نظر رئیس سازمان حج در مورد کالبد شکافی بدن شهید رکن آبادی
وطن امروز/ رئيس سازمان حج و زيارت گفت: درباره شهيد رکنآبادي مواردي در خبرها مطرح شد که بايد سازمان پزشکي قانوني پاسخگو باشد چرا که پيکر اين شهيد در زمان انتقال به کشور تحويل سازمان پزشکي قانوني شد و ما هم منتظر اعلام نتايج بررسي آنها هستيم. کمتر کسي در کشور است که «اوحدي» رئيس سازمان حج و زيارت را نشناسد، بويژه در يکسال گذشته که با توجه به فاجعه دردناک منا و به شهادت رسيدن نزديک به 475 زائر ايراني، «سعيد اوحدي» رئيس سازمان حج و زيارت بيش از گذشته به واسطه مسؤوليتش در رسانهها حاضر و از طريق تريبونهاي گوناگون با مردم و بويژه خانوادههاي داغدار منا در ارتباط بوده است. وي نخستين شخصي بود که به صورت رسمي وقوع فاجعه انساني در منا و در روز عيد قربان سال گذشته را تاييد کرد و آخرين مديري بود که پس از اتمام عمليات انتقال شهداي منا به کشور با آخرين پرواز به ايران آمد. رئيس سازمان حج و زيارت از جمله مديراني است که از زمان وقوع فاجعه تا به امروز در تمام جلسات پيگيري چه در داخل کشور و چه در مذاکرات با طرف سعودي حضور داشته و در جريان ريزترين جزئيات و اخبار قرار دارد. بيشک چنين شخصي ناگفتههايي را در دل و به همراه خود داشته و دارد، ناگفتههايي که شنيدن آنها از زبان وي خالي از لطف نيست و ما را بيش از گذشته در جريان بيتدبيري و سوءمديريت آلسعود در برگزاري مراسم حج بويژه حج تمتع سال گذشته قرار ميدهد. سالگرد فاجعه منا بهانهاي شد تا با رئيس سازمان حج و زيارت به گفتوگو بنشينيم. در اين گفتوگو «اوحدي» ناگفتههايي از دلايل و پشتپرده شکلگيري فاجعه منا و همچنين روند پيگيري حقوقي اين پرونده مطرح کرده است. آقاي اوحدي! يک سال از فاجعه منا گذشته است، روند پيگيري حقوقي فاجعه منا را چطور ارزيابي ميکنيد؟ پس از فاجعه منا زماني که خدمت رهبري رسيديم ايشان به 2 نکته تاکيد فرمودند. يک نکته اشاره به اين بود که فاجعه منا نبايد به فراموشي سپرده شود، نکته دوم هم تاکيد رهبري بر پيگيري حقوقي اين فاجعه بود که بايد توسط دستگاه ديپلماسي کشور با جديت دنبال شود. در عين حال به اين موضوع هم اشاره کردند که حالا حالاها با اين پرونده کار داريم. علاوه بر اين رهبر انقلاب همه ساله پيامي در موسم حج براي مسلمانان جهان و مسلميني که در حج حضور دارند منتشر ميکنند که امسال اين پيام بيانگر يک واقعيت غيرقابل انکار است مبني بر اينکه فاجعه هولناکي که در تاريخ اسلام بيسابقه بوده اتفاق افتاده است. همه اين موارد ما را به يک موضوع سوق ميدهد و آن هم پيگيري آن است. با توجه به اين موضوع ما از 2 جنبه در برابر فاجعه منا مسؤوليت داريم؛ اول زنده نگه داشتن فاجعه غمبار منا و واکاوي و آسيبشناسي گوناگون در اين زمينه به منظور جلوگيري از تکرار چنين فجايعي و دوم پيگيريهاي حقوقي که حق شرعي آسيبديدگان و خانوادههاي شهداي اين فاجعه است. بيشک شما که از ابتدا در جريان فاجعه منا، عملکرد و رفتارهاي سعوديها بودهايد، موارد و مطالب مهمي از اين جريان را در اختيار داريد و شايد هم ناگفتههايي که تا به امروز در هيچ مصاحبهاي بيان نشده است. فاجعه اول زماني رخ داد که پليس امنيت عربستان مسير دسترسي زائران را به سمت خيابانهاي سوقالعرب تغيير داد، يعني مسير تعيينشده حرکت زائران به سمت رميجمرات بسته شد. به اين معني که اين مسير نهتنها براي زائران ما بلکه براي ديگران هم بسته شد و بعد به اجبار آنها را به مسير خيابان 204 هدايت کردند. شايعاتي هر از چند گاهي بويژه در فضاي مجازي منتشر ميشود مبني بر اينکه شايد زائران يا برخي روحانيون کاروانها در اينباره کوتاهي کرده باشند. من شهادت ميدهم چنين موضوعي نبوده است، مصاحبههاي زائران در همان روزها موجود است و در اين ايام پخش ميشود، آنها شاهد بودند که راه را بستهاند. از يک طرف آنها را هدايت کردند به خيابان 204 که عرض آن 10 متر و از مابقي خيابانها کمتر است و از سوي ديگر 2 طرف خيابان را نردهکشي کردند؛ اين در حالي است که چادر زائران کشورهاي ديگر هم در 2 طرف خيابان مستقر بود. آقاي اوحدي! طبق اصول حضور در صحراي منا، زائران بايد از بردن وسايل سنگين و به اصطلاح جاگير خودداري کنند اما در تصاوير مشاهده ميشود که زائران کشورهاي گوناگون وسايل خود را مانند کيف و ساکهاي بزرگ به همراه دارند! بله! براساس آموزشهايي که قبل از موسم حج يا در طول موسم حج به مديران و روحانيان کاروانها داده ميشود به آنها اعلام شد مانند سالهاي گذشته، زائران در هنگام ورود به منا ابتدا چادرهاي خود را شناسايي کنند و وسايل اضافي خود را در چادر بگذارند و پس از صرف صبحانه و تجديد قوا به سمت رميجمرات بروند. اين اتفاق براي کاروانهاي ما افتاد اما زائران کشورهاي ديگر که صبح زود به سمت رميجمرات رفته بودند آنطور که در تصاوير مشخص است برخلاف دستورالعملها ساکهاي بزرگ با خودشان همراه برده بودند يا با صندلي چرخدار حرکت کردند که مانع بزرگي براي تردد افراد شده بود. همچنين هنگام بازگشت از رميجمرات به جاي اينکه از خيابانهاي اطراف وارد چادرها شوند مستقيم از طرف مقابل وارد شدند و اين تقابل جمعيت در انتهاي راه نيز از بيتدبيري ماموران امنيتي سعودي بود. بهجاي اينکه انتهاي راه را باز کنند و مردم را هدايت کنند آنطور که در تصاوير موجود است خودروهاي نظامي را مستقر کرده و با نردهکشي انتهاي خيابان را بسته بودند. يعني در ابتداي خيابان 204 ماموران زائران را به د اخل خيابان هدايت ميکردند اما انتهاي خيابان مسدود بود. 200 هزار نفر جمعيت در دماي 54 درجه که همگي شب قبل در عرفات بودند و از نظر بدني ضعيف شده بودند مجبور ميشوند چند ساعت در اين وضعيت بمانند. يک اتفاق ديگر هم افتاد و آن اينکه زائران کشورهاي ديگر که در چادرهاي اطراف مستقر بودند براي اينکه به اين افراد کمک کنند بطري آب پرتاب ميکردند و حرکت براي دريافت اين بطريها موجي را در جمعيت ايجاد کرد که باعث سقوط و افتادن زائران شد. فاجعه دوم زماني اتفاق افتاد که رسيدگي به مجروحان انجام نشد. ماموران سعودي با 2 ساعت تاخير در صحنه حاضر شدند. فاجعه حدود يک ربع به 9 صبح اتفاق افتاد. نخستين تماس را چه کسي گرفت؟ چطور در جريان وقوع اين حادثه قرار گرفتيد؟ صبح و قبل از ساعت 9 تماس گرفتند و گفتند ازدحام جمعيت در رميجمرات باعث بروز حادثه شده است؛ در آن تماس اول اعلام نکردند که حادثه در خيابان 204 است. ما عوامل امدادي خود را که در حج 94 به مراتب گستردهتر و با برنامهتر از حج سالهاي گذشته بود در مسير سوقالعرب و در جوهره مستقر کرده بوديم چرا که خيابان 204 مسير حرکت زائران ما نبود. من هم با شنيدن اين خبر که ازدحام اتفاق افتاده با فرمانده عمليات رميجمرات آقاي بيات تماس گرفتم و اوضاع را جويا شدم که گفت زائران در حال تردد هستند، البته جمعيت انبوه است. روز اول يک و نيم ميليون جمعيت براي رميجمرات حاضر ميشود و شلوغترين روز است. ساعت 8 و 45 دقيقه آقاي گروسي مسؤول حج و زيارت صداوسيما تماس گرفت و با صداي گرفتهاي گفت من خودم را از يک گرداب انساني بيرون آوردم، به داد زائران در خيابان 204 برسيد. نخستين کسي که خبر فاجعه منا را به من داد آقاي گروسي بود. لحظهاي که خبر را به شما اعلام کردند، شما در کجا و مشغول چه کاري بوديد؟ آن زمان من در حال بازديد از مرکز پزشکي بودم، همان لحظه با آقاي کوليوند رئيس مرکز پزشکي حج و زيارت در منا و عرفات تماس گرفتم و 15 تيم پزشکي از افرادي که در سوقالعرب، جوهره و مسير بازگشت مستقر کرده بوديم را با آب و يخ و کمکهاي اوليه به محل اعزام کرديم. فرمانده عمليات حج سال گذشته محمدي، معاون سازمان حج و زيارت بود که به همراه ديگر همکاران به محل رفتند و نخستين تماسي که من با وي گرفتم به بنده گفت فاجعه بزرگي در حال اتفاق افتادن است. ساعت 10 بود که بنده تماس گرفتم اما ديگر وي تلفن همراه خود را پاسخگو نبود تا اينکه متوجه شدم وي را به همراه ديگر همکاران مانند آقايان دانشور و مجردي دستگير کردهاند. همچنين تعدادي از پزشکاني که به محل فاجعه اعزام کرده بوديم را هم دستگير کرده بودند. امدادگران سعودي نيز با 2 ساعت تاخير وارد صحنه شدند. عوامل امدادي ما اعم از نيروهاي بعثه، سازمان حج و زيارت و گروههاي گوناگون بسيج شدند و حدود 800 نفر از زائران کشورهاي گوناگون توسط مجموعه امدادي و مجموعه پزشکي حج و زيارت نجات پيدا کردند. يعني اگر صداي نالهاي زير تل شهدا به گوش ميرسيد به هر طريقي نيروهاي امدادي ما کمکرساني انجام ميدادند. از اين تعداد150 نفر ايراني بودند که نجات داده شدند. فاجعه بعدي زماني رخ داد که مجروحان را به بيمارستانهاي عربستان منتقل کردند. روز عيد قربان پنجشنبه بود، جمعه و شنبه هم تعطيلات پايان هفته عربستان است و آنها آمادگي براي رسيدگي به اين تعداد مجروح و مصدوم را نداشتند. زماني که وارد بيمارستان منا شدم در حالي که بايد در آمادهباش کامل باشند اما کف راهروها تعداد زيادي از مجروحان را ديدم که به دليل نارسايي تنفسي و کليه دچار مشکل جدي شده بودند. برخي از آنها به دليل رسيدگي نشدن به کما رفتند. من هميشه عنوان کردم که اگر امکانات احيا براي مصدومان اين فاجعه فراهم بود تعداد زيادي از شهدا قابل درمان و احيا بودند. 60 درصد شهداي کشورهاي گوناگون قابل احيا بودند. سعوديها دستگاه ساده احيا نداشتند. بيمارستان منا که بايد 2 ميليون زائر را پاسخگو باشد در حدود 100 عدد دستگاه احيا داشت. کمبود امکانات درماني و کمتوجهيهاي صورت گرفته آمار شهداي اين فاجعه را زيادتر کرد. ساعت 5 بعدازظهر منطقه را نظامي کردند. ارتش عربستان وارد شد و بدون استثنا عوامل امدادي همه کشورها را بيرون کرد و ديگر ما از حال مصدومان خبر نداشتيم. يعني حتي زائراني که به نوعي به يکديگر کمک ميکردند هم با اين شرايط نظامي دچار مشکل شدند. به عنوان نمونه خانواده عزيزي از شهرستان گنبد درباره نحوه شهادت همسرش عنوان کرد که در جريان حادثه تا چند ساعت از همسرش مراقبت کرده و به وي امدادرساني کرده است اما با ورود نظاميان، سربازان سعودي با قساوت تمام آنها را از هم جدا کردهاند و مانع امدادرساني شدهاند. اينها اتفاقاتي بود که فاجعه منا را رقم زد. تا ساعت 2 صبح صداي آمبولانسها به گوش ميرسيد غافل از اينکه فاجعه سومي در راه است. و فاجعه سوم چه زماني اتفاق افتاد؟ فاجعه سوم اين بود که مسؤولان سعودي به بهانه اينکه ميخواهند مسير را براي رميجمرات روز يازدهم آماده کننده پيکرهاي شهدا را با رفتاري خارج از آموزههاي ديني و انساني جابه جا کردند. 200 پيکر را در کانتينرهايي گذاشتند که براي حمل مواد غذايي استفاده ميشود و با توجه به اينکه سردخانه عربستان ظرفيت محدودي داشت 6 هزار شهيد را در کانتينرهايي که سردکننده نداشت به مدت 5 روز در گرماي مکه نگه داشتند؛ فاجعه سنگيني که باعث شد پيکرهاي شهدا متلاشي و سياه شود و کار شناسايي با مصيبت بزرگي همراه شود. کارشکنيها و تفکر حاکم بر عربستان بزرگترين موانع سد راه شده بود. تفکر افراطي سعوديها نميخواست دنيا بداند که اين تعداد زياد شهداي فاجعه منا هستند. حتي برگههايي را جلوي گروه تفحص ما گذاشتند که پيکر همه شهدا بايد دفن شود و بايد اين برگه را امضا کنيد. 5 هزار قبر را شبانه در کنار سردخانه به عنوان مقبرهالشهدا آماده کردند و شروع کردند به دفن پيکر شهدا. 2 عامل باعث شد امروز در مقابل خانواده شهدا شرمنده نباشيم و بتوانيم پيکرهاي شهدا را به کشور منتقل کنيم؛ عامل اول فرمايش و نهيب تاريخي رهبري در نوشهر بود. آن زمان 118 پيکر را شناسايي کرده بوديم اما اجازه انتقال نداشتيم. اما عامل دوم که باعث شد شرمنده خانواده قربانيان نباشيم ايثار و گذشت گروه تفحص بود. جمعي از ايثارگران در مکه حضور داشتند که سابقه طولاني حضور فعال در جبهه را دارا بودند و با عشق و تبحر خاصي در بين 7 هزار جسد و بدنهايي که حتي متلاشي شده بودند 20 ساعت در شبانهروز تلاش کردند تا توانستند پيکرها را شناسايي کنند و کار انتقال انجام شد. در مجموع 39 نفر در مکه با رضايت خانوادههايشان دفن شدند اما با وجود تلاشهاي فراوان 3 پيکر وجود دارد که تا به امروز به دليل قطع رابطه سياسي و صادر نشدن ويزا براي خانواده آنها که اين کار هم خلاف ارزشهاي انساني است، شناسايي نشدهاند. روند نخستين جلسه شما با طرف سعودي چگونه تغيير پيدا کرد؟ 8 مهرماه نخستين جلسه رسمي با رياست وزير بهداشت که به عنوان نماينده دولت به عربستان آمده بود با مقامات سعودي در محل وزارت خارجه در جده انجام شد. در اين جلسه با دغدغههاي فکري فراواني حاضر بوديم چرا که از يک طرف 118 پيکر را شناسايي کرده بوديم و از طرف ديگر اجازه انتقال آنها را نداشتيم و سردخانهها ظرفيت نداشتند و کارشکنيهاي فراواني انجام شده بود. توضيحاتي را ارائه دادم و بعد هم وزير بهداشت با تدبير جلسه را مديريت کرد. آقاي قشقاوي کنار من نشسته بود که ناگهان پيامکي از ايران دريافت کرد و با تعجب گوشي تلفن همراه خود را به من داد، من هم پيامک را خواندم و مشاهده کردم رهبري فرمودهاند: «دهها هزار زائر آنجا داريم اگر کوچکترين اهانتي به زائران يا ابدان مطهر شهدا صورت گيرد ما پاسخ ميدهيم و اگر پاسخ دهيم خشن و سخت خواهد بود». تلفن همراه آقاي قشقاوي دست به دست در هيات ايراني ميچرخيد و اين نوع گفتمان رهبري آن هم در بازديد از جمع دانشآموختگان نظامي پيامهاي بسياري داشت. بنده با افتخار عرض ميکنم در طول تاريخ هيچ رهبري اينگونه از حقوق ملت خود دفاع نکرده است. در آن جلسه درگيري فکري ما اين بود که چه موضعي بگيريم، آيا سعوديها هم از اين موضوع اطلاع دارند که يک مرتبه در باز شد و فردي وارد اتاق شد. برگه کاغذي را جلوي نماينده وزارت خارجه سعوديها گذاشت که نوع تغيير رفتار و چهره وي نشان داد پيام رهبري را دريافت کردهاند. بنده به آقاي قشقاوي گفتم که پيام را دريافت کردند. نکته ديگر اينکه قبل از برپايي اين جلسه سعوديها به ما گفتند که وزير بهداشت آنها به عنوان همتاي وزير بهداشت ايران در رياض است و به دليل يک جلسه مهم نميتواند در مذاکرات حاضر شود. به هر حال آنها يکسري بداخلاقيها از سر تکبر انجام دادند اما براي احقاق حقوق زائران ايراني بايد در جلسات حاضر ميشديم. سعوديها مرتب بهانهتراشي کردند که تابوت به تعداد کافي نداريم، اين درخواست شما زمانبر است يا از نظر بهداشتي مشکلساز است که وزير بهداشت از موضع تخصصي پاسخ آنها را داد اما زماني که رئيس هيات مذاکرهکننده سعودي از پيام رهبري مطلع شد انسجام وي به هم خورد و رفتارش تغيير کرد به نحوي که هنگام خروج از محل و در کنار آسانسور خودش را به من رساند و گفت وزير بهداشت عربستان از رياض تماس گرفته و گفته است که جلسهاش تمام شده و براي مذاکره با هيات ايراني با هواپيمايي اختصاصي به سمت جده حرکت کرده است و ساعت 8 با شما ملاقات خواهد کرد. ما از جلسه خارج شديم و ساعت 8 به وزارت بهداشت رفتيم. فضاي جلسه به طور کامل با جلسه صبح متفاوت بود. به ما گفتند چه کسي گفته تابوت نداريم؟! همه چيز آماده است و مقدمات قانوني کار انتقال اجساد در حال انجام است. پس از جلسه بنده، سفير و وزير بهداشت در يک خودرو بوديم و حدود ساعت يک و 30 دقيقه بامداد به ورودي مکه رسيديم که دستيار ارشد امير مکه به من زنگ زد و گفت 5 فروند هواپيماي اختصاصي براي انتقال پيکر شهدا به ايران در نظر گرفتهايم و هر کدام را که شناسايي شد بدون تشريفات قانوني به کشور خود منتقل کنيد. يعني فرمايش رهبري خواب را از چشمان آنها گرفته بود. پس از فاجعه منا به طور حتم مطالباتي از سوي خانواده شهدا مطرح ميشود. پيگيري حقوقي اين فاجعه بر عهده چه کساني است؟ مسؤوليت مستقيم پيگيري حقوقي فاجعه منا با دستگاه ديپلماسي و وزارت امور خارجه است اما اين موضوع رافع مسؤوليت سازمان حج و زيارت و بعثه رهبري نبود. در اينباره وظيفه ما پشتيباني و مستندسازي اين فاجعه براي پيگيري حقوقي توسط وزارت امور خارجه است. بنابراين گروه مجربي متشکل از نيروهاي سازمان حج و زيارت و بعثه رهبري کار سنگيني را در راستاي مستندسازي اين فاجعه انجام دادند. امروز بعثه رهبري 6 کتاب را از مستندات اين فاجعه به چاپ رسانده و با انجام مصاحبه با بيش از 300 نفر از بازماندگان اين حادثه در حال جمعآوري مدارک و مستندسازي اين فاجعه است. همچنين مستندسازي حقوقي براساس فقه و احکام فقهي اهل سنت و تشيع درباره مسؤوليت ميزبان در قبال چنين فاجعه بزرگي در حال انجام است. عکس، فيلم و مصاحبههاي شاهدان عيني اين فاجعه همه جمعآوري شده که بيانگر تعلل، کوتاهي، قصور و قساوت حکام سعودي است. شما در مصاحبهاي اعلام کرديد که از روند پيگيري حقوقي فاجعه منا راضي نيستيد. دليل نارضايتي شما چيست؟ پيگيري حقوقي فاجعه منا به چند دليل با موانع جدي مواجه شد؛ اول اينکه در شرايط قطع رابطه سياسي هستيم و عربستان هيچ همکارياي براي تشکيل کميته حقيقتياب انجام نداده است. به هر حال فيلمها، کنترلها و اطلاعات لازم براي ريشهيابي عمق فاجعه در اختيار آنهاست. دوم اينکه به دليل قطع رابطه سياسي امکان طرح شکايت در دادگاه عربستان هم براي ما فراهم نيست و نکته سوم اينکه در بسياري از کنوانسيونهاي حقوقي بينالمللي عربستان عضويت ندارد و اين موضوع هم به دليل نوع نگاه و تفکر انحرافي است که نسبت به موضوعات حقوقي دارند. اما دستگاه ديپلماسي ظرفيتها و فرصتهاي مناسبي در اختيار دارد که بايد از آنها استفاده کند! به اعتقاد بنده دستگاه ديپلماسي بايد همه تلاش خود را به کار گيرد و از ظرفيتهاي گوناگوني که در سطح بينالمللي وجود دارد استفاده کند. البته تلاشهايي انجام شده و جلساتي در معاونت کنسولي وزارت امور خارجه تشکيل شده و جلساتي هم دادستان کل کشور با حضور معاونان وزارت امور خارجه و سازمان حج و بعثه برگزار کرد و راهکارهاي گوناگوني براي اين پرونده در نظر گرفته شد. اما دليل نارضايتي من اين است که اين تلاشها منتج به نتيجه نشد و دلايل گوناگوني سد راه اين پرونده شده است. پس از فاجعه منا زماني که وارد ايران شديم بيش از 410 وکالتنامه از خانوادههاي شهداي منا دريافت کرديم و شعبهاي را با هماهنگي دادستان کل کشور در سازمان حج و زيارت ايجاد کرديم و به آنها در استانها نمايندگي داديم که وکالتنامهها را از خانوادهها جمعآوري کنند. اين وکالتنامهها پس از جمعآوري به زبان عربي ترجمه شد و در اختيار وزارت امور خارجه قرار گرفت. بر اين اساس همه خانوادهها به وزارت امور خارجه وکالت دادهاند براي طرح شکايت عليه عربستان اقدام کند. تا به امروز بارها درباره پرداخت ديه به خانواده شهداي مکه و منا صحبت شده و وعدههايي در اين زمينه مطرح شده است. به نظر شما سرانجام عربستان سعودي به خانوادهها و بازماندگان اين حوادث غرامت پرداخت ميکند؟ من در 29 شهر خدمت خانواده شهداي منا رسيدم. درخواست اول آنها محکوميت و محاکمه مسببان اين فاجعه در عربستان است. ديه هم حق شرعي آنهاست که بايد دولت عربستان براساس اتفاق نظر همه فرق اسلامي پرداخت کند اما تا به اين لحظه ريالي به هيچ خانوادهاي در هيچ نقطهاي از دنيا نه براي حادثه مکه و نه براي فاجعه منا پرداخت نشده است. به هر حال اعتقاد ما اين است که هرچه از اين فاجعه عبور کنيم افکار عمومي در دنيا متوجه فاجعه و عمق آن ميشود. در برخي کشورها يکسري اعتراضها نسبت به دولتشان انجام شد که چرا مقابل عربستان سکوت کردهاند. عربستان به دليل امکانات گوناگوني که در اختيار گرفت سعي کرد کشورهاي دنيا را با سکوت سنگيني مواجه کند اما تا کي ميتواند اين رويه را ادامه دهد؟ اعتقاد ما اين است که فشار بينالمللي، عربستان را مجبور به تمکين خواهد کرد. در آخرين جلسهاي هم که در اينباره تشکيل شد نگاه وزارت امور خارجه اين بود که با بهرهگيري از وکلاي خارجي که وجدان کاري خود را با بهاي اندک اين دنيا معامله نميکنند، بتوانند پرونده منا را پيگيري کنند. در اينباره تمهيدات ويژهاي در نظر گرفته شده و براي نخستين سالگرد اين فاجعه نيز با محوريت بنياد شهيد تشکيل 7 کميته در دستور کار قرار گرفت که يکي از آنها کميته پيگيري حقوقي فاجعه منا است و مسؤوليت آن به معاونت کنسولي وزارت امور خارجه سپرده شده است. آقاي اوحدي! يکي ديگر از اتفاقات حج در چند سال گذشته برملا شدن نيت شوم 2 مامور خاطي در فرودگاه جده بود. به نظر شما چرا با وجود محکوميت اين دو مامور خاطي، هنوز اقدامي براي محاکمه آنها صورت نگرفته است؟ حادثه فرودگاه جده يک سال و نيم پيش اتفاق افتاد، اين اتفاق هم از موضوعات شرمآوري بود که در کشور عربستان که ادعاي ميزباني زائران خدا را دارد به وقوع پيوست. 2 زائر ايراني که حافظ بخشي از قرآن بودند متوجه نيت شوم 2 پليس سعودي شدند به نحوي که شجاعت و هوشياري آن دو نوجوان باعث دستگيري 2 پليس سعودي شد. در آن زمان هر دو مامور فاسد شناسايي شدند و فرمانده پليس جده به فرودگاه آمد و عذرخواهي کرد. ماجرا صورتجلسه شد و اعلام کردند که اين دو مامور پليس مجرم هستند. اما پرسش جدي وجود دارد که چرا عربستان پس از يک سال و نيم همچنان در مجازات آنها تعلل دارد؟ توقع اين بود که عربستان به عنوان کشور ميزبان آن هم درباره چنين نيت شرمآور و غيرانساني هر دو پليس فاسد را در کوتاهترين زمان و ظرف يک هفته محاکمه ميکرد. عربستان از سال گذشته ارادهاي براي پذيرش زائران ايران نداشت. در طول مذاکرات حج هم کارشکنيهاي گوناگوني انجام دادند که بيانگر اين بود که نميخواهند به قول رهبري زائران غيور و شجاع ايراني در موسم حج امسال حضور پيدا کنند. قبل از حج تمتع، عمره را با کارشکنيهايشان متوقف کردند. دولت هم بايد درباره اتفاق جده موضع ميگرفت، بنابراين اعلام شد تا محاکمه 2 مامور خاطي انجام نشود عمره تعليق خواهد شد. درباره حج تمتع امسال هم ما عهد کرديم و به مردم گفتيم قراردادي را که عزت و امنيت زائر حفظ نشود و عزت جمهوري اسلامي ايران لحاظ نشود امضا نميکنيم. با توجه به موارد متعدد کارشکني و بيحرمتي آلسعود، اين روزها افکار عمومي ميپرسند که آيا لازم است دوباره ازسرگيري عمره را پيگيري کنيم؟ ما درباره عمره بارها اين نکته را اعلام کردهايم که شرط اول ازسرگيري عمره محاکمه 2 پليس فاسد سعودي است. پس از آن بايد تصميم بگيريم که آيا اعزام عمره را انجام دهيم يا خير. تا زماني که حکم صادر نشود و ماموران خاطي مجازات نشوند برنامهاي براي عمره نداريم. درباره حج تمتع بايد اين نکته را عنوان کرد، همانطور که رهبري فرمودند حج واجب شرعي و حق مردم است. عربستان حق ندارد صد عن سبيلالله کند و جلوي زائر ما را بگيرد. ما هم نبايد مقابل اين حق کوتاه بياييم. هنگام انتقال پيکر شهدا به ايران برخي خانوادهها گلايه داشتند که وضعيت انتقال مناسب نبوده و برخي اعضاي پيکر شهدا دچار آسيب شده است. با اين موضوع موافق هستيد؟ پيکر شهدا در ايران به سازمان پزشکي قانوني تحويل داده شد و من به عنوان رئيس سازمان حج توفيق زيارت پيکر شهدا را در ايران نداشتم. در آن مقطع من با آخرين پرواز به ايران مراجعه کردم، دليل آن هم اين بود که کاروان حج آسيب ديده بود و مردم نگران بودند، بنابراين بايد تا آخرين لحظه در کنار آنها ميماندم از طرفي نگران رفتار سعوديها بودم و وظيفه خود ميدانستم تا آخرين لحظه حاضر باشم، بنابراين در زمان انتقال پيکر شهدا آنها را نديدم اما از نظر قانوني پيکرها به سازمان پزشکي قانوني در ايران تحويل داده شد. آيا شکايتي درباره نحوه انتقال شهدا به ايران به ثبت رسيده است؟ تا به امروز گزارشي از شکايت خانوادهها نداشتيم، در آغاز عمليات انتقال، يکي از خانوادهها به من گفت که آثاري بر سينه يکي از پيکرها وجود داشته است. پس از پيگيري از پزشکي قانوني آنها اعلام کردند که به منظور اطمينان و رعايت موازين بهداشتي برخي از پيکرها را کالبدشکافي کردهاند. چنين مواردي در ابتداي انتقال پيکرها مطرح شد اما درباره باقي موارد اطلاعي ندارم و موردي هم پزشکي قانوني به ما اعلام نکرده است. درباره پيکر شهيد رکنآبادي و کالبدشکافي بدن اين شهيد موارد متعددي مطرح شده است. در اينباره شما به عنوان رئيس سازمان حج و زيارت چه نظري داريد؟ درباره شهيد رکنآبادي هم مواردي در خبرها مطرح شد که بايد سازمان پزشکي قانوني پاسخگو باشد چرا که پيکر اين شهيد در زمان انتقال به کشور تحويل سازمان پزشکي قانوني شد و ما هم منتظر اعلام نتايج بررسي آنها هستيم. با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد