انزوای بیسابقه آمریکا در سازمان ملل؛ قطعنامه ضد ایرانی تمدید تحریم تسلیحاتی کشورمان رأی نیاورد
فارس/ قطعنامه پيشنهادي آمريکا براي تمديد ممنوعيت تسليحاتي ايران، نتوانست از سد شوراي امنيت سازمان ملل متحد بگذرد و شکستي ديگر را در دفتر ديپلماسي زورگويانه آمريکا به ثبت رساند.
خبرنگار سيبياس در سازمان ملل گزارش داده قطعنامه آمريکا با ۱۱ رأي ممتنع، ۲ رأي موافق و ۲ رأي مخالف به تصويب نرسيده است. آمريکا و جمهوري دومينيک به اين قطعنامه رأي مثبت دادند، چين و روسيه به آن رأي مخالف دادند و بقيه اعضا رأي ممتنع دادند.
متن کامل رد قطعنامه آمريکا در تمديد تحريم تسليحاتي ايران
* کشورهاي موافق: آمريکا و جمهوري دومينيکن
* مخالفان: چين و روسيه
* ممتنعين: بلژيک، استوني، فرانسه، آلمان، اندونزي، نيجر، سنت ويسنت، آفريقاي جنوبي، تونس، بريتانيا و ايرلند شمالي و ويتنام
گزيده بيانيه انگليس، روسيه، چين، آمريکا، آلمان، فرانسه و ايران درباره شکست مفتضحانه آمريکا به شرح زير است:
* انگليس: به قطعنامه آمريکا رأي ممتنع داديم چون مشخص بود که از حمايت شورا برخوردار نبود.
* روسيه: به قطعنامه آمريکا رأي منفي داديم؛ اقدام آمريکا نقض قطعنامه ۲۲۳۱ بود.
* چين:اين نتيجه بار ديگر نشان ميدهد که يکجانبهگرايي از هيچ حمايتي برخوردار نيست و زورگويي شکست خواهد خورد.
* آمريکا: در روزهاي آتي وعده خود براي استفاده از مکانيسم بازگشت خودکار تحريمها (مکانيسم ماشه) براي احياي تحريمها عليه ايران را پي خواهيم گرفت.
* آلمان: ما به همراه فرانسه و پادشاهي متحده انگليس، به رغم چالشهاي ايجاد شده توسط خروج آمريکا از برجام در مي ۲۰۱۸ و عدم پايبندي سيستماتيک ايران به تعهدات کليدياش از جولاي ۲۰۱۹، سرسختانه براي حفظ برجام تلاش کردهايم و به تلاشهايمان در اين زمينه ادامه خواهيم داد.
* فرانسه: پاريس به پيشنويس قطعنامه پيشنهادي رأي ممتنع داد زيرا اين قطعنامه محتوي پاسخ مناسب به چالشهاي ناشي از انقضاي اين تحريمها نبود.
* ايران: نتيجه رأي درشوراي امنيت در مورد تحريم تسليحاتي ايران، بار ديگر انزواي آمريکا را عيان کرد. آمريکا بايداز اين افتضاح بياموزد. تلاش آمريکا براي"بازگرداندن"تحريمها غيرقانوني است و همانطور که امروز شاهد بوديم، توسط جامعه بين المللي رد شد.
مشروح بيانيه پمپئو، ايران، انگليس، روسيه، چين، آمريکا، آلمان و فرانسه به شرح زير است:
واکنش مايک پامپئو
مايک پامپئو، وزير خارجه آمريکا بعد از شکست اين قطعنامه بيانيهاي به شرح زير صادر کرد:
شوراي امنيت سازمان ملل متحد، مسئوليت حفظ صلح و امنيت بينالمللي را به عهده دارد. اين شورا، امروز در حفظ اين مأموريت بنيادي شکست خورد. شوراي امنيت قطعنامهاي معقول براي تمديد تحريمهاي تسليحاتي ۱۳ ساله عليه ايران را رد کرد تا براي اولين بار در يک دهه گذشته، مسير را براي اينکه اصليترين حامي تروريسم دولتي بتواند بدون محدوديتهاي سازمان ملل اقدام به خريد و فروش سلاحهاي متعارف کند هموار کرد. قصور شوراي امنيت در اقدام قاطع براي دفاع از صلح و امنيت بينالمللي قابل توجيه نيست.»
