شاهکار نیروی هوایی ارتش در دستگیری عبدالمالک ریگی
ايرنا/ معاون اسبق ستاد عمليات نيروي هوايي ارتش با بيان اينکه بسياري از لايههاي عمليات دستگيري ريگي هنوز محرمانه است، گفت: شاهکار نيروي هوايي ارتش جلوگيري از خروج هواپيما از مرز بود که در نيمه شب رخ داد. شجاعت خلبان ما در مجبور کردن هواپيما براي نشستن در بندرعباس ستودني بود. اگر تاخيري در عمليات رخ مي داد هواپيما از مرز شرقي رد ميشد.
نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران يکي از ارکان مهم موفقيت نظامي در دفاع مقدس به شمار ميرود. همافران جمهوري اسلامي که با بيعت خود در ۱۹ بهمن سال ۱۳۵۹، روند پيروزي انقلاب را تسريع کردند، در روزهاي نخست حمله عراق به ايران شاهکارهاي بينظيري خلق کردند.
عمليات کمان ۹۹، عمليات اچ ۳، عمليات مرواريد، سرنگوني ۱۶ هواپيما جنگي عراق در آذر ۱۳۶۰ و دستگيري «عبدالمالک ريگي» از افتخاراتي به شمار ميرود که نيروي هوايي ايران در سالهاي اخير ثبت کرده است.
براي واکاوي اين دستاوردها و نقش نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران در دفاع مقدس و پس از آن خبرنگار ايرنا پاي سخنان امير سرتيپ خلبان «سيداسماعيل موسوي» نشسته است. خلباني که در کارنامه خود حضور در عمليات کمان ۹۹ و اچ ۳ را دارد و معاون اسبق عمليات نيروي هوايي ارتش نيز بوده است.
متن کامل اين گفت وگو با هم ميخوانيم:
ايرنا: نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي از نخستين روزهاي پيروي انقلاب نقش بيبديلي در دفاع از کشور داشت و به نظر ميرسيد نيرويي که از لحاظ ذهني براي پاسخگويي به حمله عراق آماده بود، نهاجا بود که در روز دوم جنگ و در قالب عمليات کمان ۹۹ ضربات زيادي به دشمن وارد کرد؟
موسوي: شرايط روزهاي نخست انقلاب، عراق را دچار خطاي استراتژيک کرد و صدام به گمان اينکه ايران به خاطر انقلاب شرايط حضور در جنگ ندارد به کشور حمله کرد. نيروي هوايي عراق با حمله به فرودگاه مهرآباد تهران به دنبال از کار انداختن نيروي هوايي ايران بود که موفق نشد. با پايان حمله عراق به مهرآباد پاسخ به اين گسستاخي در دستور کار قرار گرفت و يکي از بزرگترين عملياتهاي هوايي جهان با مشارکت ۲۰۰ فروند هواپيماي جنگي از سوي ايران طراحي شد. ۱۴۰ فروند از اين پرندههاي شکاري به داخل عراق رفتند و ۶۰ هواپيما نيز عمليات را پوشش دادند. بعد از اين عمليات بود که حساب کار دست صدام و حاميان او آمد. اين عمليات در کمتر از ۲۴ ساعت پس از آغاز جنگ ترتيب داده شد. البته در سه ماهه نخست جنگ نيروي هوايي تلفات زيادي داد اما اين تلفات موجب نشد تا روحيه خلبانان ما ضعيف شود.
ايرنا: علت اين تلفات چه بود؟
موسوي: خلبانان ما افراد زبدهاي بودند که عملياتهاي پيچيدهاي در جنگ انجام دادند. در روزهاي نخست جنگ امکان جابجايي نيرو سخت بود. نيروي هوايي بايد هم در داخل عراق عمليات انجام ميداد و هم در داخل ايران راه را بر مهاجمان بعثي سد ميکرد به همين خاطر تلفات ما در سه ماهه جنگ بيش از ساير نيروها بود. البته در کنار اين تلفات موفقيتهاي بزرگي در جنوب و غرب حاصل شد و اجازه پيشروي بيشتر به ارتش عراق داده نشد.
ايرنا: آيا بين فرماندهان اختلاف ديدگاهي در زمينه تاکتيک و نحوه مقابله با نيروهاي مهاجم وجود داشت؟
موسوي: اختلافي وجود نداشت بلکه انتقال نيرو به منطقه غربي و جنوب غرب راحت نبود. انتقال يک لشکر به خوزستان در يک يا چند روز امکان پذير نبود. انتقال لشکر از تهران، خراسان و قزوين به راحتي امکان پذير نبود بلکه بايد زمان زيادي ميگذشت تا اين نيروها برسند. مشکلاتي نيز وجود داد که انتقال را سخت ميکرد. فاصله زماني که براي انتقال ايجاد شده بود بايد توسط نيروي هوايي جبران ميشد.
ايرنا: درباره نقش نيروي هوايي در جلوگيري از عبور ارتش عراق از پل (جسر) نادري بفرماييد اين عمليات چه تاثيري در ادامه جنگ داشت؟
موسوي: اگر ارتش بعثي از جسر نادر عبور ميکرد روند جنگ کاملا متفاوت بود زيرا طراحان عراق به دنبال اين بودند با عبور از اين پل ارتباط خوزستان با استانهاي شمال آن را قطع کنند. نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي در کنار نيروهاي مردمي اجازه ندادند که ارتش عراق از اين پل عبور کنند. جبهه شمالي از آن جهت براي دشمن اهميت داشت که با قطع جاده انديمشک - اهواز ميتوانستند سه شهر بزرگ شوش، دزفول و انديمشک را تصرف کنند، هم چنين بر زاغههاي مهماتي، يگانهاي عملياتي مانند تيپ دو دزفول، پادگانهاي پشتيباني، آمادگاههاي مهماتي و پايگاه هوايي تسلط پيدا ميکردند. اگر نيروي هوايي در هفتم و هشتم مهر آن تهاجم گسترده عليه ارتش عراق انجام نميداد، بيترديد عبور از اين پل سخت نبود و فرماندهان اعلام کردند هواپيماهاي ايراني ابابيل بودند که هر لحظه بر سر دشمن بمب خالي ميکردند.
ايرنا: بعد از توقف ارتش عراق در پشت جسر نادري زمزمههايي از پذيرش آتش بس از سوي دولت عراق به گوش ميرسيد. اين آتش بس جدي بود؟
موسوي: عراقيها که با عمليات کمان ۹۹ و ضرباتي که در خوزستان از نيروي هوايي ايران خورده بودند به واقعيت ماجرا پي بردند و در روز هفتم جنگ تقاضاي آتش بس دادند اما نه امام خميني(ره) و نه رزمندگان راضي به اين آتش بس نبودند. هدف اين بود که دشمن متجاوز از خاک ايران بيرون رانده شود. اين آتش بس براي صدام که قرارداد الجزاير را جلوي دوربين پاره کرده و نقشه جدايي خوزستان را چاپ کرده بود بسيار سنگين بود زيرا در برابر پاتکهاي سخت نيروي هوايي درمانده شده بود. البته ما براي اين مقاومت بسيار هزينه داديم تا نيروها به منطقه جنگي برسند.
ايرنا: اما در اسناد دفاع مقدس وجود دارد که بنيصدر رييس جمهور وقت با شيوه دفاع از کشور موافق نبوده است.
موسوي: داستان بنيصدر متفاوت است او قائل به توانمندسازي سپاه نبود بلکه مدعي بود که ارتش بايد به تنهايي به جنگ ميرفت که براي جنگ تمام عيار ايران و عراق يک ارتش بدون نيروي مردمي کافي نبود. داستان مزاحمت بنيصدر تا روز برکناري او از سمت رياست جمهوري ادامه داشت. اما با رفتن بنيصدر بسياري از اختلافات حل شد و سپاه و ارتش در کنار هم عملياتهاي مهمي را انجام دادند که آزادي بستان، عمليات فتحالمبين و آزادي خرمشهر تنها بخشي از آنها است. بعد از ورود نيروهاي مردمي و ارتش و سپاه به جنگ بار نيروي هوايي سبکتر شد.
ايرنا: عملياتهاي روز نخست جنگ توسط نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي موجب شد تا عراق به نقطه قوت ايران پي ببرد واکنش اين کشور در برابر ضربات نهاجا چه بود؟
موسوي: صدام و طراحان جنگ به قدرت نيروي هوايي ايران آشنا بودند اما شرايط کشور پس از انقلاب اسلامي آنان را به اشتباه انداخت و همين اشتباه راهبردي موجب شد تا در يکسال نخست جنگ ضربات سختي متحمل شوند. عملياتهاي ايران در خاک عراق موجب شد تا ضربات متعدد به پايگاههاي شکاري عراق وارد شود و آنان در نهايت مجبور شدند حدود ۵۰ هواپيما از جمله بمبافکنهاي بزرگ توپولف ۲۲ و ۱۶، ميگهاي ۲۱، ۲۳ و سوخوهاي ۲۰ و ۲۲ به يک پايگاه امن در غرب اين کشور و نزديک مرز اردن انتقال دهند.
ايرنا: اين انتقال در نهايت موجب شکل گيري عملياتي به نام اچ ۳ شد.
