قانون "احمقانهای" که مانع از روابط مجدد کانادا-ایران شد
فارس/ ديپلمات سابق کانادا در رياض که از تحليلگران ارشد اين کشور در حوزه مسائل غرب آسيا به شمار ميرود، وجود قانوني را که به گفته وي «يک قانون احمقانه است»، مانع اصلي در ازسرگيري روابط تهران و اوتاوا ميداند. «دنيس هوراک» سفير اخيرا اخراج شده کانادا از عربستان سعودي معتقد است دليل اصلي اين مسئله که دولت جديد کانادا که در سال 2015 ميلادي روي کار آمد، با وجود وعدههاي مکرري که براي احياي روابط با تهران مطرح کرده بود، قادر به ازسرگيري روابط با ايران نبوده، تبعيت از قانوني است که مجوز مصادره داراييهاي ايران را ميدهد. بنا بر گزارش «ونکوور سان»، اين ديپلمات کانادايي که از تحليلگران اثرگذار مسائل منطقهاي به شمار ميرود، در ماه آگوست گذشته به دنبال خشم مقامات سعودي از يک توئيت وزير خارجه کانادا از رياض اخراج شده بود. وي در شرايطي اين برآورد را از روابط ميان اوتاوا و تهران مطرح کرده، که طي سخنرانياش در يک نشست مهم بينالمللي در کانادا، بخشهاي مبهمي از جنجالها بر سر روابط اين کشور در خاورميانه را نيز روشن ميکند. بر اساس اين گزارش، شش سال پيش، دولت سابق کانادا به طور ناگهاني روابط ديپلماتيک خود با ايران را قطع کرد و پس از تعطيل کردن سفارت خود در تهران، ديپلماتهاي ايران را نيز از کانادا اخراج کرد. دولت فعلي کانادا که در سال 2015 ميلادي روي کار آمد، کمپيني براي ازسرگيري روابط ديپلماتيک با ايران به راهانداخته بود اما پس از روي کار آمدن موفق نشد تا اين وعدههاي خود را عملي کند، يکي از دلايل آن عدم تمايل تهران به برقراري تعاملات مجدد بود. ديپلمات سابق کانادا در عربستان سعودي که اخيرا نيز بازنشسته شده، گفته است يک مانع اصلي بر سر تحقق اين امر وجود دارد و آن، تصويب قانون «دادخواهي قربانيان تروريسم کانادا» است که در سال 2012 ميلادي به تصويب رسيد. اين قانون به قربانيان تروريسم اجازه ميدهد تا کشورهايي را که در فهرست حاميان تروريسم قرار گرفتهاند، تحت پيگرد قضايي قرار دهند. بنا بر اين گزارش، اين قانون علاوه بر بسياري موارد ديگر، به طور خاص، مسير صدور حکم استيناف سال گذشته دادگاه اونتاريو را هموار کرد. بر اساس اين حکم، 1.7 ميليارد دلار از داراييهاي خصوصي ايران توسط يک گروه از شاکيان آمريکايي متشکل از خانوادههاي قربانيان حملات تروريستي ادعايي دولت ايران توقيف شد. اين ديپلمات سابق کانادايي با اشاره به اين مطلب در نشست شوراي بينالمللي کانادا در اوتاوا تأکيد کرد: «اين يک قانون احمقانه بود و هنوز هم يک قانون احمقانه است. اما ما همچنان به آن چسبيدهايم.» هوراک که در سال 2012 ميلادي مدير روابط خاورميانه در وزارت خارجه کانادا بود، ادامه داد، در آن سال سه حزب اصلي فدرال کانادا از اين قانون حمايت کردند و «جان بيرد» وزير خارجه وقت کانادا نيز به صورت کاملا ناگهاني تعطيلي سفارت تهران را در ماه سپتامبر همان سال اعلام کرد و دولت ايران را به حمايت از تروريسم