لینک کوتاه در کلیبرد کپی شد!http://akhr.ir/3874089
۸.۳K
۵
خبرآنلاين/ اصلاحطلبان پس از حوادث انتخابات سال 88 تا به اکنون، کمتر مسيري است که پيش پاي خود براي بازگشت به سياست ايران ديده باشند و آن را مورد محک قرار نداده باشند. هرچند اين جريان، قهر از انتخابات را به عنوان نخستين گزينه اعتراض به وضع موجود، انتخاب کرده بود اما رفته رفته بخاطر منافع ملي هم که شده بايد راههاي ديگري را براي اين امر برميگزيد. ائتلاف اقدامي بود که آنان چهار سال بعد، همزمان با انتخابات رياست جمهوري يازدهم، امتحان کردند و اتفاقا به موفقيت هم دست يافتند. پس از آن بود که کم کم به اين نتيجه رسيدند که حال که کمافي السابق با اقبال مردمي روبهرو هستند، اين راه را براي بازگشت کاملتر به سياست ايران چند شاخه بسازند.
انتخابات مجلس دهم، اگرچه سيل رد صلاحيتها را براي اصلاحطلبان به ارمغان آورد اما، اين جريان سياسي باز هم با همان شيوه ائتلاف با اعتداليون اصولگرا، حداقل توانست اسما، کرسيهاي قابل توجهي را در پارلمان بنام اصلاحات ثبت کند؛ اتفاقي که پس از گذشت سه دوره چهارساله از عمر قانونگذاري کشور در نوع خود جالب توجه بود. با اين حال آنها از وضعيت موجود اگرچه رضايت نسبي دارند اما ترجيح را بر حضور موثرتر خود ميبينند. آنگونه که از نظرات برخي چهرههاي اصلاحطلب ميتوان دريافت، آنها مسير گفتوگو را برگزيدهاند و پس از تصميم به «رايزني با شوراي نگهبان»، «ديدار با مراجع و علماي قم»، «ملاقات با رهبري انقلاب» و «مذاکره با چهرههاي برتر اصولگرايان»، به گزينه سپاه پاسداران انقلاب اسلامي رسيدهاند.
حاجي؛ طراح نقشه مذاکره با سپاه
پايهگذار پيشنهاد مذاکره با سپاه يکي از اعضاي شوراي عالي سياستگذاري اصلاحطلبان است. مرتضي حاجي در گفتوگويي که با خبرآنلاين داشت عنوان کرد: «اصلاحطلبان براي حضوري قويتر در انتخابات مجلس شوراي اسلامي لازم است با جناحهاي سياسي، شوراي نگهبان و سپاه رايزني و گفتگو کنند.»
در بين گزينههايي که حاجي از آنان براي گفتوگو نام برد، شايد حضور سپاه از دو گزينه ديگر قابل تاملتر باشد. چه آنکه اساسا در آنچه که تاکنون مطرح شده و در مواردي هم مورد اجرا قرار گرفته، نامي از سپاه برده نشده بود. اينکه چرا بايد اصلاحطلبان اين نهاد را براي مذاکره انتخاب کنند، يک طرف قضيه و اينکه آيا اين موضوع ميتواند نظر همه يا اکثريت اعضاي اين جريان سياسي را با خود همراه سازد بخش ديگري از ماجراست و از همه مهمتر اينکه هنوز معلوم نيست که مذاکره بر سر چه مسائلي قرار است انجام شود.
چرا سپاه؟
اگرچه مرتضي حاجي اصلاحطلبان را منادي گفتوگو در کشور خواند اما دليلي براي انجام مذاکراتشان با نهادي همچون سپاه عنوان نکرد. او تنها به ذکر اين نکته اکتفا کرد که وقتي ميتوان با يک دولت خارجي نشست، گفتوگو کرد و به نتيجه رسيد، پس در درون کشور هم بايد اين هنر را داشته باشيم که با گفتوگو به نتيجه برسيم. اينکه منظور اين چهره سياسي اصلاحطلب از به نتيجه رسيدن در خلال صحبت با سپاه چيست هم نامعلوم است اما، آنچه که از تجربه گذشته ميتوان به آن رسيد اختلافاتي است که هر از چندگاهي بين سپاه و اين جريان سياسي آن هم در سطح رسانهاي بروز ميکند.