موسوي: عراق با انتقال هواپيماهاي شکاري خود به پايگاه الوليد به دنبال آن بود که نيروي هوايي اين کشور کمتر از گذشته آسيب ببيند. اما نيروي هوايي ايران با طراحي عمليات اچ ۳ خط بطلاني بر پيشفرضهاي آنان کشيد. اين عمليات يکي از شاهکارهاي نظامي جهان است. در عمليات اچ سه، هواپيماهاي ايراني سه بار سوختگيري در هوا انجام دادند و توانستند به مرز اردن برسند. عمليات اچ ۳ اکنون در بسياري از دانشگاههاي معتبر نظامي جهان در حال تدريس است.
در اين عمليات عراقيها تصور حضور هواپيماهاي ايراني را نداشتند. بيش از ۴۸ هواپيماي جنگي اين کشور در آن عمليات منهدم شد و در نهايت هواپيماهاي ايراني بدون کمترين آسيبي به کشور بازگشتند. انجام دو بار سوختگيري در خاک دشمن و پرواز در سکوت راديويي در آسمان عراق شاهکاري بود که تنها ميتوانست توسط همافران نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي خلق شود. من افتخار دارم يکي از اعضاي آن عمليات بودم و بعد از آن نيز به خدمت امام (ره) رفتيم. مقام معظم رهبري نيز به من مدال فتح اهدا کردند.
ايرنا: نقش کدام بخش از نيروهاي مسلح در دفاع از کشور پررنگتر بود؟
موسوي: هر کسي بخواهد جداسازي به وجود بياورد آدم خامي است. در بحث دفاع نقش ارتش، سپاه بسيج و جهاد سازندگي بيبديل بود و مردم نقش اصلي داشتند اما هر کدام اينها به تنهايي موفق نشدند. هماهنگي و همبستگي تابلو زيبايي بود که به کمک آن شکل گرفت. نميشود تمام موفقيت را به اسم يک نفر نوشت هر جا با هم منسجم شديم، عملياتهايي مانند ثامن الائمه، بيتالمقدس و فتحالمبين و بهترين دستاوردها را داشتيم.
ايرنا: در دوران جنگ تحميلي مانند امروز تجهيزات و سامانههاي شناسايي مانند پهپادها وجود نداشت که عمليات تصويربرداري را انجام دهد. اين کار توسط هواپيماهاي جنگي انجام شد؟
موسوي: بله يکي از وظايف ما شناسايي موقعيت استقرار نيروهاي دشمن بود که با هواپيماي RF۴ و F۵ انجام ميشد. با هواپيماي اولي در ارتفاع بالا و در ارتفاع پايين اين عکسها در ارتفاع پايين گرفته ميشد که براي طراحي عمليات کمک زيادي به نيروهاي عملکننده ميکرد. البته در بخش امدادرساني نيز هواپيماهاي ارتش با انتقال مجروحين نقش مهمي در کاهش تلفات نظامي جنگ داشت و بسياري از مجروحان را نجات داد. اين روند تا پايان جنگ ادامه داشت و نيروي هوايي ارتش همواره کمک کار نيروهاي سپاه، بسيج و نيروي زميني ارتش بود.
ايرنا: پس از پايان جنگ دوران سازندگي و طراحي جنگ افزارهاي نظامي فرا رسيد.
موسوي: بله انسجام ارتش و سپاه در جنگ تحکيم پيدا کرد و همين امر در نهايت اکنون تبديل به نقطه قوت نيروهاي نظامي کشور شد. الان هم مانند دوران دفاع مقدس در بحث صنايع نظامي هم انسجام داريم. ما در صنايح نظامي اقداماتي را طراحي کرديم و در خدمت صنايع دفاعي قرار داديم.
ايرنا: يکي ديگر از اقدامات مهم نيروي هوايي ارتش دستگيري عبدالمالک ريگي بود.
موسوي: نقطه قوت عمليات دستگيري اين تروريست اين بود که عمليات به وسيله کساني انجام شد که دانشموخته خلباني در ايران بودند. قبل از اين ادعا ميشد موفقيت نيروي هوايي به خاطر دورههاي خلبانان ايراني در خارج از کشور بود اما الان با افتخار ميگويم که در کشور با زبان خود به خلبانان آموزش ميدهيم. بسياري از لايههاي عمليات دستگيري ريگي هنوز محرمانه است اما شاهکار نيروي هوايي ارتش جلوگيري از خروج هواپيما از مرز بود که در نيمه شب رخ داد. شجاعت خلبان ما در مجبور کردن هواپيما براي نشستن در بندرعباس ستودني بود. اگر تاخيري در عمليات رخ مي داد هواپيما از مرز شرقي رد ميشد.