راز استعفای نقشهکش تحریمها علیه ایران

فارس/ برايان هوک در رأس کارگروه اقدام ايران، سياستهاي اعلامنشدهاي را در دستور کار قرار داد که به مرور زمان عملي نبودن آنها آشکار شد.
استعفاي هوک، دومين خروج يک مقام ارشد آمريکايي از دولت اين کشور ظرف تنها دو روز محسوب ميشود. قبل از او «استفان آکارد»، بازرس کل موقت وزارت خارجه آمريکا جدايياش از دولت را اعلام کرده بود.
هوک ۵۲ ساله از زماني که «رکس تيلرسون» به عنوان وزير خارجه آمريکا منصوب شد در اين وزارتخانه به عنوان مدير دفتر برنامهريزيهاي سياسي به کار گرفته شد.
بعد از اخراج رکس تيلرسون برايان هوک يکي از معدود مقامهاي وزارت خارجه بود که توانست در دولت آمريکا باقي بماند. هنگامي که «مايک پامپئو» در مارس ۲۰۱۸ به وزارت خارجه آمريکا آمد، برايان هوک به نمايندگي از دولت دونالد ترامپ با کشورهاي اروپايي درباره برجام مذاکره کرده و سياستهاي دولت را براي آنها تشريح ميکرد.
۱۶ اوت ۲۰۱۸، يعني سه ماه بعد از خروج آمريکا از برجام، پامپئو اعلام کرد گروهي به نام «اقدام ايران» تشکيل داده و برايان هوک را به عنوان رئيس آن منصوب کرده است.
وظيفه اصلي هوک در اين سمت، طراحي سياستهايي براي پيشبرد «کارزار فشار حداکثري» عليه ايران بود که از چند ماه قبلتر سياست اصلي دولت ترامپ در قبال ايران اعلام شده بود.
هوک در نخستين اظهارات خود بعد از تشکيل گروه اقدام ايران گفت: «هدف راهبرد جديد آمريکا در قبال ايران محافظت از امنيت ملي آمريکا، امنيت متحدان آمريکا و شريکان اين کشور است.»
با آنکه محور بخشي از پيامهايي که برايان هوک درباره ايران مطرح ميکرد دعوت به گفتوگو و مذاکره بود، بسياري از تحليلگران کارگروه اقدام ايران را مرکزي براي ايجاد نارضايتي در داخل ايران و ايجاد آشوبهاي خياباني و در نهايت براندازي نظام جمهوري اسلامي ايران ميدانستند.
«ايگور پانکراتنکو»، تحليلگر مسائل خاورميانه م معاون مرکز ارزيابيها و پيشبينيها يک روز بعد از تشکيل اين مرکز گفت: «کارگروه اقدام ايران، به زبان ساده ادامهدهنده همان راهبردي است که هدفش سرنگوني حکومت فعلي ايران است.»
برايان هوک در ماههاي بعد بر اين تحليلها صحه گذاشت. مثلاً او در زمان اغتشاشات آبانماه به صراحت گفت که از اين حوادث خرسند است و حتي وقايع داخل ايران را نتيجه برنامهريزيهاي دولت ترامپ دانست.
او روز ۲۰ آبانماه در مصاحبه با رسانه دولتي بيبيسي گفت: «ما سعي کردهايم از اعتراضات سالهاي گذشته که طي آنها حکومت ايران اجازه نداد معترضان با يکديگر [از طريق اينترنت] ارتباط برقرار کنند درس بگيريم. وقتي من در اين سمت قرار گرفتم، فناوريهايي را در اختيار مردم ايران قرار داديم که بتوانند در جريان اعتراضات با يکديگر ارتباط برقرار کنند. ما راههاي ميانبر در اينترنت را نيز به مردم ايران ارائه کرديم و اين راهها به معترضان امکان داد که با يکديگر ارتباط داشته باشند.»
برايان هوک اضافه کرد: « «ما از اعتراضاتي که در ايران رخ داده است بسيار خشنوديم. شروع اين اعتراضات در ابتدا ناشي از افزايش قيمت بنزين بود، اما خيلي سريع به اعتراضات ضدحکومتي تبديل شد. مردم توانستند صدها ويديو از اعتراضات را منتشر کنند. ما اين ويديوها را بررسي ميکنيم و تحريم مقاماتي که در سرکوب معترضان نقش داشتهاند را در دست بررسي داريم.»
خشنودي هوک، البته زياد دوام نياورد؛ دولت آمريکا در ماههاي بعدتر هر آنچه از کارزار فشار حداکثري در توان داشت را عليه ايران به کار گرفت، اما به هيچ نتيجه مشخصي دست پيدا نکرد، تا جايي که مايک پامپئو جمعه هفته گذشته به صراحت اعتراف کرد که اين سياست جز کاستن از درآمدهاي نفتي ايران به هيچ هدف خود دست پيدا نکرده است.
او گفت: ««تحريمها به وضوح اثر داشتهاند. آنها قابليت رژيم براي کمک به حزبالله و شبهنظاميان شيعه در عراق را از بين بردند، ولي مشخصاً به هدف نهايي خود که تغيير رفتار رژيم ايران بوده دست نيافتهاند.»
برايان هوک، البته با خروج از دولت از شکست ديگري که پيشبيني ميشود به زودي عليه سياستهاي دولت ترامپ در قبال ايران شکل بگيرد گريخت.
او در ماههاي گذشته تلاش کرده بود حمايت متحدان کشورش را براي رأي مثبت به پيشنويس قطعنامه آمريکا براي تمديد تحريمهاي تسليحاتي عليه ايران به دست بياورد، اما آنطور که از ظواهر امر پيداست، اين قطعنامه نيز به سرانجامي دست پيدا نخواهد کرد.
چين و روسيه به صراحت گفتهاند که با قطعنامه آمريکا مخالفند و آن را وتو خواهند کرد. کشورهاي اروپايي هم تلويحاً مخالفت خودشان را با تلاش آمريکا اعلام کردهاند و بر همين اساس، عدهاي پيشبيني کردهاند اين قطعنامه ممکن است حتي از ۹ رأي موافق براي مجبور کردن چين و روسيه به استفاده از حق وتو هم برخوردار نباشد.
برايان هوک، بنابراين، در آستانه يک شکست احتمالي ديگر ترجيح داد از دولت آمريکا خارج شود.
البته ممکن است مسئله ترجيح او هم نبوده نباشد و بيشتر به ترجيح دولت ترامپ مربوط باشد: يک مقام سابق آمريکايي امروز به روزنامه واشنگتنپست گفته ممکن است دولت ترامپ خواسته باشد هوک را اخراج و او را به يک «بز بلاگردان» براي آوار کردن تقصيرهاي شکست کارزار فشار حداکثري تبديل کند.