يک دليل ديگر را هم نميتوان از نظر دور داشت و آن قرار گرفتن نام سپاه در بين نهادهايي است که نقش مهمي در پاسخ به استعلامات شوراي نگهبان در ارتباط با موضوع احراز صلاحيتها دارد. نقشي که بجز نهاد نظارتي انتخابات، نماينده ولي فقيه در سپاه هم آن را تاييد ميکند. سعيدي نماينده رهبري در سپاه در بحبوحه انتخابات مجلس دهم درباره اين ابهام که سپاه در تاييد صلاحيتها دخالت داشته است توضيح داد که «شوراي نگهبان ممکن است از سپاه در تاييد صلاحيتها استعلام گرفته باشد که سپاه هم پاسخگو بوده است، زيرا ممکن است افراد محکوميت قضايي نداشته باشند، اما داراي سوابقي باشند که در مراجع رسمي ثبت نشده است. پاسخ به استعلام شوراي نگهبان به معناي دخالت در انتخابات نيست، بلکه اين اقدام به معناي پاسخگويي به نهادهاي قانوني کشور است.» با اين حال اين دليل بيشتر از مورد نخست ميتواند هدف اصلاحطلبان از گفتوگو را مشخص سازد. بازگشت اصلاحطلبان به عرصه سياست که تنها از طريق انتخابات امکانپذير است، ميتواند آنان را به دنبال گزينههايي بفرستند که نقش مهمي را در تاييد يا رد صلاحيتها ايفا ميکنند.
استقبال سپاه از پيشنهاد اصلاحطلبان
پيشنهاد مرتضي حاجي در اولين گام با واکنش مثبتي از سوي سپاه روبهرو شد. سردار شريف سخنگوي اين نهاد در گفتوگويي با استقبال از طرح اين چهره اصلاحطلب به روزنامه ايران گفت: «من از آن طرف ماجرا نگاه ميکنم و ميگويم سپاه وراي جريانهاي سياسي و نامگذاريهايي که در سالهاي اخير بيشتر با عناويني همچون اصلاحطلبي، اصولگرايي و اعتدالي مطرح شده است، متعلق به همه ملت ايران است. سپاه علاقهمند است از همه ظرفيتهايي که در کشور وجود دارد براي پيشرفت، آباداني، رفاه و امنيت کشور استفاده کند و متقابلاً به آنها هم کمک کند. حالا برخي جريانهاي سياسي که در تعاملات و مناسبات بين خود ممکن است تفاوتهايي در خط مشيهاي خود احساس کنند که اين به خودشان مربوط است ولي سپاه متعلق به همه است. جريانهاي سياسي به هر ميزان که به آرمانها و اهداف انقلاب اسلامي و تأکيدات رهبر معظم انقلاب پايبند باشند، سپاه مخلص آنها هم هست.»
دلايل موافقان و مخالفان چيست؟
جداي از سخنگوي سپاه که تنها عضو رسمي اين نهاد بود که نسبت به طرح اصلاحطلبان واکنش نشان داد- آن هم بصورت مثبت-، در جريان اصلاحات هم واکنشهايي صورت گرفت که به هر دو شکل مثبت و منفي ظاهر شد. احمد شيرزاد عضو سابق حزب مشارکت در گفتوگو با روزنامه آرمان هرچند مذاکره را يک راهکار موثر و سازنده براي حل مشکلات دانست اما با طرح اين سوال که حاجي معلوم نيست که به نمايندگي از کدام جريان سياسي چنين مسالهاي را مطرح کرده، گفت: «سپاه پاسداران انقلاب اسلامي يک نهاد نظامي و مردمي است و در شرايط کنوني که کشور و سپاه پاسداران با تهديدهاي خارجي و به خصوص ترامپ مواجه شدهاند، همه جريانهاي سياسي و از جمله جريان اصلاحات وظيفه خود ميدانند که از سپاه حمايت کنند. با اين وجود مواضع جريان اصلاحات درباره عدم دخالت نيروهاي مسلح در سياست همواره روشن و شفاف بوده است. اين در حالي است که سپاه پاسداران انقلاب اسلامي نيز هيچ گاه به صورت شفاف و با صراحت عنوان نکرده در مسائل سياسي دخالت ميکند.» شيرزاد در مخالفت خود با اين پيشنهاد گفت: «پيشنهاد بنده نيز اين است که به جاي اينکه جريانهاي سياسي با نهادهاي نظامي وارد مذاکره شوند با همديگر وارد تعامل و گفتوگو شوند.»
صادق زيباکلام اما در گفتوگو با روزنامه آرمان، برخلاف شيرزاد، جايگاه حاجي را زير سوال نبرد و دليل جالبي براي موافقت خود با طرح او مطرح کرد. زيباکلام گفت: «من مدافع هر نوع گفتوگو در سطح جامعه هستم، زيرا اعتقاد دارم هرنوع گفتوگو به معني اذعان به وجود طرف مقابل است. زماني که سپاه با اصلاحطلبان گفتوگو کند، عملا نشان ميدهد که جريان اصلاحطلب و اعتدالي در صحنه کنش سياسي وجود دارد و اين پذيرش گامي به جلوست، اما گفتوگو درباره نتيجه موضوعي ديگر است. اين نهاد قدرت دارد و موقعيت خود را خوب ميداند.»
