انتخاب/ در دوره بعد از پايان جنگ سرد احتمالا هيچ کشوري به اندازه ايران تلاش نکرده است که هژموني آمريکا را به چالش بکشد. تهران در طول چند دهه گذشته از تمام فرصتهاي خود براي ضربه زدن به منافع آمريکا در خاورميانه، آسياي مرکزي و آمريکاي لاتين بهره برداري کرده است.
زاخاري کک در نشنال اينترست نوشت: در دوره بعد از پايان جنگ سرد احتمالا هيچ کشوري به اندازه ايران تلاش نکرده است که هژموني آمريکا را به چالش بکشد. تهران در طول چند دهه گذشته از تمام فرصتهاي خود براي ضربه زدن به منافع آمريکا در خاورميانه، آسياي مرکزي و آمريکاي لاتين بهره برداري کرده است.
به گزارش سرويس بين الملل «انتخاب»، در ادامه اين مطلب آمده است: البته اين استراتژي جمهوري اسلامي بدون ريسک نيست. نه تنها ايرانيها از همه جهات توسط پايگاههاي نظامي آمريکا محاصره شده اند، بلکه در سالهاي گذشته بودجه نظامي آمريکا دوبرابر کل توليد ناخالصي ايران بوده است.
ايران براي جبران کردن نقاط ضعف خود از يک دکترين نظامي مبتني بر قدرت بازدارندگي پيروي ميکند که وابسته به سه نوع قابليت است: يک زرادخانه موشکي بزرگ، جنگ دريايي غيرمتقارن (به ويژه تهديد بستن تنگه هرمز) و اتحاد با گروههاي نيابتي غير حکومتي. ايران از سيستمهاي جنگي متنوعي براي پياده سازي اين دکترين استفاده ميکند. اما ما به طور ويژه بر روي پنج قابليت نظامي تمرکز ميکنيم:
موشکهاي سجيل
مهمترين ابزار در دکترين نظامي ايران زرادخانه موشکي اين کشور است. خانواده موشکهاي بالستيک شهاب بيشتر مورد توجه قرار گرفته اند. موشکهاي شهاب از نمونههاي کره شمالي الگو برداري شده اند.
با وجود اين، موشکهاي سجيل-۱ و سجيل-۲ ايران تهديد بزرگتري محسوب ميشوند. موشک سجيل-۱ يک موشک بالستيک زمين به زمين ميان برد دو مرحلهاي است که اولين بار در سال ۲۰۰۸ آزمايش شده بود. سجيل-۱ بر خلاف خانواده موشکهاي شهاب سوخت جامد است. اين ويژگي به مقدار قابل توجهي زمان پرتاب موشک را کاهش و قابليت تحرک آن را بهبود ميدهد.
رابرت گيتس، وزير دفاع سابق آمريکا در جلسه شنود کنگره آمريکا در سال ۲۰۰۹ گفته بود: «موشک سجيل بردي بين ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ کيلومتر خواهد داشت». در اين طيف برد موشکهاي سجيل ميتوانند يک کلاهک انفجاري ۷۵۰ کيلوگرمي را تا اسرائيل و حتي بخشهايي از جنوب شرقي اروپا حمل کنند. آمريکا معتقد است که تهران ميتواند در آينده از اين موشک بالستيک براي حمل کلاهکهاي هستهاي استفاده کند.
موشک سجيل -۲ اولين بار در سال ۲۰۰۹ آزمايش شد و احتمالا هنوز در مرحله توسعه قرار دارد. مطابق با گزارشهاي منتشر شده، سجيل-۲ ميتواند يک کلاهک جنگي ۶۵۰ کيلومتري را تا برد ۲۵۰۰ کيلومتري حمل کند. اما مهمترين ويژگي موشکهاي سجيل-۲ سطح دقت آنها خواهد بود. مقامات وزارت دفاع ايران ادعا کرده اند که سجيل-۲ مجهز به يک سيستم هدايت جديد و همچنين سنستورهاي پيشرفته و دقيق است.
زيردرياييهاي کلاس غدير
اما مهمترين قدرت بازدارندگي ايران قابليت اين کشور در تهديد نفت کشهاي تجاري در تنگه هرمز خواهد بود. تقريبا ۲۰ درصد نفت تجاري دنيا از اين آبراهه استراتژيک عبور ميکند. مطابق با گزارشهاي منتشر شده، آمريکا از سال ۱۹۷۶ هشت تريليون دلار براي تامين امنيت تنگه هرمز هزينه کرده است.
