هشدار گزارشگر سازمان ملل به دنیا در پی ترور حاج قاسم

فارس/ «اَگنس کالامارد» گزارشگر ويژه سازمان ملل در حوزه ترورهاي غيرقانوني و خودسرانه اظهار داشت ترور سردار قاسم سليماني نشان داد که «جهان چقدر به يک بحران بزرگ و مرگبار نزديک شده است». در حالي که انتقادهاي آمريکا از گزارش گزارشگر ويژه سازمان ملل درباره ترور شهيد قاسم سليماني فرمانده شهيد نيروي قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامي ادامه دارد، اين گزارشگر در يک مصاحبه ديگر درباره تبعات اين اقدام تروريستي واشنگتن هشدار داد. بخش انگليسي شبکه «الجزيره» با «اَگنس کالامارد» گزارشگر ويژه سازمان ملل در حوزه ترورهاي غيرقانوني و خودسرانه درباره گزارش اخير او درباره استفاده از پهپادها در جهان و به طور ويژه اقدام تروريستي آمريکا در ترور فرمانده شهيد قاسم سليماني مصاحبه کرده است. الجزيره: چه چيزي شما را براي نوشتن اين گزارش برانگيخت؟ کالامارد: من با تعدادي از کارشناسان درباره گزارش‌هاي موضوعي‌ام به سازمان ملل درباره تسليحات به ويژه آنهايي که مورد تست قرار مي‌گيرند يا در حال توليد و توسعه هستند و در نهايت حفاظت کردن از افراد در برابر قتل‌هاي خودسرانه، طي سال گذشته يا قبل از آن در حال صحبت بوده‌ام. در اين دستورکار به طور کلي تجهيزات هوايي بدون سرنشين يا پهپادها بخش مهمي را شامل مي‌شوند و بسياري از گزارشگران ويژه سازمان ملل مکررا طي بيش از 15 سال اخير درباره آنها هشدار داده‌اند. تا ژانويه امسال من احساس مي‌کردم که با توجه به کارهاي عميق سلفاي من، نمي‌توانم کمک زيادي به اين مباحثه بکنم اما سوم ژانويه 2020 (13 دي ماه 1398) وقتي ايالات متحده عليه يک مقام بلندپايه دولتي در سرزمين يک کشور ثالث و غير متخاصم و خارج از يک منطقه شناخته شده درگيري مسلحانه حمله پهپادي کرد، همه چيز تغيير کرد. اين اتفاق از منظر هويت هدف، مکان حمله، سوالات و مسائل بسيار پيچيده حقوقي ناشي از اين حمله و البته تبعات آن روي صلح و امنيت، يک تحول چشمگير و نگران کننده بود. حمله عليه ژنرال سليماني مرا برانگيخت که به موضوع پهپادها برگردم. با توجه به اين واقعيت که طي چندين سال اخير سازمان ملل و ديگر بازيگران قاعده‌مند کردن آنچه که به يک مسابقه غيرقابل کنترل در توليد، صدور و استفاده از پهپادها تبديل شده را خواستار شده‌اند. الجزيره: دلايل افزايش استفاده از پهپادها چيست؟ کالامارد: در حال حاضر ما وارد چيزي شده‌ايم که من آن را دوره دوم پهپاد توصيف کردم که خصيصه آن افزايش تعداد بازيگران دولتي و غير دولتي استفاده کننده از پهپادها است و همچنين پهپادها دارند مخفي‌کارتر، سريع‌تر، کوچک‌تر و مرگبارتر مي‌شوند و همچنين انجام عمليات پهپادي توسط تيم‌هايي مستقر در حتي هزاران کيلومتر دورتر ممکن مي‌شود. به رغم اين تحول تصاعدي چه از منظر تعداد بازيگران استفاده کننده از پهپادها و چه از منظر فناوري، ما به عنوان افراد واقعا اطلاعات خيلي کمي درباره اين استفاده‌ها داريم. اغلب توسل به قوه قهريه توسط اين پهپادها تا حدي گسترده همچنان جزو عملياتهاي محرمانه هستند و روي آنها توسط نهادهاي مستقل يا نظارت کمي است يا اصلا هيچ نظارتي وجود ندارد و به همين دليل استفاده از پهپادها هزينه‌هاي سياسي کمي براي سياستمداران و ارتش‌ها دارند چرا که استفاده از آنها مستلزم استفاده از نيروهاي نظامي در ميدان نبرد نيست و خطرات جاني براي آنهايي که حملات پهپادي را عملياتي و اداره مي‌‎کنند، حداقلي است به همين دليل آنها (پهپادها) سلاح‌هاي انتخابي براي جنگ‌هاي قرن 21 هستند و البته تاثيرات و مرگبار بودن آنها واقعي است. تحقيقات نشان مي‌دهد که استفاده از آنها براي جوامعي که (پهپادها) عليه آنها استفاده مي‌شوند، مضر هستند. ما درباره استفاده و تاثيرات آنها به شفاف سازي‌هاي بسيار بيشتري نياز داريم از جمله از طريق انجام تحقيقات و ما همچنين نياز داريم که به مناظره‌ها و بحث‌هاي عمومي و از روي اطلاع درباره استراتژي مورد نياز جهت پي ريزي استفاده از پهپادها نياز داريم. الجزيره: شما در گزارشتان اعلام کرديد که پهپادها نمايانگر سوالات کليدي درباره جنگ‌هاي نامتقارن، حفاظت از جان انسان‌ها در درگيري‌ها و عمليات ضد تروريستي هستند. چرا اين چنين است؟ کالامارد: پهپادها در فصل مشترک عمليات ضد تروريسم و جنگ‌هاي به اصطلاح متعارف قرار دارند. اغوا و وسوسه پهپادهاي مسلح براي سياستمداران و نظاميان به خاطر کارآمدي، دقت، قدرت انطباق، پذيرش و انکار استفاده از آنها است و روي يک افسانه خطرناک استوار است. طبق اين افسانه است که استفاده از پهپاد نوعي حمله و عمل جراحي تلقي مي‌شود دليل ديگر اين است که جنگ‌ها شايد بدون خونريزي و بدون درد شوند چرا که با توسل به پهپادها امکان ايجاد خشونت از راه دور و بدون دادن هيچ تلفاتي واقعي مي‌شود. پهپادها امکان مزيت نامتقارن بسيار بي سابقه اي به استفاده کنندگان از آنها مي‌دهد و آسيب محدودي خواهد داشت. الجزيره: چه نوع مسئوليت پذيري و پاسخگويي بايد براي استفاده غيرقانوني از پهپادهاي نظامي اعمال و مترتب شود؟ کالامارد: پهپادها تسليحات غيرقانوني نيستند. آنچه که بايد قاعده‌مند شود، توليد فناوري و همچنين استفاده از آنهاست. استفاده از پهپادها بايد طبق مقررات سه نوع از قوانين شوند: قانون دفاع از خود، قانون بين‌المللي حقوق بشر و قانون بين‌المللي انسان‌دوستانه. در عمل اما پاسخگويي و مسئوليت پذيري بسيار کمي اتفاق مي‌افتد. تعداد کمي شکايت توسط قربانيان حملات پهپادي انجام شده است و همان‌ها هم توفيقي پيدا نمي‌کنند چرا که دادگاه‌ها ادعا مي‌کنند آنها هيچ صلاحيت قانوني براي پيگيري فعاليت‌ها فراسرزميني (اقدامات در ديگر کشورها) ندارند. تا کنون و همانطور که در گزارش توضيح داده شده است، موضوع مسئوليت پذيري و پاسخگويي به سه تعهد يا اتهام نياز دارد: اول، موضوع بين‌المللي بودن است. ما به اين نياز داريم که جامعه بين‌المللي استاندارها و ملاک‌هاي سفت و سختي درباره توليد، صدور و استفاده از پهپادها ايجاد کند. ما همچنين به اين نياز داريم که نهادهاي تصميم گير سازمان ملل و کشورهاي عضو درباره استفاده از پهپادها با هم وارد تعامل و رايزني شوند و همچنين به طور کلي درباره هر گونه ادعاي دولتها مبني بر اينکه آنها (در استفاده از پهپادها) در حال اقدام براي "دفاع از خود" هستند، صحبت شود. دومين موضوع درباره پاسخگويي مداخله پارلمان‌هاي کشورهاي توليدکننده، صدورکننده و استفاده کننده از پهپادها است. آنها بايد آمادگي براي ايفاي يک نقش بسيار قوي تر باشند و استفاده مرگبار از پهپادها را تاييد و به دقت آنها را موشکافي کنند. سوم، مداخله بخش قضايي است: دادگاه‌ها بايد آماده اعلام کردن اين موضوع باشند که از منظر اصولي امکان توسل به تعهدات يک کشور از منظر پيمان حقوق بشر براي انجام محاکمه و انجام رويه قضايي روي يک کشور در خارج از حوزه سرزميني آن وجود دارد و اينکه حملات پهپادي و اهداف آنها بايد مشمول حوزه صلاحيت قضايي کشوري است که از آن پهپاد اداره و عملياتي شده است. الجزيره: کشتن (شهيد) سليماني به ما درباره وضعيت جهان چه چيزي مي‌گويد؟ کالامارد: کشتن ژنرال سليماني نشان مي‌دهد که جهان چقدر به يک بحران بزرگ و مرگبار نزديک شده است و بايد به همه ما يک هشدار واضح نشان دهد. جامعه بين‌المللي اکنون با اين چشم انداز واقعي روبرو است که کشورها شايد از منظر "استراتژيکي" دست به انتخاب حذف فيزيکي مقام‌هاي نظامي ارشد در خارج از چارچوب يک جنگ "شناخته شده و مرسوم" بزنند و تلاش کنند چنين کشتاري را با استناد به "تروريست" خواندن هر کسي که تهديدي بالقوه باشد و يا در آينده تهديد شود، توجيه کنند. به طور کلي‌تر، استفاده از پهپادها نمايانگر يک مسابقه تسليحاتي است که خطرات فوق العاده اي براي همگان دارد. چنين مسابقه اي در بحبوحه حملات مداوم و مکرر عليه اصول ابتدايي انسانيت انجام مي‌شود، مدارس و بيمارستان‌ها به طور مداوم توسط طرف‌هاي درگير در يک تخاصم هدف قرار گرفته مي‌شوند، به حاميان حقوق بشر، خبرنگاران و مخالفان ساکن تبعيد حمله مي‌شوند و آنها در خارج هم امنيت ندارند و همچنان مورد تهديد و آزار قرار مي‌گيرند و گاها کشته مي‌شوند. اين خطر وجود دارد که از جنگ به عنوان يک همنشين مشروع و ضروري صلح، عادي سازي صورت گيرد ما بايد هر کاري مي‌توانيم بکنيم در برابر اين رويه مرگبار مقاومت کنيم».

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد

instagram.com/akharinkhabar