متهم کرد و مدعي شد که اين اقدام براي امنيت ديپلماتهاي کانادايي انجام ميگيرد. با اين وجود تهران تمام اين اتهامات را رد کرده و همواره تأکيد داشته که با تروريسم بينالمللي مبارزه ميکند. بنا بر اين گزارش، وزير خارجه وقت کانادا با اشاره به حمله به سفارت انگليس در تهران که 10 ماه قبل از اين، اتفاق افتاده بود، هرگز به توضيح اين مطلب نپرداخت که ديپلماتهاي کانادا چطور در آن زمان با اين تهديد ادعاييِ فوري مواجه بودهاند. تعطيلي سفارت کانادا در تهران اصلا تصادفي نبود هوراک در ادامه گفت: «دولت کانادا در هجمه اطلاعات درباره دلايل واقعي اين اقدام، خود را گم کرده بود... صادقانه که صحبت کنيم دليل اصلي آن قانون عدالتخواهي براي قربانيان تروريسم بود. اين همان دليلي است که هنوز هم وجود دارد... تعطيلي سفارت تهران در کانادا درست يک روز پس از اجرايي شدن اين قانون اصلا تصادفي نبود». وي افزود، پس از اتفاقي که براي سفارت انگليس در تهران افتاد، دولت کانادا ناگهاني به اين فکر افتاد که «امنيت بسيار ضعيفي» در اطراف مجموعهها و متعلقات سفارت اين کشور در تهران وجود دارد اما «دولت انگليس که اين اتفاق را به صورت واقعي تجربه کرده بود هرگز حتي به فکر توقيف داراييهاي دولت ايران نيز نيفتاد.» بنا بر اين گزارش، دفتر وزير خارجه کانادا از پاسخ به سوالاتي که درباره وضعيت گفتوگوهاي ديپلماتيک با ايران مطرح است، خودداري کرده است. بر اساس گزارش اين روزنامه کانادايي، هوراک در تمام مدتي که از عربستان بازگشته، مدام وزير خارجه کانادا را به دليل توئيتي که در ماه آگوست منتشر کرده بود که منجر به اخراج وي شد، مورد نقد قرار داده است. وزير خارجه کانادا در اين توئيت خواستار آزادي فعالان در بند سعودي شده بود که همين مسئله نيز خشم مقامات آل سعود را برانگيخته و بهانه اصلي شد تا هوراک را يک عامل نامطلوب در عربستان توصيف کرده و اخراجش کنند. رياض همچنين از دانشجويان دانشگاه سعودي در کانادا خواست تا به عربستان بازگردند و پروازها ميان دو کشور نيز متوقف شد. هوراک گفته است که اين توئيت خاص، يک توصيه نابهجا بود و دولت سعودي نيز در پاسخ به آن افراط کرد. طبق گزارش روزنامه «ونکوور سان»، «مايکل گرنت» ديپلمات ديگر کانادايي که به عنوان يکي از سفراي کانادا در سازمان ملل در نيويورک فعاليت داشته و اخيرا به اوتاوا بازگشته گفته است، هوراک را يکي از تحليلگران ارشد مسائل خاورميانه کانادا معرفي ميکند. وي همچنين در توصيف هوراک گفته است، زماني که اسناد محرمانه در دهههاي آتي منتشر شود، مشخص خواهد شد که تا چه اندازه انتصابهاي اين ديپلمات بازنشسته کانادايي در خاورميانه به افزايش درک اوتاوا از اوضاع منطقه کمک کرده است. هوراک در ادامه سخنراني خود در شوراي بينالمللي کانادا بر اين واقعيت تأکيد کرد که کانادا در حال حاضر به لحاظ ديپلماتيک هيچ اثرگذاري خاصي در هيچ يک از اين دو کشور خاورميانه ندارد؛ نه سفيري براي هدايت سکان سفارتخانه خود در رياض و نه سفارتي در تهران.