وزیر ارشاد: کشورها و بازیگران منطقه برای صلح فراگیر ائتلاف کنند

سيد عباس صالحي در دومين همايش بين المللي آينده صلح و حقوق بشر در غرب آسيا که به همت بنياد گفت وگو و دوستي ملل برگزار شد ،گفت: منطقه‌ غرب آسيا در طول تاريخ هزاران سالۀ خود، با صلح و همزيستي، پيوندي مستحکم و ديرين داشته است.

در اين همايش دو روزه که به صورت وبينار از روز چهارشنبه ۱۹ آذر شروع شد، افراد و شخصيت‌هاي سياسي و علمي متعددي حضور يافته و سخنراني کرده اند.

در حالي جمهوري اسلامي ايران دست خود را به سوي کشورهاي منطقه براي برقراري صلح و امنيت و ثبات در منطقه دراز کرده که آمريکا و رژيم صهيونيستي در تکاپو هستند که در منطقه با ايجاد تفرقه و با استفاده از گروه هاي تروريستي تکفيري و صهيونيستي بحران آفريني کرده و کشورهاي منطقه را بجاي ائتلاف براي صلح فراگير از يکديگر دور کنند.

نقش اديان در همزيستي 

وي افزود: فرهنگ مستحکم صلح و همزيستي در منطقۀ غرب آسيا، مديون چند عامل مهم بوده است. نخستين عامل، اديان ابراهيمي است که از اين منشأ جغرافيايي برخاسته‌اند و در نقاط مختلف جهان گسترش يافته‌اند.

وي گفت: اديان توحيدي، اصول و بنيادهايي را آموزش داده و آن را مبناي روابط داخلي و خارجي جوامع دانسته‌اند که تأثير به سزايي در همگرايي ملل منطقه داشته است. نخست، اصل کرامت انساني است؛ اين که هر انساني، از آن جهت که انسان است، محترم و برخوردار از کرامت و شرافت الهي است.

وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي بيان کرد: اصل ديگر، اصل وحدت خانوادۀ بشري است؛ اين که تمامي انسان‌ها از يک ريشه‌اند و در يک خانوادۀ بزرگ انساني تعريف مي‌شوند. محور سوم، اصل گفتگو در ارتباطات انساني است. قرآن کريم فرمود: «فبشر العباد الذين يستمعون القول فيتبعون أحسنه». اين تعاليم و اصول ديگر، فرهنگ صلح را براي انسان‌هاي اين منطقه و جهان به ارمغان آورده‌اند.

تاثير انديشه هاي عرفاني 

وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي يادآورشد: عامل ديگري که در گسترش فرهنگ صلح در منطقۀ غرب آسيا مؤثر بود، انديشه‌هاي عرفاني بود که در اين منطقه شکل گرفت و گسترش يافت. عناصر متعددي در عرفان نظري و عملي وجود دارد که در موضوع صلح اهميت شايان پيدا مي‌کند.

وي گفت: يکي از آن‌ها توجه به رحمت واسعۀ الهي است. اين که جهان، ظهور و جلوۀ رحمت خداوند است و خشم و کيفر، وجوه عارضي و تبعي در نظام خلقت است و اين که رحمت حضرت حق است که نظام تکوين و تشريع را رقم مي‌زند. همچنن وجه ديگر در معارف عرفاني، جايگاه ممتاز عشق است، اين که فلسفۀ حيات، عشق به محبوب حقيقي است و عشق به او، محبت و عشق همۀ مخلوقات را در پي خواهد داشت.

جايگاه هنر 

وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي با اشاره به شعري از سعدي شيرازي تصريح کرد: عامل سومي که در فرهنگ صلح منطقۀ غرب آسيا نقش آفرين بود، هنر اين اقليم است. هنر قدسي در اين پهنۀ گيتي، هنري وحدتگرا بود. در معماري و شهرسازي، در شعر و موسيقي، در هنرهاي تجسمي و ديگر هنرهاي اسلامي، هنرمند، کثرات گيتي را در وحدت کانوني هستي، بازخواني و بازنمايي مي‌کرد. در فلسفۀ هنر غرب آسيا، وحدت وجود با وحدت معنا و اين دو با وحدت در صورت در مي‌آميخت و خلاقيت هنري را معطوف به همزيستي و همگرايي انسان با جهان و انسان با انسان مي‌ساخت.

صالحي اظهارکرد: در تبيين و تحليل عوامل و بسترهاي فرهنگ صلح در منطقۀ غرب آسيا، مي‌توان به تفصيل بيشتر سخن گفت و اين عوامل و عوامل ديگري را برشمرد.

عوامل مخرب؛ مداخله خارجي ، نظامي‌گري ، اشغال و جريانهاي تکفيري

وي گفت: اما در قرن اخير، عوامل متعددي را مي‌بينيم که اين زيست بوم فرهنگي را مختل کرده‌ و آب و خاک منطقه را مسموم ساخته‌اند. نخست نقش مداخلات خارجي است. در منطقۀ غرب آسيا تا قرن اخير، عمدتا روابط داخلي ملل اين منطقه، شرايط اجتماعي و سياسي را شکل مي‌داد؛ اما در قرن اخير، حضور رسمي و غير رسمي، مداخلات آشکار و پنهان دولت‌هاي استعماري در منطقه، در به هم ريزي فرهنگ صلح منطقه، بسيار مؤثر و مخرب بود.

وي اظهار کرد: علاوه بر جنگ‌هاي جهاني اول و دوم، و نيز حضور مستقيم استعمارگران در بخش وسيعي از کشورهاي منطقه، و نيز رقابت‌هاي دورۀ جنگ سرد، شاهد حضور علني نيروهاي نظامي خارجي در اين منطقه بوده و هستيم. همان گونه که حضور جسم خارجي در بدن، زيست طبيعي جسم را گرفتار بيماري و اختلال مي‌کند؛ حضور قدرت‌ها و عناصر بيگانه در اين اقليم، جسم و جان اين منطقه را گرفتار بحران ساخته و آن را از مدار صلح، به سوي تفرقه و جنگ کشانده است.

وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي بيان کرد: در اين ميان، به ويژه حضور و مداخلات گستردۀ آمريکا، نقش بسياري در اين واگرايي منطقه‌اي داشته و دارد. نکتۀ ديگري که در تضعيف فرهنگ صلح در منطقه مؤثر بوده است، ميليتاريسم و گسترش سهم هزينه‌هاي نظامي از توليد ناخالص داخلي کشورهاي منطقه است. به عنوان نمونه، عربستان سعودي در سال ۲۰۱۹، ۷۸.۴ ميليارد دلار و ۱۰.۱ توليد ناخالص داخلي خود را به هزينه‌هاي نظامي اختصاص داده است. رژيم صهيونيستي هم در رتبۀ دوم منطقه در هزينه‌هاي نظامي قرار دارد. بودجۀ نظامي اين رژيم با کمک‌هاي آمريکا ۲۲.۶ ميليارد دلار است.

وي گفت: عامل سومي که در تخريب فرهنگ صلح، بسيار مؤثر بوده است، شکل‌گيري و تداوم اشغالگري رژيم صهيونيستي است. اين رژيم از آغاز تأسيس در سال ۱۹۴۸ تاکنون، مبدأ بسياري از ناآرامي‌ها، خشونت‌ها، جنگ‌ها و ترورهاي رسمي و غيررسمي در منطقه بوده است. رخداد اخير در ترور دانشمند ايراني شهيد فخري زاده و ترور دانشمندان هسته‌اي قبل از اين شهيد، نمونه‌اي از اين آتش‌افروزي‌هاي منطقه‌اي است.

وي اظهارکرد: عامل مهم ديگر در تهديد فضاي صلح در منطقۀ غرب آسيا جريان‌هاي تکفيري هستند. چندين دهه است که روايت افراطي و تحريف شده از اسلام، انبار باروت را در منطقه منفجر ساخته است. القاعده، داعش و گروه‌هاي مشابه، با تفسير نادرست از اسلام، کينه و جنگ را در منطقه رواج داده‌اند و ايدئولوژي خشونت و ستيز را به جاي مکتب عدالت و صلح نشانده‌اند.

وي با دعوت از همه دولت‌ها، سازمان‌ها و تشکل‌هاي منطقه به ضرورت ائتلاف فراگير صلح،گفت: اين منطقه نيازمند بازگشت مجدد به اصول راستين صلح است. اصولي که سال‌هاي سال در اين منطقه رواج داشت و از سرچشمۀ دين، عرفان و هنر، آن را مي‌نوشيد و ميوه‌هاي ناب همزيستي و همگرايي را به ارمغان داشت. ما دوباره بايستي به آن اصول معرفتي باز گرديم؛ دوباره آن را بياموزيم و به آن پايبندي نشان دهيم.

صالحي اظهارکرد: همچنين بايستي زائده‌هايي را که در قرن اخير در کالبد منطقه برآمده‌اند، زدود. منطقه را از حضور و مداخلۀ بيگانگان، پيراسته کرد و آن را در اختيار ساکنان تاريخي آن قرار داد. همچنين با کاهش سهم خريد تسليحاتي، منطقه را از زرادخانه‌هاي مهيب دور کرد.

وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي يادآورشد: نکتۀ ديگر آن که حل عادلانۀ مسئلۀ فلسطين، گره‌گشاي جدي صلح منطقه‌اي است. بدون آن هرگز نمي‌توان زيست صلح‌آميز را انتظار داشت. و بالاخره (بايد) تصويرهاي ناروا از دين را با روشنگري‌هاي نخبگان به انزوا کشاند و اسلام رحمت و گفتگو را به جاي اسلام خشونت و تکفير در نسل حاضر و آيندۀ منطقه، نهادينه و تثبيت کرد.

وي در پايان از بنياد صلح و دوستي ملل براي برگزاري اين نشست مجازي تشکر کرد. بنياد صلح و دوستي ملل يک بنياد غير دولتي، غير سياسي، فرا مذهبي و غير انتفاعي مي باشد که به عنوان سازماني فرا ملي و با اهداف بين المللي در راستاي ارتقاء فرهنگ گفتگو و صلح جهاني تاسيس گرديده است.

برگزاري اين اجلاس مجازي از جمله برنامه هاي اين نهاد براي گسترش تفاهم روي مسايل مشترک براي دستيباي به صلح و امنيت پايدار است.