پاکستان به سوی ایران غش کرد؟
تابناک/ روابط 70 ساله ميان ايران و پاکستان همواره پر از فراز و نشيب بوده و دوري و نزديکي ميان آن ها در بسياري از مواقع تابعي از شرايط و موقعيت منطقه اي و بين المللي بوده است. به گزارش تابناک، سال 2017 ميلادي با توجه به سفر مقامات عالي رتبه سياسي و اقتصادي دو کشور ايران و پاکستان به عنوان نقطه عطفي در گسترش روابط دو کشور همسايه خوانده شده است. نشريه آمريکايي «ديلي کالر» در مطلبي مدعي شد: حکومت ايران در مواجهه با فشارهاي داخلي و بينالمللي بيصبرانه به دنبال يافتن متحدان جديد منطقهاي ميگردد و آمريکا نيز هيچگونه راهبردي براي مقابله با اين تغييرات «ژئوپوليتيک» در منطقه و ميان تهران و اسلام آباد ندارد. در اين گزارش آمده است: «در هفتههاي گذشته سيلي از اخبار نزديکي ايران و پاکستان در مطبوعات در کشور منعکس شده است. دو کشور در زمينههاي تجاري، دفاعي، توسعه تسليحاتي، مبارزه با تروريسم، بانکداري، خطوط راهآهن و همکاريهاي پارلماني قراردادهاي جديدي را امضاء کردهاند. اما هدف اصلي از اين قراردادها را بايد از زبان رضا رباني رياست مجلس سناي پاکستان شنيد که در سخنراني خود در نشست اخير بين المجالس کشورهاي اسلامي در تهران بيان کرد. وي گفته است: «اکنون يک سناريوي جديد در جهان در حال شکلگيري است که در آن آمريکا، اسرائيل و هند قصد غلبه بر کشورهاي منطقه را دارند و امت اسلامي ميبايستي براي مقابله با آن متحد شود. زيرا امروز پاکستان مورد هدف آنهاست و فردا ايران و بعد از آن هر کشور مسلمان ديگر ميتواند باشد». بنا بر اين گزارش، دولت پاکستان اکنون چين را بهعنوان يک قدرت روزافزون جهاني بهشمار ميآورد و نيازي به اتحاد منطقهاي با آمريکا نميبيند. وزير خارجه پاکستان خواجه محمد آصف هفته پيش در مصاحبهاي با وال استريت ژورنال حتي گفته بود «پاکستان با هيچ کشوري هيچ اتحادي ندارد». اختلاف با آمريکا: گرايش به سوي ايران اين گزارش ميافزايد: «منافع آمريکا و پاکستان همواره در افغانستان در جهت مخالف يکديگر بودهاند. پاکستان خواهان پيروزي آمريکا بر سازمانهاي افراطي در افغانستان نيست و بهجاي آن ميخواهد افغانستان مانند يک کشور وابسته به آن باقي بماند تا منافع خود در مقابل هند را حفظ کند. در نقطه مقابل، آمريکا و هند خواهان ثبات افغانستان و اتحاد با آن هستند. در اينجاست که نقش و اهداف ايران از نزديکي هرچه بيشتر با پاکستان مشخص ميشود. ايران از يک سو قصد دارد پاکستان را از اتحاد با عربستان سعودي رقيب منطقهاي خود دور نگه دارد و از سوي ديگر با تقويت مواضع ضدآمريکايي پاکستان و دخالت آن در افغانستان، از داشتن يک همسايه متحد آمريکا در کنار مرزهاي خود جلوگيري کند». همزمان با تشديد تنش ها ميان اسلام آباد و واشنگتن به دنبال متهم کردن پاکستان به حمايت از تروريسم و قطع کمک هاي مالي اين کشور از سوي دولت دونالد ترامپ رئيس جمهوري آمريکا، روز شنبه شانزدهم دي ماه - برخي رسانهها از تصميم چين در ساختن پايگاه نظامي در نزديکي بندر چابهارِ ايران خبر دادند. بنا بر اين گزارش، اقدام پکن واکنشي به مواضع رئيس جمهوري آمريکا عليه پاکستان در راستاي استفاده از واحد پولي چين در تجارت دوجانبه و تأمين اعتبار معاملات پس از افزايش سرمايه گذاري هاي چين در پاکستان به ارزش 50 ميليارد دلار بوده است. اين در حالي است که «واشنگتن تايمز» نيز به تازگي اعلام کرد که چين در رايزني با پاکستان براي ساختن دومين پايگاه دريايي خارجي اين کشور به عنوان گامي در راستاي ارائه قابليت هاي دريايي بزرگتر در مسيرهاي راهبردي آبي است. اين پايگاه در بندر «جيواني» (Jiwani) در نزديکي مرز با ايران و درياي عمان بنا مي شود و چين بدين طريق قادر خواهد بود به آب هاي گرم منطقه دست يابد. همچنين در شرايطي که دونالد ترامپ رييس جمهور آمريکا سياست هاي سرسختانه اي در قبال پاکستان اتخاذ کرده و از قطع کمک هاي اين کشور به اسلام آباد خبر داده است، پاکستان استفاده از يوان واحد پول چين براي مبادلات ارزي را رسما مورد تاييد قرار داد. بانک مرکزي پاکستان به دنبال تهديدهاي آمريکا اعلام کرد که از اين پس يوان مانند ارزهاي ديگر مانند دلار، يورو و ين ژاپن مي تواند در مبادلات تجاري مورد استفاده قرار گيرد. همزمان اقدام اسلامآباد از سوي بسياري از تحليلگران دهن کجي به دولت ترامپ محسوب مي شود که در ماه هاي گذشته بارها سياست پاکستان را در مبارزه با تروريسم مورد انتقاد قرار داده و افزوده است که واشنگتن ديگر حاضر به کمک به اسلام آباد نيست. لازم به ذکر است که دونالد ترامپ رئيس جمهوري آمريکا دوشنبه 11 دي در نخستين اظهارات توييتري خود در سال 2018، با متهم کردن پاکستان به پناه دادن به افراطيون خشونت طلب و دروغگو، تهديد کرد که کمک هاي خارجي به اسلام آباد را قطع مي کند. وي در نخستين توييت خود در سال جديد ميلادي نوشت: آمريکا از روي بي فکري، ظرف 15 سال گذشته بيش از 33 ميليارد دلار در قالب کمک در اختيار پاکستان قرار داده و آنها با احمق پنداشتن رهبران ايالات متحده، هيچ چيز جز دروغ و فريب تحويل نداده اند. آنها ( پاکستاني ها) با اندکي کمک، پناهگاه در اختيار تروريست هايي که آمريکايي ها را در افغانستان شکار مي کنند، قرار مي دهند. لذا مي توان گفت اختلافات و تنش هاي اخير ميان پاکستان با آمريکا يکي از پيشران هاي اصلي است که باعث شده اسلام آباد براي نزديکي به ايران و چين تلاش کند. از سوي ديگر، برخي از تحليل گران معتقدند که يکي از دلايل نزديک شدن پاکستان به ايران تلاش براي تشکيل نشدن همکاري ميان ايران، افغانستان و هند در چابهار و يا منزوي نشدن در اين همکاري است. لذا برخي از تحليل گران هندي و افغانستاني بر اين باورند که دولت و مقامات پاکستاني تلاش ميکنند تا محور اتحاد کشورهاي ايران، هند و افغانستان از طريق بندر چابهار تشکيل نشود. بندر چابهار در جنوب شرقي ايران و در درياي عمان قرار دارد و قرار است بزودي محلي براي تزانزيت کالاهاي صادراتي افغانستان به کشورهاي مختلف جهان و واردات به افغانستان تبديل شود. در همين زمينه، ژنرال آصف ياسين ملک، يک مقام نظامي ارشد پاکستاني با ابراز نگراني در مورد منزوي شدن پاکستان، گفت: «اتحاد ايران، هند و افغانستان يک تهديد امنيتي عمده براي پاکستان است». نادم لودي، يک ژنرال ديگر پاکستاني اظهار داشت: پيامدهاي اتحاد نيرومند ميان ايران، هند و افغانستان، «شوم و غيرقابل تصور» است. روابط هند و اسرائيل: عامل پيوند دهنده اسرائيل و هند در سـالهاي اخيـر روابـط دوسـتانه اي برقـرار کـرده و هنـد بـه شـدت بـه دنبـال اسـتفاده از تکنولـوژي پيشـرفته مـاهواره اي و نظـامي اين رژيم اسـت؛ افزون بر اين دهلي نو به دنبال گسترش روابـط خـود بـا کشـورهايي اسـت کـه از نظـر فـن آوري هـاي روز داراي پيشــرفت هــاي زيــادي هســتند و از آنجــا کــه رژيم اســرائيل از ايــن نظــر پيشرفته به حساب مي آيد، گزينه خـوبي بـراي هنـد بـه نظـر مـي رسـد. بدون شک يکي از اصليترين اهداف دهلي نو در پيريزي شالوده سياستهاي خارجي خود، منزوي کردن، ضعيف کردن و شکست رقيب ديرينهاش يعني پاکستان است، در اين راستا هند اقدامات مختلفي را انجام داد. همچنـين هنـد از جايگـاه اسـرائيل نـزد ايـالات متحـده آمريکـا آگـاه اسـت و برقـراري رابطـه بـا اين رژيم را به عنوان دروازه برقـراري رابطـه بـا آمريکـا مـي دانـد. از طرفـي اسـرائيل نيـز کاملاً از بسط روابط دو جانبـه بـا هنـد اسـتقبال مـي کنـد؛ زيـرا هنـد را بـه عنـوان وزنـه اي در برابر پاکستان اسلامي مـي بينـد کـه تنهـا کشـور اسـلامي مجهـز بـه سـلاح هسـته اي است و البته مي توانـد از چـالش هنـد بـا گروههـاي تروريسـتي نهايـت بهـره بـرداري را بکنـد و اين کشور را بـه طـرف خـود بکشـاند. بـراي آنکـه بيشـتر بـه جايگـاه واهميـت هنـد نـزد اسـرائيل پـي ببـريم، يـاد