هنر آنلاين/ پيش از شيوع ويروس کرونا، برگزاري کنسرت به صورت آنلاين و بدون حضور تماشاگر بسيار دور از ذهن بود. در ابتدا بسياري از مخاطبان موسيقي نسبت به اين پديده مقاومت داشتند و کنسرت بدون مخاطب را با فوتبال بدون تماشاگر قياس ميکردند که کسلکننده و حوصلهسربر است، حتي ترجيحشان اين بود که آهنگهاي مورد علاقه خودشان را به شکل صوتي گوش کنند ولي پاي تماشاي کنسرت آنلاين ننشيند.
خوانندگان هم که معمولاً انرژي لازم براي اجرا را از حضور مردم در سالن دريافت ميکنند، ترجيحشان اين بود تا روز بازگشايي مجدد سالنهاي کنسرت صبر داشته باشند و براي کنسرت آنلاين اقدامي نکنند، اما با گذشت چند ماه از همهگير شدن ويروس کرونا و تعطيلي مراکز فرهنگي و هنري، کنسرتهاي مختلفي با حمايت معاونت امور هنري وزارت ارشاد و شهرداري تهران در تالار وحدت و برج ميلاد برگزار شد که تا حدودي خبر از موفقيت اين پديده نوظهور در موسيقي ايران ميداد.
استقبال مخاطبان از کنسرت آنلاين هنرمنداني مانند رضا يزداني، حميد عسکري، حميد حامي، روزبه بماني، اميد حاجيلي و گروه رستاک در اوايل امسال باعث شد به مرور ديگر خوانندگان هم به درخواست مخاطبانشان روبهروي دوربينهاي تلويزيون تعاملي و کابلي ظاهر شوند و به صورت زنده به اجراي برنامه بپردازند. با اين حال همچنان برخي از خوانندگان در برابر اين اتفاق مقاومت ميکردند و برگزاري چنين برنامهاي را دور از ماهيت کنسرت ميدانستند و اعتقاد داشتند که از کنسرتهاي آنلاين فقط ميشود يک سري ويدئو کليپ درآورد.
در ادامه مسيري که توسط خوانندگان موسيقي پاپ با موفقيت نسبي طي شد، مقاومت خوانندگان موسيقي سنتي ايران هم شکست و در هفتههاي اخير شاهد برگزاري کنسرتهاي آنلاين خوانندگان و نوازندگان مطرحي مانند همايون شجريان، عليرضا قرباني و کيهان کلهر بوديم که با استقبال مخاطبان نيز مواجه شد. شايد نقطه اوج اين اتفاق را بشود جايي مشاهده کرد که ارکستر مجلسي تهران به رهبري برديا کيارس و خوانندگي همايون شجريان در بازه زماني يک ساعتي توانست بيش از 710 هزار مخاطب از سراسر ايران را با خود همراه کند.
به نظر ميرسد با ادامهدار شدن اين ماجرا مقاومت خوانندگان بيشتري بشکند و آنها نيز در شرايطي که امکان برگزاري کنسرت حضوري وجود ندارد، پس از چند ماه دوري در همين بستر با مخاطبان خود ديدار کنند، ديداري که شايد نتواند دوري هنرمند از مخاطب را درمان کند ولي حداقل ميتواند مرهمي بر اين زخم باشد، تا روزي که دوباره در سالنهاي کنسرت به روي علاقهمندان باز شود...
در ادامه گزارش برخي از اهالي موسيقي شامل کيوان ساکت، عليرضا قرباني، مجيد اخشابي، افشين سياهپوش، محسن شريفيان و حسين عليشاپور را ميخوانيم که تعدادي از آنها خود تجربه اجراي کنسرت آنلاين را در کارنامه دارند.
کنسرت آنلاين ميتواند التيامي بر دردها باشد
عليرضا قرباني خواننده موسيقي سنتي درباره تجربه اجراي کنسرت آنلاين گفت: در اين فضايي که امکان ديدار آدمها وجود ندارد، شايد فضاي مجازي در قالب همين برنامههايي مانند کنسرت آنلاين بتواند التيامي باشد بر دردهايي که مردم دارند. گرچه کنسرت آنلاين حس کنسرت را ندارد ولي شمايلي از آن را دارد.
اين خواننده با اشاره به اين که تمام تلاشش بر اين بوده تا کنسرت آنلاين به صورت رايگان برگزار شود، عنوان کرد: شايد اين تنها راهي باشد تا افرادي که امکان حضور در کنسرتهاي آنلاين را نداشتند بتوانند دورادور به صورت مجازي کنسرت ما را تماشا کنند.