شوراي امنيت درخواستهاي مستقيم بسياري از کشورهايي در خاورميانه را که خشونت ايران آنها را به خطر مياندازد جهت تمديد اين تحريمهاي تسليحاتي ناديده گرفت. ملل عرب و اسرائيل قوياً از تمديد اين تحريمها حمايت ميکردند. هفته گذشته، ۶ عضو شوراي همکاري خليج فارس با يکديگر متحد شده و از شوراي امنيت خواستند اين تحريمها را تمديد کند. اسرائيل نيز از اين شورا خواست همين کار را انجام دهد تا ايران نتواند زرادخانه تسليحاتياش را توسعه داده و آن را نوسازي کند. اين کشورها ميدانند که در صورت انقضاي اين تحريمها ايران هرج و مرج و ويراني بيشتري به بارخواهد آورد، اما شوراي امنيت آنها را ناديده گرفت.
ايالات متحده هرگز دوستانش در خاورميانه را که انتظار بيشتري از شوراي امنيت داشتند رها نخواهد کرد. ما به تلاش خود ادامه خواهيم داد تا اطمينان پيدا کنيم اين رژيم تروريستي از آزادي براي خريد و فروش سلاحهايي که قلب اروپا، خاورميانه و فراسوي آن را تهديد ميکنند برخوردار نخواهد بود.
واکنش ايران
«مجيد تخت روانچي»، نماينده ايران در سازمان ملل متحد نيز در بيانيهاي اقدامات ضد ايراني آمريکا را محکوم کرد.در اين بيانيه آمده است:
«طي ساليان متمادي، آمريکا با سوء استفاده از عضويت دائم خود در شوراي امنيت، تلاش کرده است ايران را تهديدي عليه صلح و امنيت بينالمللي جلوه دهد و براي اعمال تحريم عليه آن تلاش نمايد. يک نمونه آشکار، پيشنهاد کنوني آن براي تحميل تحريمهاي تسليحاتي جامع و نامحدود بر کشور من است. آيا هيچ استدلال حقوقي درست يا قرائن عيني امنيتي براي چنين اقدامي وجود دارد؟ آيا واردات و صادرات سلاح از ايران ميتواند تهديد عليه صلح و امنيت بين المللي تلقي شود؟ و اساساً هدف غايي ايالات متحده از اين اقدام چيست؟»
او در ادامه به توضيح درباره سياستهاي ضد ايراني آمريکا در منطقه و اقدام اين کشور در صدور تسليحات پرداخته و تصريح کرده است:
«تنها در شش کشور همسايه ايران در منطقه خليج فارس، آمريکا ۵۰ هزار نيرو به همراه ۳۰۰ هواپيماي نظامي، يک ناو هواپيمابر و دهها ناوچه مستقر کرده و چهار مقر فرماندهي مرکزي براي نيروهاي زميني، هوايي، دريايي و نيروهاي ويژه خود ايجاد نموده است. از ۴۰ پايگاه نظامي غربي در خاورميانه، ۲۹ پايگاه آن متعلق به آمريکا است. چنين حجم وسيعي از استقرار نيرو، اين منطقه را به بزرگترين مرکز تجمع نيروهاي نظامي خارجي در جهان تبديل کرده است.
حال اجازه دهيد به اشتهاي سيريناپذير آمريکا براي صدور تسليحات به اين منطقه و تشنگي مفرط متحدين منطقهاي آن براي واردات سلاح اشاره کنم.
عربستان سعودي با واردات 12 درصد از کل تسليحات صادراتي جهان از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹، بزرگترين وارد کننده تسليحات در جهان بوده که 75 درصد آن، تسليحات وارداتي از آمريکا است. براي نمونه، من معامله تسليحاتي ۱۱۰ ميليارد دلاري آمريکا با عربستان در سال ۲۰۱۷ را يادآوري ميکنم که ترامپ رئيس جمهور آمريکا آن را «بزرگترين سفارشي که تا کنون انجام شده»، توصيف کرد. از لحاظ هزينههاي نظامي، عربستان سعودي در سال ۲۰۱۸ رتبه سوم و در سال ۲۰۱۹ رتبه پنجم را در کل کشورهاي جهان داشته و در اين سال 8 درصد از توليد ناخالص داخلي خود را به هزينه هاي نظامي تخصيص داده است که بالاترين رقم در جهان است. عربستان سعودي با فاصله بسيار زياد نه تنها بزرگترين هزينه کننده نظامي در خاورميانه است بلکه به شدت نيز به نوسازي و گسترش نيروهاي نظامي خود ادامه مي دهد. طبق گزارش مؤسسه سيپري، اين کشور «بزرگترين زرادخانه تسليحات پيشرفته» در ميان کشورهاي خليج فارس را دارد.
اما وضعيت ايران از نظر خريدهاي نظامي چگونه است؟ بين سالهاي ۱۹۹۴ تا ۲۰۱۸، واردات سلاح توسط ايران به ميزان قابل توجهي کاهش يافت. طبق گزارش سيپري، «در اين مدت ميزان واردات تسليحات ايران در مقايسه با ديگر دولتهاي خاورميانه نسبتاً اندک بود». بين سالهاي ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۹، رتبه ايران از نظر ميزان واردات سلاح در جهان، ۵۷ بود. هزينه نظامي ايران در سال ۲۰۱۹ يک پنجم عربستان بود و ايران تنها ۲.۳ درصد توليد ناخالص داخلي خود را صرف هزينههاي نظامي کرده که ۳.۵ برابر کمتر از عربستان سعودي است.»
نماينده ايران در سازمان ملل، در بخش ديگري از اين بيانيه درباره اقدام آمريکا براي استفاده از مکانيسم ماشه (يا مکانيسم بازگشت خودکار تحريمها) جهت احياي تحريمهاي بينالمللي عليه ايران هشدار داد. او تأکيد کرد:
«تحميل هرگونه تحريم يا محدوديت از سوي شوراي امنيت بر ايران با پاسخ سخت ايران مواجه خواهد شد و در اين خصوص گزينههاي ما محدود نيست و آمريکا و هر موجوديت ديگري که احتمالاً به آن کمک کند يا به رفتار غيرقانوني آن تن در دهد، مسئوليت کامل اقدامات خود را بر عهده خواهد داشت.
اين هفته، آمريکا مصرانه خواستار رأيگيري شوراي امنيت درباره دومين پيش نويس قطعنامه خود شد با اينکه پيشاپيش ميدانست چنين قطعنامهاي از حمايت اعضاي شورا برخوردار نيست. سئوال اين است که چرا اين کشور به چنين اقدامي دست ميزند؟
چون آمريکا، بر اساس محاسبات نادرست خود، ميخواهد از اين اقدام به عنوان بهانهاي براي تحقق هدف نهايي خويش که همانا نابودي دائمي برجام از طريق بکارگيري مکانيسم ماشه است، استفاده نمايد در حالي که به عنوان يک کشور غيرعضو برجام، آمريکا صلاحيت لازم براي استفاده از مکانيسم ماشه را ندارد.»
موسوي: در تاريخ ۷۵ ساله سازمان ملل سابقه نداشته آمريکا تا اين حد منزوي باشد
سيد عباس موسوي سخنگوي وزارت خارجه کشورمان پس از شکست امريکا در شوراي امنيت در صفحه توييترش نوشت: در تاريخ ۷۵ ساله سازمان ملل سابقه نداشته که آمريکا تا اين حد منزوي باشد. به رغم همه سفرها، فشارها و دوره گردي ها، آمريکا توانست فقط يک کشور کوچک را با خود همراه کند. ديشب ديپلماسي فعال ايران در کنار استحکام حقوقي برجام آمريکا را براي چندمين بار در شوراي امنيت شکست داد.
واکنش انگليس
نمايندگي انگليس در سازمان ملل متحد نيز در بيانيهاي ضمن تکرار ادعاها عليه ايران دلايل خود براي رأي ممتنع به قطعنامه آمريکا را ذکر کرده است. متن کامل اين بيانيه به شرح زير است:
«ما مکرراً نگرانيهاي خودمان را درباره رفتارهاي بيثباتکننده ايران در منطقه، از جمله رفتارهاي اين کشور در انتقال سلاح به يمن، لبنان، سوريه و عراق با نقض قطعنامه ۲۲۳۱ را ابراز کردهايم.
بر همين اساس، ما نيز با نگرانيهاي مطرحشده توسط برخي از اعضاي شورا درباره انقضاي محدوديتهاي تسليحاتي موجود عليه ايران در ماه اکتبر، همنظريم. وزراي خارجه ۳ کشور اروپايي [طرف برجام] به صراحت گفتهاند که منقضي شدن اين محدوديتها پيامدهاي مهمي براي امنيت و ثباتت منطقه خواهد داشت.
پادشاهي متحده انگليس به اين قطعنامه رأي ممتنع داد زيرا مشخص بود که از حمايت شورا برخوردار نيست و مبنايي براي رسيدن به اجماع فراهم نميآورد. با وجود اين، ما آماده همکاري با اعضاي شورا و طرفها برجام جهت يافتن راهي رو به جلو هستيم که بتواند حمايت شورا را جلب کند.
پادشاهي متحده انگليس سرسختانه به برجام و تلاش براي جلوگيري از ساخت سلاح هستهاي توسط ايران متعهد است. ما با همکارانمان در فرانسه و آلمان، متعهديم به اينکه در راستاي تمايلمان براي بازگرداندن ايران به پايبندي برجام مذاکراتمان در چارچوب "مکانيسم حل و فصل اختلافات برجام" را پيش ببريم.
ما با تلاش براي بازگشت خودکار تحريمها (از طريق مکانيسم ماشه) که با تلاشهاي فعليمان براي حفظ برجام ناسازگار است مخالفيم.»
واکنش روسيه
نمايندگي روسيه در سازمان ملل متحده در بيانيهاي اقدام آمريکا را نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شوراي امنيت توصيف کرد و گفت که به آن رأي مخالف داده است.
در اين بيانيه آمده است:
«هيأت روسيه به پيشنويس قطعنامه شوراي امنيت در خصوص "تحريم تسليحاتي" عليه ايران که آمريکا آن را پيشنهاد داده بود رأي مخالف داد.
ما همواره با تلاشها با تحميل "تحريمهاي تسليحاتي" عليه ايران از طريق شوراي امنيت سازمان ملل مخالفيم. رويه تأييد مورد به موردِ انتقال سلاح به داخل ايران يا خارج از اين کشور در قطعنامه ۲۲۳۱ شوراي امنيت نه ارتباطي به حق ايران براي توسعه برنامه صلحآميز هستهاي داشته و نه مشروط به هيچ شرط ديگري بوده است. اين رويه از آغاز موقت بوده و دقيقاً براي يک دوره ۵ ساله معرفي شده و هرگز قرار نبوده تمديد شود.
ما کماکان بر اساس اين فرضيه عمل ميکنيم که هيچ دليل حقوقي و يا دلايل ديگر براي تجديدنظر در چنين رويکردي وجود ندارد.
علاوه بر اين، پيشنهاد آمريکا نقض آشکار ضميمه «ب» قطعنامه ۲۲۳۱ شوراي امنيت است که صراحت دارد تنها روش مشروع براي تجديدنظر در تقويم زماني مربوط به نظام فوقالذکر براي انتقال سلاح، تصميم متفقالقول کميسيون مشترک برجام است. آمريکا با توجه به خروج عامدانهاش از اين توافق در سال ۲۰۱۸ که هيچگاه هم آن پنهان نکرد حق خود براي استفاده از اين ابزار را از دست داد.»
