چرا نمیتوانیم خاوری را در کانادا دستگیر کنیم؟
روزنامه شهروند/مامور اينترپل عنواني است که شما بارها و بارها در فيلمها و سريالها شنيده و ديدهايد، اما واقعيت اين است که چنين عنواني اساسا وجود خارجي ندارد. اينترپل سازماني بينالمللي است که وظيفهاش کمک و هماهنگي ميان سازمانهاي پليسي کشورهاي عضو است. در حقيقت خود اينترپل به هيچعنوان سازماني پليسي نيست. اينترپل در واقع شکليافته از مجموعهاي از کشورهاي عضو است که هر کدام ساختار پليسي خود را دارند. هر کدام از اين کشورها از طريق اينترپل با يکديگر در ارتباط هستند. هر زمان يکي از کشورها بخواهد متهمي را در کشوري ديگر تحت تعقيب قرار دهد از طريق اينترپل اقدام ميکند و اينترپل سازمان پليسي کشور مذکور را در ارتباط با پليس کشوري که متهم در آنجا زندگي ميکند قرار ميدهد. درواقع اينترپل خود اقدام به بازداشت فردي نميکند. شايد به اين دليل است که ايران هنوز نتوانسته است محمودرضا خاوري را که به کانادا گريخته به کشور بازگرداند. اگر چه از سوي ايران براي خاوري درخواست اعلان قرمز داده شده و اينترپل نيز اين اعلان را به کانادا ابلاغ کرده است، اما از آنجايي که خاوري شهروند کانادا نيز محسوب ميشود و روابط سياسي ايران و کانادا نيز چندان خوب نيست، پليس کانادا در قبال خاوري اقدامي صورت نداده است و اينترپل نيز نميتواند رأسا اقدام به دستگيري خاوري کند. مورد بعدي که ميتوان به آن اشاره کرد، رومن پولانسکي، کارگردان مشهور است که به جرم تجاوز جنسي از سوي يکي از دادگاههاي آمريکا تحت تعقيب بود. پولانسکي از اواخر دهه ٧٠ ميلادي در فرانسه زندگي ميکند و وقتي از سوي دادگاهي در آمريکا به زندان محکوم شد، فرانسه از استرداد او خودداري کرد، اما وقتي پولانسکي به سوييس سفر کرد، اينترپل وارد عمل شد. در واقع، بهمحض ورود پولانسکي به سوييس، افبيآي از طريق اينترپل با پليس سوييس وارد ارتباط شد. در نهايت پليس سوييس پولانسکي را دستگير کرد، اما بعد از اينکه دادگاه سوييس موضوع را بررسي کرد، حکم به اين داد که پولانسکي را نميتوان به آمريکا مسترد کرد و در نهايت او آزاد شد و به فرانسه بازگشت. در واقع در اين موضوع نيز اينترپل رأسا دست به هيچ اقدامي نزد. اينترپل در سال ۲۰۱۳ بودجهاي برابر ۷۸ ميليون يورو داشته که از طريق کمکهاي کشورهاي عضو تهيه شده است. تمرکز اصلي اينترپل بر امنيت عمومي، تروريسم، جنايات سازمانيافته، جنايت جنگي، پولشويي، جرايم سايبري، جرايم مالکيت فکري، قاچاق اسلحه و مواد مخدر است. اينترپل از اعلانهاي بينالمللي براي پيشبرد کار خود استفاده ميکند. اين اعلاميهها، بخشنامههايي بينالمللي است که توسط دفاتر ملي مرکزي در کشورهاي مختلف تهيه و به دبيرخانه مرکزي فرستاده ميشود. دبيرخانه مرکزي اين مستندات را براي تمامي کشورهاي عضو ميفرستد. اين اعلاميهها شامل اطلاعات جامعي در مورد تبهکاران و مجرمان بينالمللي با ذکر مشخصات هويتي، شگردهاي کار، عکس و آثار انگشت است و به کشورهاي عضو کمک ميکند تا ورود و خروج اين مجرمان را کنترل کنند. کليه اعلانهاي اينترپل به چهار زبان رسمي سازمان منتشر ميشود و حاوي مشخصات هويتي فرد تحت پيگرد، اطلاعات راجع به جوانب قضائي جرم ارتکابي و اقداماتي است که از سوي اداره اينترپل يا نيروي پليس کشوري که فرد تحت پيگرد در آنجا پيدا ميشود بايد انجام گيرد. ايران در سال ۱۳۰۱ (۱۹۲۳ ميلادي) به عضويت پليس بينالملل درآمد و دفتر اين سازمان در تهران تأسيس شد. دفتر ملي مرکزي ايران از سال ۱۳۰۴ فعاليت عملي خود را آغاز کرد. سيوهفتمين اجلاس اين سازمان در سال ۱۳۴۷ در تهران برگزار شد. دفتر ملي مرکزي که در ابتدا يکي از بخشهاي شهرباني کل کشور بود، از سال ۱۳۳۵ يکي از بخشهاي اداره تشخيص هويت شد. پس از پيروزي انقلاب و با ادغام شهرباني و ژاندارمري و کميته انقلاب اسلامي، اين دفتر به اداره کل تبديل شد و زير نظر معاونت تحقيقات و کشف جرايم نيروي انتظامي قرار گرفت. از مردادماه سال ۱۳۷۷ اين دفتر با دستور مسئول وقت ناجا، از تابعيت معاونت تحقيقات و کشف جرايم ناجا، به يک اداره کل مستقل با چهار اداره و چهار دايره مستقل تبديل شد. در حال حاضر، اينترپل تهران تنها کانال ارتباطي مراجع انتظامي و قضائي داخل کشور با خارج از کشور است. يکي از مهمترين فعاليتهاي دفتر پليس بينالملل ايران مبارزه با مواد مخدر است. به سبب اهميت اين موضوع، هر چند سال يکبار، اجلاسي از سوي واحد مبارزه با قاچاق مواد مخدر پليس بينالملل در يکي از کشورهاي عضو برگزار ميشود. شانزدهمين اجلاس سازمان پليس بينالملل در سال ۱۳۷۳ و با شرکت ۴۳ کشور و ۱۱ سازمان بينالمللي در تهران برگزار شد و طي آن عاليترين نشان پليس بينالمللي براي عملکرد موفق در مبارزه با مواد مخدر به ايران اهدا شد.