که به گفته آنها قدرداني از ۱۴ ماه حضور علي رهبري در ارکستر سمفونيک تهران پيش از حضور شهرداد روحاني بود.
اين نوازندگان در اين فيلم ضمن اداي احترام به علي رهبري در قالب پيام تصويري به اجراي قطعهاي از پروژه «مادرم ايران» پرداخته و سپس ملودي معروف « Happy Birthday » را به افتخار اين هنرمند پيشکسوت نواختند.
علي رهبري هم که اين روزها در اتريش به سر ميبرد از طريق اسکايپ از نوازندگان ارکستر سمفونيک قدرداني کرده و گفت: «من هميشه در زندگي به کيفيت توجه بيشتري داشتهام. خيلي اوقات از من سوال شده وقتي که رهبري ميکنيد به چه چيزي ميانديشيد. من در جواب گفتهام که اگر پنج يا شش نفر در سالن باشند و متوجه کيفيت کار من بشوند اين کافي است. در اين سالها هميشه از من پرسيدهاند که پس از سالها کار با بيش از ۱۲۰ ارکستر و اين همه موزيسيني که با آنها کار کردهام، چه چيز آن برايم اهميت داشته است. اگر امروز از من بپرسيد، ميگويم همين پانزده نفر شاهکار است… شما نميدانيد مرا چقدر خوشحال کردهايد. خيلي اميدوارم که باز هم ببينمتان و کارهاي بزرگي انجام دهيم اما اين لحظه را هيچ وقت فراموش نميکنم. به خصوص آن هم مني که هرگز علاقهاي به گرفتن جشن تولد نداشتم، امروز واقعاً لذت بردم و اميدوارم ارکستر باز دوباره به وضعيتي که چهار سال پيش برقرار بود بازگشته و به انجام کارهاي بزرگ بپردازد.»
آواز عليرضا قرباني در يک پروژه بينالمللي
عليرضا قرباني خواننده موسيقي ايراني اواخر هفته گذشته بود که به همراه تعدادي از هنرمندان ايتاليايي و تعدادي ديگر از کشورها موزيک ويدئوي «بني آدم» را منتشر کرد. اين اثر با موسيقي پژمان تدين روي شعر معروف «سعدي» آماده شده و حال و هواي آن بر اساس شرايط اين روزهاي شيوع ويروس کرونا و قرنطينه در کشورهاي مختلف دنيا است.
در توضيحات تکميلي اين موزيک ويدئو آمده است: «عليرضا قرباني و ساير خوانندگان و تمامي نوازندگان حاضر در اين ويدئو بخشهاي مربوط به خود را با موبايل و از منازل خود ضبط و آماده کردهاند و بخش عمده موسيقي کار هم با موبايل ضبط شده است. اين پروژه با همکاري تئاتر «بيوندو پالرمو» و دعوت از نوازندگان کشورهاي مختلف و خوانندگي «توني بونگارو» و «باربارا اِرامو» در بخش ايتاليايي آماده انتشار شده است.
در اين اثر به غير از نوازندگي تنبور پژمان تدين، نوازندگاني از کشورهاي فرانسه، آرژانتين، کره جنوبي، سنگال، آلمان، اسپانيا، هندوستان و استراليا ساز زدهاند. کشورهايي که همگي همانند ايران درگير بحران شيوه ويروس کوويد – ۱۹ و قرنطينه هستند. موزيکويديوي بني آدم با هدف بيان پيام صلح و دوستي و همدلي توليد شده و در ابتداي ويدئو هم از شعر «بني آدم اعضاي يک پيکرند» با عنوان بيانيهاي ابدي براي بشريت ياد ميشود.»
قدرداني از پزشکان و پرستاران همچنان ادامه دارد
قطعه موسيقايي «فصل عاشقي» حاصل همخواني و همسرايي حسامالدين سراج، فاضل جمشيدي، مجيد مظفري، عليرضا بهرامي، محسن غلامي و گروهي از نوازندگان، به پرستاران و پزشکاني تقديم شد که در دوران مواجهه با ويروس کرونا، با ايثار و از جان گذشتگي، از مردم و وطن خويش دفاع ميکنند.
در اين اثر که همزمان با حلول عيد سعيد فطر، به شهيدان و ايثارگران جبهه سلامت تقديم شد، حسامالدين سراج و فاضل جمشيدي همخواني کردهاند و مجيد مظفري (بازيگر سينما، تلويزيون و تئاتر) براي نخستينبار شعر دکلمه کرده است. شعر اين اثر موسيقايي را عليرضا بهرامي سروده و ميکس و مسترينگ آهنگ نيز برعهده محسن غلامي بوده است.
در اين اثر که به ابتکار بنياد شهيد و امور ايثارگران توليد شده است، اين نوازندگان همکاري داشتهاند: سامان محمد نبي (ويلن)، عليرضا احمدي (تار و سه تار)، حسين رودگر (گيتار و خط درامز)، مهدي عيوقي (دف) و رؤيا باقرزاده (سنتور و تار باس). بهروز کاشيساز نيز صدابرداري اثر را برعهده داشته است.
پيش از اين نيز سالار عقيلي به همراه پرويز پرستويي و برديا صدرنوري به همراه مهرداد اسکويي آثاري را در قالب پويش «مشاهنر» پيش روي مخاطبان قرار داده بودند.
«شعرهستي»؛ هديه مشترک تئاتريها و اهالي موسيقي به مردم ايران
موزيک ويدئوي «شعر هستي» هم از جمله آثار تصويري پرطرفدار روزهاي کرونايي بود که روزهاي گذشته در قالب يک پروژه مشترک بين اهالي تئاتر و موسيقي از طرف مرضيه برومند، توليد و با اميد عبور از روزهاي کرونايي، به مردم ايران تقديم شد.
مرضيه برومند در متن کوتاهي همراه با اين ويدئو نوشته است: «بهار امسال، مردم خوب کشورمان روزهاي سختي را تجربه کردند، بسياري در خانههايشان ماندند تا هم خود در امان بمانند و هم ديگران، برخي هم بنا بر وظيفه شغليشان خطر را به جان خريدند و همچنان به کارشان ادامه دادند، در اين ميان پزشکان، پرستاران و ديگر کارکنان زحمتکشِ بخش درمان با ازجانگذشتگي حماسهآفرين شدند تا زندگي ادامه پيدا کند. اين نماهنگ را تقديم ميکنم به همه مردم ايران که با صبوري و خودباوري از روزهاي سخت عبور ميکنند. به اميد فرداي بهتر…»
در اين موزيک ويدئو پري زنگنه، هانا کامکار، اميد نعمتي، برزو ارجمند، ايليا منفرد و بهزاد عمراني متن ترانه «شعر هستي» را همخواني کردند. ترانه اين قطعه سروده باران خوشاندام است و بهرام دهقانيار بر روي آن آهنگسازي کرده است. کارگرداني اين ويدئو که محصولي از «خانه هنرمندان ايران» است را سهراب شاهمحمدلو بر عهده داشته است.
بازار