نقش لندن در ساز وکارمالی اروپا

ايرنا/ درکنار رويدادهاي مهمي چون تغيير سفير انگليس درتهران،ديدار مقام هاي دو کشور و برخي اظهارنظرهاي مداخله جويانه لندن در امور ايران، مهمترين تحول روابط دو کشور درسال 1397 را مي توان در نقش مثبت لندن براي راه اندازي ساز وکار ويژه مالي ايران و اروپا ارزيابي کرد. مقام هاي انگليس راه اندازي اين ساز وکار را چه به لحاظ اقتصادي و چه سياسي اقدامي «بي سابقه» توصيف مي کنند. 'جک استراو' وزير امور خارجه اسبق انگليس مي گويد: اين براي اولين بار است که طي سال‌هاي اخير سه کشور اروپايي آلمان، انگليس و فرانسه تصميم گرفتند که موضع متفاوتي را در قبال آمريکا در حوزه سياست خارجي اتخاذ کنند. يک ديپلمات انگليسي که خواست نامش فاش نشود هم به ايرنا گفته است: اروپا تاکنون شرکتي را با ماهيت فعاليت‌هايي که قرار است در اينستکس انجام شود ثبت نکرده است. او تصريح کرد که ابعاد و عمق تعهد انگليس براي عملياتي کردن اين ساز وکار را مي‌توان در حضور معاون وزير امور خارجه انگليس به‌عنوان عضو اين نهاد، ارزيابي کرد. در همين حال، 'نورمن لامونت' فرستاده ويژه دولت انگليس در امور تجارت با ايران، مخالفت جدي آمريکا با راه اندازي ساز وکار ويژه مالي را علت اصلي تاخير در رونمايي از آن معرفي کرده و مي گويد: به‌ظاهر ممکن است که اين‌يک ابتکار پيش‌پاافتاده باشد ... اما به تدريج براي پرداخت بدهي هاي نفتي ايران توسعه خواهد يافت. پس از خروج آمريکا از برجام در ارديبهشت سال جاري، وزيران امور خارجه سه کشور اروپايي آلمان، فرانسه و انگليس يازدهم بهمن ‌ماه در حاشيه نشست اتحاديه اروپا اعلام کردند کانال ويژه پرداخت اروپا و ايران تحت عنوان «ساز وکار حمايت از مبادلات تجاري ايران و اروپا(اينستکس - INSTEX)به ثبت رسمي رسيده است. اين ساز وکار در گام نخست تجارت کالاهاي اساسي(مواد غذايي و دارو) را تحت پوشش قرار مي‌دهد، اما به تدريج دامنه‌ آن گسترش خواهد يافت. براساس گزارش ها، اين ساز وکار در فرانسه ثبت شده و هر سه کشور آلمان، انگليس و فرانسه سهام‌دار آن هستند. «ميگوئل برگر»، رئيس اداره اقتصادي وزارت خارجه آلمان، «موريس گوردو مونتانيه»، سفير سابق فرانسه در پکن و «سيمون مک‌دانلد»، از معاونان وزارت خارجه انگليس، نمايندگان سه‌ طرف اروپايي برجام در اين ساز وکار هستند. به طور کلي ايران و انگليس در طول يک سال گذشته رابطه نسبتا کم تنشي را تجربه کردند. انگليس ارديبهشت ماه گذشته سفير خود در تهران را تغيير داد و به اين ترتيب 'نيکلاس هاپتون' که پس از ارتقاء سطح روابط دو کشور به عنوان سفير انگليس فعاليت مي کرد، جاي خود را به 'راب مکر' داد. مکر پيش از سفرش به تهران در گفت وگو با ايرنا ابراز اميدواري کرده بود که در دوره مأموريت خود سطح روابط ميان دو کشور را بهبود بخشد. او برجام را دستاوردي مهم دانست و گفت که لندن از تمام ظرفيت‌ها براي حفظ آن استفاده مي‌کند. چند ماه بعد 'جرمي هانت' وزير امورخارجه انگليس به‌عنوان اولين وزير امور خارجه يک کشور غربي پس از خروج آمريکا از برجام، به‌منظور ديدار با 'محمدجواد ظريف' همتاي ايراني خود و با دستورکار بررسي آينده برجام، مسائل منطقه‌اي و چندجانبه راهي تهران شد. او در اين سفر که در اوج اختلافات داخلي انگليس بر سر خروج اين کشور از اتحاديه اروپا انجام شد، با وزير امور خارجه ايران و 'علي شمخاني' دبير شوراي عالي امنيت ملي ديدار و درباره مسائل مختلف دوجانبه ميان تهران و لندن و مسائل مهم منطقه‌اي گفت‌وگو کرد. هانت پس از بازگشت از ايران طي اظهاراتي در مجلس عوام، نتيجه ملاقات خود با مقام هاي ايراني را مثبت ارزيابي کرد. او با اين حال فشار زيادي را براي آزادي محکومان امنيتي دو تابعيتي، بر روابط با ايران وارد کرده و در مقاطعي اظهارنظرهاي مداخله جويانه چاشني آن کرده است. وزير امور خارجه انگليس که تيرماه گذشته به‌عنوان وزير خارجه جديد انگليس منصوب شد وعده داد تمامي اقدامات ممکن را براي ضمانت آزادي 'نازنين زاغري' شهروند ايراني-انگليسي که در ايران به جرائم امنيتي محکوم‌ شده، انجام دهد. زاغري مدير پروژه شرکت رسانه‌هاي گروهي «تامسون رويترز» است که فروردين‌ماه سال 1395دستگير شد. سپاه ثارالله کرمان مدتي بعد در بيانيه‌اي درباره اين دستگيري اعلام کرد: «طي اقدامات اطلاعاتي گسترده در فضاي مجازي و حقيقي يکي از سر شبکه‌هاي اصلي وابسته به بيگانگان که مأموريت‌هاي مختلفي در راستاي تحقق اهداف شوم دشمنان نظام انجام داده بود، شناسايي و دستگير شد.» پرونده وي سپس مورد بررسي قرار گرفت و اين متهم در دادگاه انقلاب به 5 سال حبس محکوم شد. هانت معتقد است زاغري بايستي براساس موازين انسان دوستانه آزاد و به انگليس بازگردد. او بااين‌حال پا را فراتر از عرف ديپلماتيک گذاشته و تهران را به زنداني کردن اتباع دو تابعيتي انگليسي - ايراني براي مقاصد سياسي متهم مي‌کند. در ادامه فشارهاي سياسي لندن براي آزادي زاغري، وزارت امور خارجه انگليس مهرماه گذشته در اقدامي کم‌سابقه نسبت به سفر شهروندان دو تابعيتي ايراني - انگليسي به ايران هشدار داد و تأکيد کرد تنها در شرايط ضروري به انجام اين سفر اقدام کنند. تصميمي که با موج مخالفت ايرانيان دو تابعيتي مقيم انگليس مواجه شد و متعاقباً 'حميد بعيدي نژاد' سفير جمهوري اسلامي ايران در لندن اعلام کرد: تهران عميقاً معتقد است و تلاش مي‌کند که اتباع ايران روابط عميق با سرزمين مادري خود را حفظ کرده و به‌طور مستمر و بدون هيچ‌گونه نگراني براي گردشگري، بازديد خانواده و تجارت به ميهن خود سفر کنند. در اثر همين فشارها بود که سفير ايران دي ماه گذشته در رابطه با پرونده زاغري به وزارت خارجه انگليس احضار شد. او پس از ملاقات با سفير انگليس در گفت وگو با ايرنا تصريح کرد: 'دخالت از سوي کشوري که اين خانم دقيقا به خاطر جاسوسي براي همان دولت در زندان قرار دارد، دخالت در امور داخلي ايران محسوب مي‌شود.' وي افزود: اين دخالت نه‌تنها هيچ کمکي به وي نخواهد کرد بلکه حساسيت منفي مردم و مقامات ايران را عليه سياست دولت انگليس افزايش هم مي‌دهد. باوجود اين اختلافات، اهميت رابطه دو کشور را مي‌توان در پذيرش قدرت ايران در منطقه از سوي مقام هاي انگليسي جويا شد. چنانچه سفير انگليس در تهران بيان مي کند که لندن از نقش فوق‌العاده‌اي که ايران در طول قرن‌هاي گذشته در منطقه ايفا کرده' و جايگاه ژئوپليتيک آن آگاه است. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد