فرارو/ اظهارات برادر يکي از شهداي فاجعه منا در شبکه افق سيما، واکنشهاي فراواني به دنبال داشته است. مرتضي رکن آبادي مدعي شد اسناد و منابع موثقي دارد که نشان ميدهد ايران براي باز شدن راه حج، توافقنامهاي را امضا کرده که در آن پذيرفته مقصر فاجعه منا ايرانيها بودهاند.
به گزارش فرارو، رکن آبادي در برنامه «جهانآرا» شبکه افق گفت: «واقعا تعجبآور است مسؤولان جمهوري اسلامي سال گذشته توافقنامهاي را در مذاکرات حج امضا کردند که براساس آن پذيرفتهاند آنچه در منا اتفاق افتاد مقصرش ايرانيها بودند تا بتوانند راه حج را باز کنند. به اين وسيله راه حج باز شد يعني روي خون شهداي منا پا گذاشته شد. اطلاع دقيقي دارم و به موقع منبع را اگر نياز بود حتما معرفي ميکنم.»
اظهارات رکن آبادي با ابراز تعجب مجري برنامه روبه رو شد، اما او تاکيد کرد که در اين باره سند دارد. مرتضي رکن آبادي برادر غضنفر رکن آبادي ديپلمات و سفير پيشين ايران در لبنان است که در فاجعه منا به شهادت رسيد. ويدئو کوتاه ۴۰ ثانيهاي اين سخنان رکن آبادي در شبکههاي اجتماعي بازتاب گستردهاي داشته است.
شبکه افق از جمله شبکههاي بحث برانگيز صداوسيما به حساب ميآيد. اين شبکه متهم است که به تريبون اصولگرايان تبديل شده است.
فاجعه منا در حادثه منا در مراسم حج سال ۱۳۹۴ رخداد داد. در اين فاجعه در آيين «رميجمرات»، بيشاز ۲۳۰۰ حاجي و از جمله ۴۶۴ايراني جانباختند. پس از اين فاجعه روابط ايران و عربستان بيش از پيش متشنج شد. ايران سفر عمره به عربستان را به متوقف کرد. هنوز هم سفر عمره از حالت تعليق خارج نشده است. با اين حال ايران توانست سال ۹۵ با عربستان برسر اعزام حاجيان به مراسم حج به توافق برسد. اين توافق در حالي انجام شد که ابعاد فاجعه منا روشن نشده است. حتي حالا که چند سال از حادثه گذشته است مشخص نيست که چه شد آن اتفاق رخ داد.
واکنش مقامات به سخنان رکن آبادي
روز دوشنبه پس از انتشار اين سخنان حجتالاسلام والمسلمين سيدعلي قاضيعسکر، نماينده پيشين، ولي فقيه در امور حج و زيارت که در زمان فاجعه منا و پس از آن در اين سمت قرار داشت و اوايل امسال از مسئوليت خود کناره گيري کرد اين سخنان را رد کرد.
قاضي عسکر گفت: "اين يک دروغ مسلم است. نه نظام و نه مسؤولان نظام هرگز حاضر نيستند عزتشان را با هيچ چيزي معاوضه کنند. در اين چند سال حج بحمدالله با عزت انجام شده است، دقيقا ضد آن چيزي که ايشان (رکنآبادي) اظهار کردهاند."
قاضيعسکر درباره "اسناد و منابع موثقي" که رکنآبادي مدعي شده به استناد آنها چنين اظهارنظري داشته است، گفت: «قطعا هيچ سندي ندارند. تفاهمنامه امضاشده در اختيار ما است و قطعا اين حرف نادرست است. تفاهمنامه حج که بين ايران و عربستان امضا شده کاملا فکرشده امضا شده و ادعاي مطرحشده درباره آن درست نيست.»
اين مقام مطلع در امور حج تاکيد کرد: «در تفاهمنامه حج ايران و عربستان دقيقا ذکر شده است که مساله منا بايد روشن شود و حقوق شهدا بايد داده شود، آنها (عربستان) هم آن را امضا کردهاند.»
او ضمن انتقاد از سخنان پيشين رکن آبادي تاکيد کرد "ايشان مسؤولان نظام را متهم کرده. به نظر ميرسد شبکه افق بايد پاسخگو باشد که چطور چنين اتهامي منتشر ميشود، اما نظر مسؤولان نظام پرسيده نميشود؟ ايشان متاسفانه در اين مدت حرفهاي ضعيف زياد زده است، ليکن مسؤولان محترم رسانه بايد مراقب باشند با اين حرفهاي بياساس عزت کشور را خدشهدار نکنند."
قرار است امشب قاضي عسگر در برنامه جهان آرا به سخنان رکن آبادي پاسخ دهد.
دومين مقامي که به ادعاي رکن آبادي واکنش نشان داد حميد محمدي رييس پيشين سازمان حج و زيارت بود. محمدي در يادداشتي اينستاگرامي نوشت که "توافق با عربستان در خصوص حج که از ابتدا تا انتهاي آن با نظر و تاييد شورايعالي امنيت ملي انجام شده است. " او اين توافق را "عزتمندانه" دانست.
به گفته او در متن توافق تصريح شده است که "موضوع بررسي فاجعه منا و چرايي وقوع آن و شناسايي مسببين آن تا حصول نتايج روشن استمرار يابد. "
محمدي گفت: «طرح اظهاراتي خلاف واقع و انتساب آن به نظام آن هم از تريبون رسانه ملي جاي سوال دارد و به هيچ عنوان زيبنده و قابل قبول نيست.»
عليرضا رشيديان رييس کنوني سازمان حج و زيارت نيز دوشنبه شب در حاشيه مراسم بزرگداشت «شهداي منا و مسجدالحرام» در چادر بعثه مقام معظم رهبري درمنا، با رد ادعاي مطرح شده از سوي برادر شهيد غضنفر رکن آبادي اظهارکرد: «اين ادعا، دروغ محض است. تفاهم نامههاي سازمان حج و زيارت امضاشده و کاملا روشن و شفاف است و هيچ نکته پنهاني ندارد.»
او گفت: «من فکر ميکنم کسي که اين حرف را زده، حتما بي اطلاع بوده يا هنگام صحبت کردن دچار خلجان شده و متوجه نبوده است چه ميگويد و گرنه ميداند هيچيک از مسئولين جمهوري اسلامي از خون شهيدانشان نخواهند گذشت.»
در همين حال يک نماينده مجلس گفته است که وزارت امور خارجه و دولت نقشي در مذاکرات با عربستان نداشته است. عليرضا رحيمي، عضو کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس در توييتر خود نوشت: «پس از حادثه حج سال ۹۵ در منا، دکتر ظريف شخصا گزارش کاملي از اقدامات وزارت امور خارجه به کميسيون امنيت ملي مجلس ارائه کرد. وزارت خارجه براي احقاق حقوق شهداي منا همه اقدامات ممکن حقوقي و سياسي را انجام داده است. سازمان حج و بعثه مسئول مستقيم مذاکرات و توافقات حج در هر سال هستند.»
در طرف ديگر حسام الدين آشنا مشاور رييس جمهور نيز تنها مقام دولتي است که به ادعاي رکن آبادي واکنش نشان داده است. او در توئيتي نوشت: «برادر گرامي جناب آقاي رکن آبادي سلام عليکم؛ آيا براي ادعاي خود دلايل، شواهد يا مستنداتي داريد؟ مدير محترم شبکه افق، آيا در اين شبکه راهنماي عملي براي ميزبانان برنامههاي زنده در مواجهه با ادعاهاي قابل مناقشه ميهمانان وجود دارد؟»
در واکنش به توئيت آشنا، جلال غفاري رييس شبکه افق در توئيتي نوشت " طبق اعلام خبرگزاري رسمي ايرنا مراد آقاي رکن آبادي دولت و وزارت خارجه نبوده است." او همچنين تاکيد کرد که برنامه جهان آرا آماده ميزباني از طرفهاي ديگر بحث است.
در همين حال امروز يک نماينده مجلس گفته است که اگر برادر رکن آبادي اسنادش را ارائه کند آن را بررسي خواهيم کرد. احد آزاديخواه رئيس فراکسيون حج و زيارت مجلس گفت: «از آنجايي که برادر شهيد رکنآبادي اعلام کرده اسنادي را در اختيار دارد در صورتي که بخواهد واقعاً اين موضوع را پيگيري کند، ميتواند اسناد مورد نظر را در اختيار فراکسيون حج و زيارت مجلس قرار داده و من به صورت جدي به عنوان رئيس اين فراکسيون اين ادعا را پيگيري خواهم کرد.» او البته ادعاي صورت گرفته را رد کرد.
واکنش افکار عمومي
سخنان مرتضي رکن آبادي در فضاي مجازي با واکنشهاي فراواني روبه رو شد. هم کاربران اصلاح طلب و هم کاربران اصولگرا با حساسيت زيادي به اين اظهارات واکنش نشان دادند.
پدرام الوندي دبير خبر خبرگزاري ايرنا، در توئيتر خود نوشت که مذاکرات در اين باره با عربستان سعودي در نهاد ديگري انجام شده است نه وزارت خارجه ايران.
فريد مدرسي فعال رسانهاي اصلاح طلب در اين باره به شبکه افق تاخته است. او در توئيتي نوشت: «ادعاي مطرحشده در افق، فراتر از کذب بودن؛ تضعيف سياست نظام نسبت به عربستان بود که بارها توسط رهبر معظم انقلاب تاکيد شده؛ گويي نماينده وقت ايشان بيتوجه بوده! اينان آنچنان مسحور جناحبازي هستند که متوجه نيستند، مصالح نظام اهميتش از رئيسجمهور يا رئيسمجلس شدن فلان شخص بيشتر است.» مدرسي معتقد است که شبکه افق تبديل به ارگان سعيد جليلي شده است.
اصولگرايان نيز از ادعاي رکن آبادي استقبال نکردند. عبدالله گنجي فعال رسانهاي اصولگرا و مديرمسئول روزنامه جوان، در توئيتي نوشت: «هم از سخنگو و هم از وزير امور خارجه درباره سخنان برادر شهيد رکن آبادي مبني بر پذيرش تقصير از سوي ايران در ماجراي شهداي منا سوال شد، هر گونه اطلاع يا تصميم در اين باره را تکذيب کردند. قاضي عسگر نيز آن را کذب اعلام کرد. توقع است برادر شهيد اسناد خود را در اختيار رسانهها قرار دهد.»
برخي از فعالان اصولگرا در فضاي مجازي به بدنه اين جريان هشدار دادند که در موضع گيريهايشان در اين باره احتياط به خرج دهند چرا که پاي دولت در ميان نيست. حتي اکانت اصولگراي "آسيد پويان" که تريبون تندروان اصولگراست گفته که، چون همه دستگاههاي مسوول اين ادعاي رکنآبادي را دروغ خوانده اند، بايد «ريشه اين مسالهسازي کاذب روشنشود و هدف آن روشنشود.»
البته اصولگرايان تلاش کرده اند رسانه انتشار دهنده اين ادعا را ناديده بگيرند و هيچ صحبتي از نقش و مسئوليت شبکه افق نکرده اند.
بازار