آوري سـخن «بـن گوريـون» نخسـت وزيـر مشهور اسرائيل درباره هنـد بسـيار راه گشاسـت. وي در رابطـه بـا هنـد مـي گويـد: «بـه زعـم مـا، هندوسـتان بهتـرين پايگـاهي اسـت کـه مـي تـوانيم از آنجـا عمليـات بـر ضـد مسلمين را رهبري و هدايت کنيم». اسـرائيل بـراي هند منبع قابل اتکـايي در جهـت به روز کـردن پـروژه هـاي جديـد دفـاعي بـه شـمار مـي رود و هند نيـز بـراي اسـرائيل متحـد جديـدي در اسـتراتژي پيرامـوني اين کشـور در آسيا محسوب مي شود. از ديگر سو و با وجود راي منفي هند در سازمان ملل عليه سياست ترامپ در خصوص انتقال سفارت تل آيو به قدس، نخست وزير رژيم صهيونيستي چند روز گذشته در سفري ۶ روزه و به همراه هيئتي ۱۳۰ نفره به دهلي نو سفر و با همتاي هندي خود ديدار کرد. وي در اين ديدار از روابط هند و اسرائيل به عنوان «ازدواج در آسمان» ياد کرد و گفت که اگر چه راي منفي هند به انتقال سفارتخانه اين رژيم از تل آيو به قدس، آنها را نااميد کرده است اما تنها يک راي منفي نمي تواند باعث تغيير روابط دوجانبه و همکاري هاي طرفين شود. نتانياهو تاکيد کرد که سفر حال حاضر من به هند نشان دهنده پيشرفت رو به جلوي روابط هند و اسرائيل در بسياري از جبهه ها است. در اين سفر همچنين طرفين ۹ تفاهمنامه همکاري در زمينه هاي مختلف امنيت سايبري، علوم و فناوري، حمل و نقل هوايي، توليد فيلم، نفت و گاز طبيعي، فناوري گرمايش خورشيدي، فناوري فضايي و پزشکي ۹ قرارداد همکاري به امضا رساندند. اسرائيل به هند که درگير نزاعي طولاني با پاکستان است به عنوان يک همپيمان استراتژيک مينگرند و هند نيز براي نزديکي بيشتر با آمريکا و دريافت سلاح هاي پيشرفته از اسرائيل روابط نزديکي با تل آويو برقرار کرده است. ناظران بر اين باورند که هر چه روابط ميان هند و اسرائيل بهتر و نزديک تر شود، پيوندهاي ميان ايران و پاکستان نيز گسترش پيدا خواهد کرد. ايران يا عربستان؟ معضلي براي پاکستان! مهم ترين معضل در روابط گرم ميان پاکستان و ايران در ساليان اخير مناسبات اسلام آباد و رياض بوده است. پاکستان در چند دهه اخير تلاش کرده توازني در روابط خود با ايران و عربستان به عنوان دو رقيب منطقه اي به وجود آورد. عربستان سعودي و پاکستان چند دهه است که از نزديک ترين متحدان يکديگر به حساب مي آيند؛ روابطي محاسبه شده و براي تحقق اهدافي خاص. علت استحکام و تقويت اين روابط، نياز شديد دو طرف به امکانات متقابلي است که مي توانند در اختيار هم بگذارند و از اين طريق، ضعفهاي اساسي و شديد خود را کاهش دهند. به بيان ديگر، ضعف هاي هر طرف به خوبي توسط قدرتهاي طرف مقابل همپوشاني شده اند. روابط اين دو کشور مسلمان سني مذهب به اين علت استراتژيک است که ضعفها و قدرتهاي دو طرف، ضعف ها و قدرتهايي در بُعد استراتژيک هستند، و اينکه مذهب کم و بيش براي هر دو کشور، جنبه اي هويتي داشته و به ابزاري در خدمت سياست خارجه تبديل شده است. شايد بتوان گفت که اين دو کشور، بخاطر شرايط ويژه شان، در درجه اول به آمريکا و در درجه بعد به يکديگر نياز دارند و از اين نظر، نزديکترين شرکاي استراتژيک يکديگر هستند. مي توان گفت، نزديکي با رياض، در توازن قدرت ميان پاکستان و ايران به نفع اسلام آباد تاثير مي گذارد. (اسلام آباد، در سطحي ضعيف تر، از مطرح کردن موضوع گسترش روابط با ايران نيز از عربستان امتياز مي گيرد). در نهايت بايد گفت، ايران و پاکستان چالش هاي زيادي براي ايجاد اتحاد با يکديگر دارند؛ با اين حال شرايط و وضعيت منطقه اي و بين المللي به سمت و سويي مي رود که اين دو زمينه هاي همکاري ميان دو کشور بيش از پيش افزايش يافته است. همراهان عزيز، آخرين خبر را بر روي بسترهاي زير دنبال کنيد: آخرين خبر در تلگرام https://t.me/akharinkhabar آخرين خبر در ويسپي http://wispi.me/channel/akharinkhabar آخرين خبر در سروش http://sapp.ir/akharinkhabar آخرين خبر در گپ https://gap.im/akharinkhabar