در صورتي که ايران به دنبال بستن تنگه هرمز باشد، زيردرياييهاي نظامي از اهميت زيادي برخوردار خواهند بود. تهران ميتواند از زيردرياييهاي خود به طور موثر براي هدف قرار دادن کشتيهاي تجاري در آبهاي کم عمق خليج فارس بهره برداري کند. کشتيهاي تجاري و نظامي چارهاي جز حرکت در مسيرهاي مشخص و قابل پيش بيني ندارند. به همين خاطر زيردرياييهاي ايران ميتوانند به راحتي در کمين آنها منتظر بمانند.
نيروي دريايي ايران داراي انواع مختلفي از زيردرياييها است. اما ناوگان زيردرياييهاي کلاس غدير به طور ويژه تهديد بزرگي محسوب ميشوند. زيردريايي کلاس غدير از روي زيردرياييهاي کلاس يوگو و سانگو کره شمالي الگوبرداري شده است. اين زيردريايي به دليل اندازه کوچک خود قابليت بالايي براي گريز از رديابي سيستمهاي دشمن دارد. هر کدام از اين زيردرياييها داراي دو لوله ۵۳۳ ميلي متري براي شليک اژدر هستند. اين زيردريايي همچنين قابليت مين گذاري در آبهاي کم عمق خليج فارس را دارد. در حال حاضر نيروي دريايي ايران حداقل دوازده زيردريايي کلاس غدير در ناوگان خود دارد.
موشکهاي خليج فارس
موشکهاي بالستيک ضد کشتي خليج فارس به عنوان يکي از قابليتهاي مهم غير متقارن ايران در نظر گرفته ميشوند.
موشک خليج فارس معمولا موشک «نابودگر ناوهاي هواپيمابر» توصيف ميشود. خليج فارس يک موشک سوخت جامد ضد کشتي فرا صوت است. اين موشک ميتواند يک کلاهک جنگي ۶۵۰ کيلوگرمي را تا فاصله ۳۰۰ کيلومتري حمل کند. خليج فارس در واقع بر اساس موشک سوخت جامد زمين به زمين فاتح-۱۱۰ طراحي شده است که اولين بار در سال ۲۰۰۲ آزمايش شده بود.
منابع رسانهاي ايران معمولا موشک خليج فارس را به عنوان مهمترين و پيشرفتهترين موشک در ناوگان نيروي دريايي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي توصيف ميکنند. ويژگيهاي برجسته خليج فارس شامل سرعت فراصوت و مسير حرکت موشک هستند. بيشتر موشکهاي ايران در سرعتهاي زير صوت و شبيه موشکهاي کروز حرکت ميکنند. اما خليج فارس بعد از پرتاب به صورت عمودي در سرعتهاي فراتر از صوت حرکت و هدف خود را از طريق يک برنامه هوشمند پيدا ميکند.
موشک خليج فارس اولين بار در سال ۲۰۱۱ آزمايش شد. ايران ميگويد که در دومين آزمايش اين موشک يک شناور متحرک را با نرخ دقت ۳۰ متر هدف قرار داده است. يک سال بعد فرمانده بخش هوافضاي نيروي سپاه پاسداران ايران گفت که کشورش ميزان دقت موشک را از سي متر به هشت متر کاهش داده است. خبرگزاري فارس نيز در گزارشي گفتکه اين موشک براي نابود کردن اهداف متحرک و نيروهاي متخاصم در دريا طراحي شده است.
حزب الله لبنان
ادعا مي شود که ايران از گروه نيابتي خود در لبنان يعني حزب الله براي انجام حملات تروريستي از جمله بمب گذاري مرکز يهوديان بوينوس آيريس در سال ۱۹۹۴ استفاده کرده است. در اين حادثه هشتاد و پنج نفر کشته شدند. حزب الله قابليت ايران براي گسترش نفوذ خود در نقاط مختلف دنيا را افزايش داد. نيروي قدس سپاه پاسداران ايران معمولا در مناطق خارج از خاورميانه با مشکل روبرو شده است. اما عاملان حزب الله در همه مناطق دنيا حضور دارند. براي مثال، در اوايل سال ۲۰۱۲ تلاش کردند که در واکنش به ترور دانشمندان هستهاي ايران به منافع اسرائيل در هند، گرجستان، تايلند و کنيا حمله کنند.
ايران همچنين بعد از حمله آمريکا به عراق در سال ۲۰۰۳ از حزب الله براي آموزش دادن گروههاي شبه نظامي شيعه استفاده کرد. علاوه بر اين، گزارشهايي در مورد فعاليت حزب الله در يمن منتشر شده اند. شورشيهاي حوثي در هفتههاي اخير بيشتر بخشهاي پايتخت کشور را اشغال کرده اند. از همه مهم، حزب الله نقش مهمي در بقاي رژيم بشار اسد از زمان شروع جنگ داخلي سوريه در سال ۲۰۱۱ داشته است.
بازار