حجتالاسلام حسين انصاريراد از نمايندگان مجلس ششم از ديگر موافقان مذاکره اصلاح طلبان با سپاه است. از نگاه وي اصلاح طلبان از گفت و گو با سپاه پاسداران انقلاب اسلامي بهتر از مذاکره با شوراي نگهبان نتيجه مي گيرند. انصاريراد در يادداشتي که براي خبرآنلاين نوشت در توضيح اين نظرش عنوان کرد: بحران هايي در منطقه و عرصه بين الملل وجود دارد. اسرائيل، آمريکا و عربستان سعودي عليه ايران اتفاق نظر دارند. نبايد گذاشت خداي نکرده کار به جاهاي باريک بکشد. سپاه پاسداران در حوزه سياست خارجي زبان خودش را دارد و استراتژي خاصي را دنبال مي کند، جريان اصلاحات نيز شيوه اداره بحران هاي خارجي را ديپلماسي مي داند. بنابراين اصلاح طلبان مي توانند با سپاه تفاهم کنند و ديدگاه هايشان بيشتر به يکديگر نزديک شود.
اما در بين اصلاحطلبان، محسن رهامي که خود پيشقدم در امر مذاکره اصلاحطلبان با مراجع و شخصيتهاي برتر اصولگرايان است، در برابر اين پيشنهاد، صراحتا مخالفت خود را اعلام کرد. او در گفتوگو با خبرآنلاين عنوان کرد: «اينکه ما برويم و با جريان سپاه بنشينيم و گفتوگو کنيم مثلا براي بستن ليست انتخاباتي، همانند يک حزب و تشکل سياسي، اصلا صحيح نيست. زيرا هم طبق قانون و هم طبق نظر صريح بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران امام خميني و هم نظر مقام رهبري، نيروهاي نظامي و انتظامي از فعاليتهاي سياسي رسمي ممنوع شدهاند. بنابراين ما اگر به عنوان جريان سياسي بخواهيم از جايگاه يک حزب با نظاميان گفتوگو کنيم، کار درستي نيست. درست نيست که به عنوان يک جريان سياسي دور ميزي بنشينيم که يک طرف آن فرماندهان نظامي و سرهنگها و سرتيپها باشند، مثل دو جناح حزبي و سياسي، هيچ جاي دنيا چنين چيزي مرسوم نيست.»
آنچه که رهامي از آن صحبت کرد و به عنوان دليل مخالفتش مطرح کرد، واقعيتي بود که شايد بسياري از اصلاحطلبان آن را به عنوان دليل اصلي مخالفت خود بيان کنند. آنگونه که يک چهره سرشناس اصلاحات نيز همين موضع را گرفت تا دامنه مخالفتها با اين پيشنهاد مرتضي حاجي، با اظهارات مصطفي معين بيشتر هم شود. او نيز همچون خيلي از اصلاحطلبان بيشتر از حرکت حاجي متعجب بود و اينگونه نظر خود را گفت: «براي من و بسياري از اصلاحطلبان هنوز اين مساله مشخص نشده که آيا طرح اين پيشنهاد ديدگاه شخصي يکي از افراد منتسب به جريان اصلاحات است و يا اينکه اين مساله حاصل تصميم جمعي گروهي اصلاحطلب بوده است. حضرت امام(ره) همواره تاکيد داشتند که نيروهاي نظامي نبايد در جناحبنديهاي سياسي دخالت داشته باشند. در نتيجه گفتوگوي سپاه پاسداران به عنوان يک نيروي نظامي با يک جريان سياسي مانند جريان اصلاحات و يا جريان اصولگرايي براي من ابهام دارد. با اين وجود اگر اين گفتوگو براي نزديک کردن دلها و ايجاد وحدت و اعتماد در بين نيروهاي انقلاب و نظام باشد مثبت خواهد بود.
با اين حال با وجود موافقتها و مخالفتهايي که با پيشنهاد مرتضي حاجي صورت گرفته، هنوز هم معلوم نيست که اين چهره اصلاحطلب در آن گفتوگو، جريان اصلاحطلبي را نمايندگي ميکرد يا نظر شخصي خود را بيان کرد. اما هرچه باشد تا اينجاي کار سپاه پاسداران انقلاب اسلامي يکي از گزينههايي است که ميتواند بازگشت اصلاحطلبان به عرصه سياسي کشور را تسهيل کند يا حداقل با آمدن پاي ميز مذاکره، باعث وحدت و انسجام بيشتر در داخل کشور شود.
با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد