کارشناسان: آمریکا به خوبی میداند تحریم خرید نفت از ایران تنها یک شعار است
آخرين خبر/ گفتوگوي ويژه خبري چهارشنبه با موضوع بررسي زواياي مختلف تحريمهاي جديد نفتي آمريکا با حضور کارشناسان اين حوزه برگزار شد. که برخي از مهمترين بخشهاي اين گفتگو به قرار ذيل مي باشد: *سامانه متشکل ارزي بزودي راه اندازي خواهد شد *بانک مرکزي تمام تجهيزات و امکانات کنترل بازار را داراست. *بانک مرکزي بصورت تکنيکالي در حال رصد روند قيمتها در بازار است. *با راه اندازي سامانه متشکل ارزي که به بزودي راه اندازي خواهد شد و جلسه اول هيئت مديره آن نيز برگذار گرديده است باعث ثبات و نرخ گذار در بازار خواهد بود و بازارهاي هرات و سليمانيه و درهم و بازارهاي ديگر در آن تاثير نخواهد گذاشت. *کنترل ارز از نظر واردات و صادرات کاملا مورد رصد و بازبيني است و از نظر رانت بازيهايي که صورت ميگرفت کاملا جلوگيري شده است. *آمريکا به خوبي ميداند تحريم خريد نفت از ايران تنها يک شعار است مشروح اين گفتگوي ويژه خبري عليرضا سلطاني کارشناس بازار نفت در برنامه گفتگوي ويژه خبري (۴ ارديبهشت ماه) که به موضوع بررسي زواياي مختلف تحريمهاي جديد نفتي آمريکا اختصاص داشت اظهار کرد: اگرچه آمريکا از ابتدا سياست به صفر رساندن صادرات نفت ايران را دنبال ميکرد، اما در حقيقت اين ايده در حد شعار است. وي افزود: معافيتهايي که آمريکا به مدت شش ماه براي صادرات نفت ايران در نظر گرفت، در واقع در راستاي واقعيتهاي بازار نفت و پايين بودن قدرت مانور اين کشور در بازار نفت بود. سلطاني تصريح کرد: پيش بينيها حاکي از آن بود که آمريکا براي دور دوم، معافيتهاي خريد نفت برخي از کشورها از ايران را ادامه خواهد داد، اما به همين دليل اين کار را انجام نداد. وي ادامه داد: عوامل ژئوپلتيکي موثر بر بازار نفت مانند بحران ونزوئلا، الجزاير، ليبي و سودان باعث شد که بازار نفت دچار التهاب شود و قيمت نفت افزايش پيدا کند. اين کارشناس بازار نفت گفت: بسياري از کشورها حاضر به همراهي با آمريکا نيستند و از ابتدا اعلام کردهاند که خواهان تداوم خريد نفت از ايران هستند. وي ادامه داد: آمريکا با عدم تمديد معافيتهاي خريد نفت از ايران در واقع قصد دارد تا شش ماه زودتر، تاثير خروج نفت ايران از بازار بينالمللي را پيش از انتخابات رياست جمهوري اين کشور کنترل کند. سلطاني گفت: سران کشور آمريکا به خوبي ميدانند که تحريم خريد نفت از ايران تنها يک شعار است چراکه آمريکا نميتواند کنترل و مديريت کل بازار نفت دنيا را در دست گيرد، همچنين ايران ظرفيتهاي لازم را به دست آورده است و در طول سال گذشته توانسته نفت خود را بالاتر از حد انتظار به فروش برساند. در ادامه برنامه محمد عزيزنژاد کارشناس مسائل اقتصادي گفت: آمريکاييها عليرغم ارائه معافيت براي فروش نفت ايران در ۶ ماه گذشته به کارشکني ميپرداختند که البته ايران خود را براي چنين شرايطي آماده و مديريت ريسک بازار را شروع کرده است. وي افزود: پيشتر بانک مرکزي يک نرخ ثابت ارزي داشت که باعث ميشد فاصله بين بازار آزاد و نرخ رسمي متغير باشد و بانک مرکزي نتواند شرايط را مديريت کند، اما