ميخائيل اوليانوف، نماينده روسيه در سازمانهاي بينالمللي مستقر در وين هم در توئيتر به اين موضوع واکنش نشان داد:
«تلاش آمريکا براي تمديد تحريمهاي تسليحاتي عليه ايران شکست خورد. کاملاً قابل پيشبيني بود. اين تلاش، بياساس بود.کساني که در اين زمينه نگرانيهايي مطرح ميکنند نبايد مبالغه به خرج دهند. فقط به ياد بياوريد: قبل از سال ۲۰۱۰ هيچ تحريم [تسليحاتي عليه ايران] در کار نبود و هيچ فاجعهاي رخ نداد. الان هم اتفاقي نميافتد.»
واکنش چين
چين هم در بيانيهاش ضمن تأکيد بر پايبندي به برجام به آمريکا يادآوري کرده که زورگويي شکست خواهد خورد. در اين بيانيه آمده است:
«امروز شوراي امنيت سازمان ملل متحد، پيشنويس قطعنامه آمريکا عليه ايران را رد کرد. اين نتيجه بار ديگر نشان ميدهد که يکجانبهگرايي از هيچ حمايتي برخوردار نيست و زورگويي شکست ميخورد. هر تلاشي براي بالاتر قرار دادن منافع شخصي نسبت به منافع مشترک جامعه بينالمللي به بنبست خواهد خورد.
اکثريت قاطع اعضاي شوراي امنيت بر اين باورند که بايد از برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ دفاع کرده و آنها را اجرا کرد. آمريکا که ديگر جزو طرفهاي مشارکتکننده در برجام نيست از هيچ حقي براي درخواست از شوراي امنيت جهت فعال کردن مکانيسم ماشه برخوردار. اگر آمريکا بر اين اصرار بورزد، تلاشش محکوم به شکست است.»
نماينده آمريکا در سازمان ملل
«کلي کرافت»، نماينده آمريکا در سازمان ملل گفت که دولت اين کشور در روزهاي آينده تلاش خواهد کرد با استفاده از مکانيسم ماشه تحريمهاي بينالمللي عليه ايران را احيا کند.
او گفت: «در روزهاي آتي وعده خود براي استفاده از مکانيسم بازگشت خودکار تحريمها (مکانيسم ماشه) براي احياي تحريمها عليه ايران را پي خواهيم گرفت.»
کرافت همچنين گفت: «امروز که اکثريت اعضاي شوراي امنيت به ايران براي خريد و فروش تمامي انواع سلاحهاي متعارف چراغ سبز نشان دادند آمريکا ناخرسند است اما غافلگير نشده است. قصور امروز شوراي امنيت هرگز در خدمت صلح يا امنيت نخواهد بود، بلکه به درگيريهاي بيشتر دامن خواهد زد و ناامنيهاي بيشتر ايجاد خواهد کرد.»
واکنش آلمان
نماينده آلمان در سازمان ملل در بيانيهاي بر تعهد برلين به پايبندي به برجام تأکيد کرده و از طرف ديگر به تکرار ادعاهايي درباره ايران پرداخته است. در اين بيانيه آمده است:
«آلمان به اجراي کامل قطعنامه ۲۲۳۱ شوراي امنيت که براي تأييد برجام صادر شده متعهد است. ما به همراه فرانسه و پادشاهي متحده انگليس، به رغم چالشهاي ايجادشده توسط خروج آمريکا از برجام در مي ۲۰۱۸ و عدم پايبندي سيستماتيک ايران به تعهدات کليدياش از جولاي ۲۰۱۹، سرسختانه براي حفظ برجام تلاش کردهايم و به تلاشهايمان در اين زمينه ادامه خواهيم داد. ما به برجام پايبنديم و از ايران ميخواهيم تمامي اقدامات مغاير با اين توافق را به عقب برگردانده و بدون تأخير به پايبندي کامل به اين توافق برگردد.
همزمان، ما به شدت درباره رفتارهاي ايران در منطقه نگرانيم. از زمان تصويب قطعنامه ۲۲۳۱، ايران مکرراً مفاد مربوط به تحريمهاي تسليحاتي شوراي امنيت را به طرق مختلف از جمله با ارسال سلاح به يمن، لبنان، سوريه و عراق نقض کرده است. بنابراين، ما با نگرانيهاي مطرحشده از جانب برخي از اعضاي شوراي امنيت درباره انقضاي تحريمهاي مربوط به سلاحهاي متعارف عليه ايران موافقيم. وزراي خارجه تروئيکاي اروپايي به صراحت گفتهاند که انقضاي اين محدوديتها براي امنيت و ثبات منطقه تبعات منفي خواهد داشت.
با اين وجود، آلمان به اين قطعنامه رأي ممتنع داد زيرا اين قطعنامه به ما براي حل موثر مخاطرات مشخصشده در بالا و بهبود امنيت و ثبات در منطقه کمک ميکند. مشخص بود که اين پيشنويس قادر به جلب حمايت شوراي امنيت نخواهد بود. ما معتقديم که براي يافتن راهي که مورد قبول اعضاي شوراي امنيت باشد و بتواند پاسخهاي مناسبي براي مقابله با چالشهاي ناشي از انقضاي اين تحريمها فراهم آورد به زمان و رايزنيهاي بيشتري نياز است.»
واکنش فرانسه
فرانسه نيز همانند دو کشور اروپايي ديگر ضمن ابراز نگراني از آنچه رفتارهاي ايران در منطقه خوانده شده بر پايبندي به برجام تأکيد کرده است. در متن بيانيه هيأت نمايندگي فرانسه چنين آمده است:
«فرانسه بار ديگر بر تعهد خود به حفظ برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ اين شورا که اين توافق را تأييد کرد تأکيد ميکند.
از آنجا که ما به برجام متعهديم، به شدت از نقض تعهدات هستهاي ايران ذيل اين توافق نگرانيم. ما از ايران ميخواهيم تمامي اقدامات مغاير با برجام را بدون تأخير به عقب برگرداند و ما به تلاشهاي مستمر خود در چارچوب مکانيسم حل و فصل اختلافات در برجام براي بازگرداندن ايران به پايبندي کامل برجام ادامه خواهيم داد.
ما به شدت از رفتارها بيثباتکننده ايران در منطقه نگرانيم که از آن جمله ميتوان به نقض مفاد مربوط به سلاحهاي متعارف در قطعنامه ۲۲۳۱ از طريق انتقال سلاح به يمن، لبنان، سوريه و عراق و همچنين بازيگران غيردولتي اشاره کرد. بر همين اساس، انقضاي تحريمهاي سازمان ملل در خصوص سلاحهاي متعارف که توسط قطعنامه ۲۲۳۱ شوراي امنيت پايهگذاري شده و اکتبر سال جاري به پايان ميرسد، ميتواند تبعات جدي براي امنيت و ثبات منطقه داشته باشد.
با وجود اين فرانسه به پيشنويس قطعنامه پيشنهادي رأي ممتنع داد زيرا اين قطعنامه محتوي پاسخ مناسب به چالشهاي ناشي از انقضاي اين تحريمها نبود؛ ضمن آنکه اين قطعنامه بنا به اين دليل که قادر به جلب حمايت اعضاي شورا نيست و فاقد مباني لازم براي رسيدن به اجماع بر سر آن است احتمالاً قادر به پيشبرد امنيت و ثبات در منطقه نيز نخواهد بود.»
واکنش مشاور ترامپ
مشاور امنيت ملي کاخ سفيد به شکست آمريکا در تصويب پيشنويس قطعنامه تمديد تحريمهاي تسليحاتي ايران واکنش نشان داد.
رابرت اوبراين، مشاور امنيت ملي دولت دونالد ترامپ در گفتوگويي با فاکسنيوز بيان کرد، خودداري فرانسه، انگليس و آلمان از حمايت از آمريکا در شوراي امنيت براي تمديد تحريمهاي تسليحاتي ايران مأيوسکننده بود اما مايه شگفتي نبود. او تصريح کرد: ما امروز شکست خورديم اما کار تمام نشده است.