گزارش خواندنی آسوشیتدپرس از روز فرار شاه از ایران
باشگاه خبرنگاران/ خبرگزاري آسوشيتدپرس در چهلمين سالگرد فرار شاه معدوم از ايران، براي اولين بار گزارش ميداني خود از روز ۲۶ ديماه ۱۳۵۷ را همراه با چند تصوير اختصاصي از آرشيو خارج کرد که خواندن آن پس از گذشت چهار دهه، خالي از لطف نيست. آسوشيتدپرس نوشته است که هيچ تغييري در گزارش اوليه خود ايجاد نکرده و تنها برخي اشکالات تايپي را در نسخه جديد اين گزارش تاريخي اصلاح کرده است. آنچه در ادامه ميخوانيد گزارشي است که اين خبرگزاري آمريکايي چهل سال پيش در چنين روزي در ۱۶ ژانويه ۱۹۷۹ ميلادي درباره فرار شاه از ايران در خروجي خود قرار داد. محمدرضا پهلوي -پادشاه ايران- با چشماني اشکبار راهي سفري شد که شايد ديگر هيچگاه از آن بازنگردد. او تحت فشارهاي سياسي و مذهبي، بدون اطلاع قبلي روز سهشنبه تهران را به مقصد مصر ترک کرد. شاه ايران پيش از پرواز هواپيما گفت که براي معالجه به خارج ميرود اما گمانهزنيهاي زيادي وجود دارد که او ديگر باز نخواهد گشت. سفر پادشاه ايران انفجاري از شادي را در ميان ميليونها ايراني رقم زده است. اگر دشمنان پيروزِ او به همين شکل به راه خود ادامه دهند، اين سفر به معناي پايان نظام پادشاهي در سرزميني است که براي ۲۵۰۰ سال تحت سيطره پادشاهان بوده است. در پي سفر شاه، ميليونها ايراني به خيابانها آمدهاند و به آوازخواني و پايکوبي ميپردازند و پيروزي در جنگ خونينِ يکساله عليه مردي که از سال ۱۹۴۱ بر کشورشان حکومت ميکرد را به يکديگر تبريک ميگويند. آنها فرياد ميزنند: "شاه براي هميشه رفت!" رانندگان خودروها هم به طور مرتب بوق ميزنند و چراغهاي جلوي خود را روشن کردهاند. عابران پياده نيز تصاويري از آيتالله خميني يعني همان رهبر مسلماني که با نهضت سياسي و مذهبي خود باعث خروج شاه از کشور شد را در دست تکان ميدهند. پادشاه ۵۹ ساله ايران خودش هدايت هواپيماي بوئينگ ۷۲۷ را برعهده داشت و با عبور از آسمان تهران به سمت شهر آسوان در جنوب مصر پرواز کرد. طبق تصاوير دريافتي، او پس از فرود در مصر، مورد استقبال گروه کوچکي قرار گرفت که قرار است او را به ديدن انور سادات رئيسجمهور مصر ببرد. گفته ميشود شاه ايران پس از مصر به آمريکا خواهد رفت. فعلا خبرگزاريهاي منطقه خبري در اين باره مخابره نکردهاند. فقط خبرگزاري روسي تاس در گزارشي در اين باره گفته است شاه ايران مانند يک فراري از کشور خارج شد؛ بدون بدرقه باشکوه و بدون اسکورت افتخاري. محمدرضا پهلوي که خودش را شاه شاهان، قبله عالم و سايه خداوند ميناميد، اوضاع سياسي بيثباتي را براي کشورش و روياهاي متلاشيشدهاي را براي سلسله خود به جا گذاشته است. خبر خروج شاه از کشور در سراسر پايتخت پيچيده است. با فراگير شدن خبر سفر [غيرمنتظره] او به مصر، مجسمههاي او به سرعت در نقاط مختلف تهران به زمين انداخته شد و برخي ايرانيها حتي تصاويرش را از داخل اسکناسهاي خود پاره کردند. صداي بوق خودروها در همه جا شنيده ميشود. مغازههاي شيرينيفروشي کيک و شيريني رايگان به مردم ميدهند و برخي نيز برروي خودروهاي عبوري شکلات و آبنبات ميريزند. برخي ديگر نيز که تازه خبر خروج شاه از کشور را شنيدهاند برروي يکديگر گلاب ميپاشند. يک دانشجوي ايراني در مصاحبه با خبرنگار ما ابراز اميداواري کرد که دولت بعدي ايران بتواند شاه را براي محاکمه به کشور بازگرداند. يک دختر کوچک هم گفت ما زماني خوشحال ميشويم که خبر مرگ شاه را بشنويم. خروج شاه از ايران، فلسطينيان را نيز خوشحال کرده است. يکي از سخنگويان سازمان آزاديبخش فلسطين ميگويد: "همه از شنيدن اين خبر خوشحال هستند. ما پيروزي مردم در ايران را پيروزي خودمان ميدانيم چراکه اين نشاندهنده يک روند در خاورميانه عليه نفوذ و منافع آمريکاست." خوشحالي مردم ايران به بخشهاي ديگري از جهان عرب و حتي به پاريس که آيتالله خميني در آنجا اقامت دارد نيز سرايت کرده است. طبق گزارشها، دهها ايراني تبعيد شده در پاريس با راديوهاي خود منتظر شنيدن خبر خروج شاه از کشور هستند. آنها ميگويند خبر فرار شاه را از شبکههاي راديويي فرانسه شنيدهاند اما تا آن را از راديوي ايران نشنوند، باور نميکنند. آيتالله خمينيِ ۷۸ ساله که از ۶ اکتبر (۱۴ مهر) در خانه کوچکي در حومه پاريس زندگي ميکند عصر سهشنبه پس از اعلام خبر خروج شاه از ايران در جمع طرفداران خود که به دور او حلقه زده بودند، حاضر شد. گفته ميشود او پيامي را خطاب به مردم ايران آماده کرده است.