اکنون اين بانک ساز و کاري را طراحي کرده است و بازيگران بازار ارز خوبي ميدانند اگر بخواهند اختلال ايجاد کنند ضرر خواهند کرد. اين کارشناس مسائل اقتصادي افزود: اکنون حوزه تامين ارز براي واردات بهبود يافته است چراکه در گذشته بسياري از ثبت سفارشها به صورت غيرواقعي صورت ميگرفت، اما اکنون بانک مرکزي با راهاندازي چندين سامانه شفافيت تخصيص ارز را بيشتر کرده است. عزيزنژاد گفت: اکنون بسياري از نيازهاي غيرواقعي از صف انتظار ارزي خارج شده و اخلالگران ارزي نيز شناسايي شدهاند همچنين ريسک اختلال در بازار ارز به شدت افزايش يافته است. در ادامه مجيد شاکري کارشناس اقتصادي اظهار کرد: اکنون روش بانک مرکزي درباره خريد و فروش ارز تغير کرده و بازار متشکل ارزي بسياري از مشکلات را حل کرده است. وي افزود: آمريکا در ابتداي سال تلاش کرد از طريق دبي و واحد پولي درهم فشارهايي را به ايران وارد کند که بانک مرکزي بلافاصله توانست کنترل درهم را در دست گيرد. سلطاني ادامه داد: فعال بودن تغييرات ژئوپوليتيکي دست آمريکا را براي تحريم ايران ميبندد، همچنين عربستان و امارات توانايي تامين نفت به جاي ايران را ندارند چراکه دچار کسري بودجه هستند و عربستان به دليل مسائلي مانند قتل خاشقچي و سياستهاي آمريکا عليه اين کشور در بازار نفت با آمريکا همراهي لازم را نخواهد کرد. وي گفت: عربستان و امارات ممکن است بتوانند حداکثر به مدت دو ماه توليد نفت خود را جايگزين ايران کنند اما اين کار در بلندمدت امکانپذير نيست و تحريم نفت ايران حالت شعاري پيدا ميکند چراکه جايگزيني براي نفت توليدي در کشور ما وجود ندارد. اين کارشناس مسائل اقتصادي با بيان اينکه اولين پيشاني اثرگذاري تحريمها بايد در بازار سرمايه باشد، گفت: اين بازار از آنجايي که مبتني بر دانش مديريت ميشود واکنش آن نسبت به تحريمها معکوس بود و حتي رشد ۱.۹ درصدي هم داشت. عزيزنژاد با بيان اينکه در سال ۹۰ آمريکا بنزين را تحريم کرد، افزود: پس از آن ايران شروع به توليد بنزين کرد و باعث شد که اين دوره بنزين تحريم نشود يا در آن سالها سوئيفت را تحريم کردند که ايران با محوريت بانک مرکزي سامانه سپاهان را راهاندازي کرد و آنها دوباره سوئيفت را باز کردند و اين نشان ميدهد هر چقدر به سمت دانش محوري برويم غير قابل تحريم ميشويم. وي ادامه داد: اين يک گفتمان جديد است که اقتصاد و معيشت را مبتني بر دانش پيش ببريم و قبل از اقدام دشمنان خود با پيش فرضها کار کنيم مثلاً سال ۹۲ عدهاي از جوانان جمع شدند و گفتند نفت را از بودجه خارج کنيد و گفتند ما بدون نفت ميتوانيم بودجه را مديريت کنيم؛ آنها راهکار دارند و قطعاً همين راهها باعث ميشود تشديد تحريمها نتواند بازار را تکان دهد. شاکري با بيان اينکه اين بار سوم است که آمريکا ميخواهد به صورت رسمي صادرات نفت ما را صفر کند، گفت: بار اول در دوره اوباما، بار دوم در دوره ترامپ و اين بار سوم است؛ اما اگر موفق شوند طراز تجاري ما چه ميشود. بايد بدانيد طراز تجاري ما در سال ۸۹ منفي ۷۰ ميليارد دلار بوده است اما اکنون چند سال است که نه به دلايل نسبتاً خوب اما طراز تجاري ما متعادل