کاظم جلالی: هنوز فرصت برای نجات برجام باقی است
فارس/ سفير جمهوري اسلامي ايران در روسيه قطعنامه سه کشور اروپايي به شوراي حکام را ضربه ديگري بر روند اجرايي برجام خواند و گفت: هنوز فرصت براي نجات برجام باقي است و تنها اراده سياسي و اقدام عملي اعضاي باقيمانده را براي ايجاد توازن ميطلبد. کاظم جلالي سفير جمهوري اسلامي ايران در مسکو امروز (دوشنبه) ۲۳ تيرماه ۱۳۹۹ به مناسبت پنجمين سالگرد حصول برجام در يادداشتي تحت عنوان «برجام بر لبه تيغ» نوشت: برنامه اقدام جامع مشترک فعاليت هستهاي ايران (برجام) نتيجه مذاکرات فشرده چند ساله بود که سرانجام در ۱۴ ژوئيه ۲۰۱۵ بين جمهوري اسلامي ايران و گروه ۱+۵ (روسيه، چين، ايالات متحده آمريکا، سه کشور اروپايي بريتانيا، فرانسه، آلمان و مشارکت نماينده عالي اتحاديه اروپا در امور خارجي و امنيت) منعقدشد و متعاقب آن، در تاريخ ۲۰ ژوئيه ۲۰۱۵ با قطعنامه ۲۲۳۱ شوراي امنيت سازمان ملل متحد مورد تأييد قرار گرفت. برجام بر سه پايه اصلي اقتصادي، فني و سياسي (و حقوقي) بنا شده است. نگاهي به تحولات پنج سال گذشته نشان ميدهد که روند اجرايي برجام فراز و نشيبهاي زيادي را طي کرده است. در ابتدا شاهد اجراي تعهدات برجامي از سوي جمهوري اسلامي ايران بوديم و با استاد به توافقات به عمل آمده بخشي از تحريمهاي ايران که در ارتباط با فعاليتهاي هستهاي ايران وضع شده بود، لغو شد و مقرر شد بخشي از تحريمهاي (تسليحاتي) در پايان اکتبر ۲۰۲۰ پايان يابد. اما خروج آمريکا از برجام در تاريخ ۸ ماه مي ۲۰۱۸ احياي تحريمها در دو مرحله ۹۰ و ۱۸۰ روزه و وضع تحريمهاي جديد توسط آمريکا موجب شد اجراي اين توافق بينالمللي با پيچيدگي بيشتر روبرو شود. وي ميافزايد: در مدت کوتاهي پس از عهدشکني آمريکا، کشورهاي باقيمانده در برجام در نشستهاي کميسيون مشترک در بروکسل و نيويورک شرکت کردند و با صدور بيانيه بر حفظ برجام و اجراي تعهدات خود و انجام برخي اقدامات جهت متنفع شدن ايران از مزاياي برجامي تأکيد کردند. اما عليرغم همکاري و همراهي روسيه و چين، عدم اجراي کامل تعهدات از سوي سه کشور اروپايي در سايه محدوديتهاي اعمال شده بعد از خروج آمريکا از برجام و وضع تحريمهاي ثانويه موجب شد اوضاع بيشتر پيچيده شود و عملاً ايران از منافع اقتصادي برجام بهرهاي نبرد و در نتيجه يکي از پايههاي مهم برجام (اقتصادي) سست شود. تلاشهاي آمريکا به همين جا بسنده نکرد و تلاش دارد با تمديد تحريمهاي تسليحاتي جمهوري اسلامي ايران بخش ديگري از برجام را متوقف کند. *سست کردن ستون برجام بسيار مخاطرهآميز بوده و ميتواند ثبات، صلح و امنيت جهاني را تخريب کند در اين يادداشت آمده است: در ادامه تنش آفريني آمريکا، اين با اقدامات تحريکآميز پايه فني برجام را هدف گرفت و با تمديد نکردن معافيتهاي در نظر گرفته شده براي برخي از پروژههاي صلحآميز هستهاي سعي کرد، بخش ديگري از مزاياي برجام را نابود کند. علاوه بر آن، با تلاشهاي آمريکا براي تمديد تحريمهاي تسليحاتي و ادعاي نادرست اين کشور در مورد تهديد به استفاده از مکانيسم اسنپبک با هدف تضعيف پايه حقوقي و سياسي صورت گرفته تا روند فشار حداکثري واشنگتن تکميل شود. جلالي خاطرنشان ميکند: بدون شک سست کردن ستون برجام بسيار مخاطرهآميز بوده و ميتواند ثبات، صلح و امنيت جهاني را تخريب کند. شرمآور اين است که آمريکا به عنوان کشور ناقض قوانين بينالمللي، از ساير کشورهاي عضو برجام ميخواهد به تعهدات بينالمللي خود پايبند نباشند. * قطعنامه ضد ايراني اخير سه کشور اروپايي ضربه ديگري بر روند اجرايي برجام در اين يادداشت آمده است: هر چند روسيه و چين، هم از نظر سياسي و هم در عمل نشان دادند که بسيار مصمم هستند برجام همچنان به حيات خود ادامه دهد، ولي از سوي ديگر، اروپاييها عليرغم تمايلات مثبت سياسي، هنوز نتوانستند در عمل پايبندي به تعهدات خود را ثابت کنند. کانال مالي اروپا موسوم به اينستکس فعال شده، ولي به دليل معدود و محدود بودن معاملات تحت فشارهاي آمريکا، نتوانسته است کارايي لازم را داشته باشد. حرکت اخير اروپاييها در ارائه قطعنامه ضد ايراني در شوراي حکام آژانس بينالمللي انرژي اتمي نيز ضربه ديگري بر روند اجرايي برجام است. اين در حالي است که طي سالهاي اخير، جمهوري اسلامي ايران بيشترين همکاري را با آژانس بينالمللي انرژي اتمي داشته است. *هنوز فرصت براي نجات برجام باقي است در پايان اين يادداشت آمده است: در هنگام انعقاد برجام تقريبا اکثراً اعضاء اذعان داشتند که اين يک توافق برد - برد است، اما بعد از پنج سال وارد کردن ضربات پي در پي به برجام و اجراي نامتوازن آن، اين ويژگي سند مذکور از بين رفته است. اما هنوز فرصت براي نجات برجام باقي است و تنها اراده سياسي و اقدام عملي اعضاي باقيمانده برجام را براي ايجاد توازن ميطلبد.