اصل ماجرا زير سؤال است
مجيد اخشابي خواننده موسيقي پاپ، آهنگساز و نوازنده سنتور نظرش در رابطه با کنسرت آنلاين را اينگونه عنوان کرد: اساساً براي اين برنامههايي که اجرا ميشوند نميتوانيم عنوان کنسرت آنلاين را اطلاق کنيم چون درنهايت آنچه ميبينيم فقط يک تصوير است. حالا اين تصوير ميتواند متعلق به سه روز پيش باشد. در حقيقت اصل ماجرا زير سؤال است و نميشود نام آن را کنسرت گذاشت.
اين خواننده اظهار داشت: اگر مخاطبين علاقهمند باشند و از اين نوع کنسرت راضي باشند، چه بخواهيم و چه نخواهيم بايد به اين سمت برويم ولي با صحبتهايي که با علاقهمندان داشتيم متوجه شديم که آنها چندان از کنسرتهاي آنلاين برگزار شده رضايت نداشتند.
کنسرت آنلاين بينندگان بيشتري دارد
کيوان ساکت يکي ديگر از آهنگسازان و نوازندههايي بود که در اواخر فروردين ماه همراه با وحيد تاج در تالار وحدت به روي صحنه رفت. وي درباره تجربهاش از کنسرت آنلاين گفت: طبيعتاً کنسرت آنلاين حس و حال متفاوتي نسبت به کنسرتهاي معمول دارد. در کنسرت آنلاين خبري از آن حس و حالي که تماشاگران حاضر در سالن به وجود ميآوردند نبود و همين مسئله روي کنسرت ما تأثيرگذار بود.
اين نوازنده عنوان کرد: من و اعضاي گروهم در زمان اجراي کنسرت باور داشتيم که افراد زيادي ما را ميبينند و همين مسئله به ما انرژي ميداد. به هر حال آدمهاي زيادي وجود دارند که بنا به دلايل مختلف نميتوانند در سالن کنسرت حاضر شوند. کنسرت آنلاين اين بستر را براي آنها فراهم کرد تا بتوانند کنسرت دلخواه خودشان را ببينند.
کنسرت بدون تماشاگر به خواننده روحيه نميدهد
افشين سياهپوش ترانهسرا و خواننده موسيقي پاپ درباره کنسرت آنلاين گفت: شايد کنسرت آنلاين هنوز براي مردم ما جا نيفتاده باشد ولي اين امر در دنيا يک مسئله روتين و عادي است. من فکر ميکنم کنسرت بدون حضور تماشاگران چندان روحيه خاصي به آدم نميدهد و بهنوعي عجيب و غريب است. البته شايد براي ويدئو کليپ ضبط کردن بد نباشد.
کنسرت آنلاين کار سختي است
محسن شريفيان خواننده، نوازنده و سرپرست گروه ليان که دو بار تجربه برگزاري کنسرت آنلاين در اين ايام را داشته، درباره تجربه خود از اين کنسرتها عنوان کرد: برگزاري کنسرت آنلاين براي من تجربه بسيار خوبي بود. به هر حال فرصتي بود که ما بتوانيم با مخاطبان بيشتري روبهرو شويم. مردم از اين کنسرت فيلم ضبط کرده و در فضاي مجازي منتشر کردند. در آماري هم که منتشر شد اجراي ما يکي از پربينندهترين اجراها بود. البته ابتدا فکر نميکردم که بتوانيم روبهروي صندليهاي خالي برنامه اجرا کنيم ولي اين اتفاق افتاد.
وي ادامه داد: کنسرت آنلاين کار سختي است. من به کساني که با اين نوع کنسرت مخالف هستند احترام ميگذارم، اما چيزي سختتر از نوع موسيقي ما نيست که با مخاطب گره خورده است. مخاطب جزئي از برنامههاي ما است و ما در اين کنسرت بخش اصلي برنامه را نداشتيم ولي شرايط خاص بود.
هنوز نتوانستهام با کنسرت آنلاين کنار بيايم
حسين عليشاپور خواننده موسيقي ايراني در رابطه با کنسرتهاي آنلاين به هنرآنلاين گفت: کنسرت آنلاين کار خوبي است ولي حس کنسرت با حضور تماشاگر را به هنرمند نميدهد. من مخالف اين نوع کنسرت نيستم، منتها خودم هنوز نتوانستهام با آن کنار بيايم. حتي اين مسئله را هم اوايل با کلاس آنلاين داشتم و ديرتر راضي شدم که کلاس آنلاين برگزار کنم.
بازار