است يا کمي بيشتر از واردات است يعني بعد از مدتها امروز نفت نقشي در طراز تجاري ايران ندارد. اين کارشناس مسائل اقتصادي تصريح کرد: اينکه چه کار کنيم ارز حاصل از صادرات غيرنفتي به اقتصاد برگردد بايد بدانيم که اين رويه دردناک از بهمن ۹۷ با کامل شدن بازار ثانويه تغيير کرده است و ما روزي هشتاد ميليون يورو از طريق سامانه نيما به اقتصاد برگشت داريم که در ماه گذشته يک و نيم ميليارد يورو بوده و اگر اين رويه ادامه پيدا کند به هيچ وجه نميتوانيم بگوييم بدون نفت نگراني در مورد طراز تجاري نداريم. اين کارشناس بازار نفت با بيان اينکه اصولاً سياست تحريمي آمريکا بر پايه استفاده از ظرفيتهاي رواني بيش از ظرفيت هاي واقعي و عملياتي است گفت: از همان ابتدا که ترامپ از برجام خارج شد و حتي قبل از آن به لحاظ ايجاد فضاي رواني آمادهسازي ميکرد تا فضاي اقتصادي ايران را دچار التهاب کنند و در التهابات سال گذشته موفق بودند. آنها خوشحال بودند و متاسفانه سياستگذاري ارزي داخلي هم به سياست آنها کمک کرد اما اين امر در ميانمدت مهار شد و مردم با واقعيتهاي اقتصادي آشنا شدند و سعي کردند خود را تطبيق دهند و دولت از سياستهاي واکنشي هيجاني و بيهدف دوري کرد. سلطاني تصريح کرد: يکي از دلايل خارج شدن از فضاي التهابات خارج اين بود که دولت از اين فضاي هيجاني خارج شد و در حال حاضر فضاي رواني مدنظر آمريکا تخليه شده است و در مقاطع مختلف با تحريمهاي جديد التهابات اتفاق نميافتد. وي ادامه داد: سياست آمريکا اين است که هر سه ماه يک بار تحريم عليه ايران اعمال کند تا شعله فضاي رواني را روشن نگه دارد و در اين راه از همه ابزارها براي تحت فشار قرار دادن و روشن نگه داشتن شعله فضاي رواني استفاده کرده است اما قدرت مانور آمريکا بسيار کمتر از ساير دورههاست. عزيزنژاد گفت: آمريکا با تشديد تحريمها و نقض معافيتها در زماني که چندين شهر ايران درگير سيل بود، نشان داد که مسائل انساني و بشري براي او مهم نيست. ايران تا سال ۹۰ انتظار چنين حرکاتي را نداشت اما پس از آن شروع به رصد و پايش اقدامات احتمالي آمريکا کرد و هوشمندانه واکنش نشان داد. براي مثال ما معتقديم هيچ وقت امکان فروش نفت صفر نباشد و بايد به اين بلوغ برسيم چطور بدون نفت اقتصاد را اداره کنيم اما آمريکا اگر در اين موضوع شکست بخورد احتمالاً سراغ صادرات غيرنفتي ما هم برود و ما بايد آماده باشيم، آنها موفق نميشوند. اگر ما هوشمندانه، منسجم و با سياستهاي خوب عمل کنيم و امکان موفقيت آنها صفر ميشود. وي با اشاره به دو ايراد اصلي بازار نقدي گفت: بازار نقدي ارز توسط اشخاص مديريت ميشد که همين زمينه ايجاد فساد و رانت بود و بازار متشکل ارزي فساد را از بين ميبرد و موجب عدم اتلاف منابع ارزي ميشود. کارشناس مسائل اقتصادي خاطرنشان کرد: نکته دوم اينکه بازار ارز نفتي ما بلافاصله از امارات و ديگر کشورها متاثر ميشد و با راهاندازي بازار متشکل ارزي به استقلال و شفافيت بازار ارز کمک ميشود. شاکري با اشاره به اينکه نفت دو نقش مرکزي براي ما داشت، گفت: يکي طراز تجاري و ديگري استفاده از آن براي جمع کردن پايه پولي. در گذشته اگر دولت اوراق منتشر ميکرد به سرعت موجب افزايش رشد بهرهها ميشد و اثرات جدي بر اقتصاد ميگذاشت اما در بازار ارز آزاد اوراق دولت داراي بازارگردان ميشود و نرخ بهره تحت کنترل قرار ميگيرد و مسئله ما اين نيست که چگونه نفت را بفروشيم بلکه مسئله اصلي ما اين است که پايه پولي را حل کنيم. وي با اشاره به اتفاقات پيش رو در بازار ارز گفت: بازار ارز جنگ لحظه به لحظه است؛ هر چه قدر زمان گذشته ميزان توفق بانک مرکزي بهتر شده است و نقشه ارزي ما به سرعت رو به بهبود است و منابعي براي دسترسي آزاد بانک مرکزي به وجود آمده است که قبلا تصور نميشد. اين کارشناس اقتصادي تاکيد کرد: تجربه سال ۹۷ نشان داده است که ۱۰ ميليارد دلار ارز آزاد باکيفيت به مراتب بهتر از ۳۰ ميليارد دلار ارز مقيد به قيود تحريم است؛ ارز آزاد با کيفيت يعني تورم داخلي نداشته باشد و به درد بخشهاي تجاري بخورد؛ به نظر من اين سبد در حال بزرگ شدن است. سلطاني با بيان اينکه افزايش قيمت نفت متوقف شده و روند کندي داشته است، گفت: فرآيند افزايشي قيمت نفت کند شده و در بازارهاي جهاني حدود ۳۰ درصد افزايش يافته است در حالي که پيشبيني ميشد به ۶۱ دلار برسد و اين امر به خاطر تحولات ژئوپليتيکي است. وي در مورد احتمال اينکه عربستان توليد نفت خود را بالا برده باشد، گفت: نه تنها عربستان و امارات بلکه عراق ممکن است قول افزايش توليد داده باشند اما عدم واقعي بودن و عملياتي نبودن تحريمهاي آمريکا ميتواند تاثيرگذار باشد. اين کارشناس بازار نفت با تاکيد بر اينکه يکي از عوامل محدودکننده قدرت آمريکا بحث بنزين بود،گفت: آمريکا در دوره گذشته در سه حوزه ميخواست ايران را تحريم کند؛ يکي در حوزه نفت ايران، ديگري در حوزه عدم انتقال ارز و ديگري تحريم بنزين بود که در اين دوره با ايجاد پالايشگاه ستاره خليج فارس اين گزينه روي ميز آمريکاييها برداشته شد و قدرت آنها کم شد. سلطاني ادامه داد: قطعا ما به دنبال اين هستيم که نفت خود را وارد بازار بورس کنيم؛ توجه به ساختارها و پالايشگاهها وجود دارد اما بايد ملاحظات اقتصادي و بين المللي هم مد نظر باشد. وي با بيان اينکه گزينه براي صادرات نفت وجود دارد، گفت: همه گزينهها براي آن است که در بازارهاي جهاني نفت حضور داشته باشيم اما مهم اين است که به هر قيمتي نبايد چنين شود و زمينه بروز فساد ايجاد شود. عزيزنژاد گفت: بايد سياست فعالانه حوزه ارزي بانک مرکزي ادامه داشته باشد يعني لازم باشد قبل از اينکه اقدامي از طرف کشورهاي خارجي عملياتي شود راهکار مقابله با آن را داشته باشيم؛ هر چقدر فعال باشيم در نهايت آنها به اين نظر خواهند رسيد که اين تحريمها موثر نيست. شاکري گفت: در حوزه بازار ارز اکثر اقلامي که بانک مرکزي نياز دارد در اختيارش است. مفهوم نظارت در بانک مرکزي تغيير کرده و آثاري که داشته اين است که ميزان برداشت از بانک مرکزي توسط بانکهاي ديگر کاهش پيدا کرده است. وي خطاب به مسئولان و رئيس جمهور گفت: به شدت نيازمند برنامه توسعه در شرايط تحريمها هستيم اگر به دنبال بقا باشيم در گذر زمان دچار ضعف ميشويم. حفظ وضع موجود معادل اين است که خيلي چيزها را از دست بدهيم.