دعوت یک پژوهشگاه از مدعیان پیش بینی زلزله
مهر/ رئيس مرکز پيش بيني زلزله پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي گفت: از کساني که ادعاي پيش بيني زلزله دارند دعوت ميکنيم تا در يک مجموعه علمي به موضوع پيش بيني زمين لرزه بپردازند. دکتر محمد مختاري با تاکيد بر اينکه ايران کشور زلزله خيزي است، اظهار کرد: از ميان زمين لرزههايي که طي اين چند ماه اخير رخ داده تعداد کمي بزرگاي بالاي ۵ ريشتر داشتند رئيس مرکز پيش بيني زلزله پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله با بيان اينکه اکثر اين زمين لرزهها داراي بزرگاي کم بين ۱ تا ۳ ريشتر هستند که فقط به وسيله دستگاههاي لرزه نگاري به ثبت ميرسند و براي مردم محسوس نيستند، تاکيد کرد: اين زمين لرزهها مخرب نيستند ولي احساس ميکنيم تعدادشان افزايش پيدا کرده و باعث ايجاد نگرانيهايي شده است؛ بزرگترين زمين لرزههاي چندماه اخير با بزرگاي بالاتر تنها ۵ الي ۶ زلزله بودند. عضو هيات علمي پژوهشگاه زلزله شناسي با بيان اينکه زمين لرزههاي زير ۳ ريشتر در ايران که کشوري لرزه خيز است طبيعي هستند، خاطر نشان کرد: اين زمين لرزهها در گذشته نيز رخ ميدادند اما در برخي مناطق و زمانها بيشتر و برخي کمتر. تعيين دقيق پارامترهاي زلزله با اجراي يک طرح مختاري در ادامه با تاکيد براينکه کرمانشاه با قرار گرفتن در ناحيه زاگرس جزو مناطق زلزله خيز ايران محسوب ميشود، افزود: براي اينکه بتوانيم شناخت بهينهاي از گسلها و متعاقب آن زمين لرزه داشته باشيم ميبايست از روش لرزه نگاري بازتابي که يکي از مهمترين روشهاي ژئوفيزيکي جهت شناسايي ساختار زمين شناسي است، استفاده کنيم. البته ناگفته نماند که اين روش به صورت خيلي جدي در شرکت نفت سالهاست که بدين منظور مورد استفاده قرار گرفته است. رئيس مرکز پيش بيني زلزله پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله افزود: با لرزه نگاري بازتابي، هندسه گسل و پارامترهاي آن مانند طول، شيب، عمق گسل و ... مشخص ميشوند؛ بر اين اساس ميتوانيم با دقت بالاتري مشخص کنيم که زمين لرزه اي با چه بزرگايي از يک گسل در يک منطقه مورد انتظار است. مختاري افزود: طول گسل با بزرگاي زلزله ارتباط مستقيم دارد و هر چقدر طول گسل زيادتر باشد مسلماً زمين لرزه با بزرگاي بالاتري خواهد بود. شناخت گسلها در کشور کافي نيست مختاري با بيان اينکه در حال حاضر نقشه گسلها را داريم ولي اين کافي نيست، خاطر نشان کرد: خيلي از گسلها در کشور هستند که هنوز شناخته نشده باقي ماندهاند و البته ما دانش فني شناخت گسلها را داريم ولي رسيدن به نتيجه مطلوب مستلزم اجرايي کردن تحقيقات انجام شده جهت شناخت گسلها است. وي گفت: تحقيقات ما در پژوهشگاه زلزله شناسي که با همکاري سازمانهاي زمين شناسي، مرکز تحقيقات مسکن، دانشگاهها و موسسه ژئوفيزيک دانشگاه تهران به انجام رسيده در مرحله اي است که امکان اجرايي شدن را دارد و قويا پيشنهاد ميشود که از اين روش در شهر تهران و ديگر کلانشهرها و همچنين ساير مناطق ايران استفاده شود. ارتباط ايران با کشورهاي لرزه خيز دنيا مختاري خاطر نشان کرد: در حال حاضر با ژاپن، نيوزلند، ايتاليا و ساير کشورهاي لرزه خيز در ارتباط هستيم و اين نشان ميدهد که تحقيقات ما در حد بين المللي قابليت اجرايي شدن دارد. وي با بيان اينکه يکي از تحقيقات ما شناسايي بهتر گسلهاي تهران است، گفت: در حال حاضر در نقشه گسلها اطلاعات کلي را داريم ولي نياز مبرم است که بتوانيم تحقيقات خود را اجرايي کنيم و قادر به شناسايي مکانيزم و پارامترهاي گسلها باشيم. به گفته مختاري، در حال حاضر امکان شناسايي گسلهاي پنهان را داريم؛ زيرا گسلها منشأ زمين لرزه هستند و ما ميبايست بر اساس اطلاعات دقيق پارامترهاي منشأ زلزله را شناسايي کنيم. گسلها منشأ زمين لرزه هستند و ما ميبايست بر اساس اطلاعات دقيق پارامترهاي منشأ زلزله را شناسايي کنيموي تاکيد کرد: اکنون با گفتههايي از منابع گوناگون مواجه هستيم که دلايل غير علمي براي ايجاد زمين لرزه بيان ميکنند در صورتيکه اينطور نيست و عامل زمين لرزه نميتواند هارپ يا آزمايشات هستهاي باشد. مختاري با بيان اينکه در حال حاضر اطلاعات ما در مورد شناسايي حريم گسلها کافي نيست، خاطر نشان کرد: نبايد در زلزله شناسي تنها به نصب ايستگاههاي لرزه نگاري بسنده کنيم بلکه بايد از ساير روشهاي ژئوفيزيکي نظير آنچه در بالا به آن اشاره شد نيز مد نظر داشته و از آنها بهره ببريم. مختاري در ادامه با تاکيد بر اينکه حدسيات در زمينه زلزله شناسي زياد است، افزود: گسلها بر اساس پارامترهايي که ما داريم حد و حدودي دارند که ميتوان بر اساس آن بزرگاي مورد انتظار زلزله را در يک منطقه تعيين کرد. وي گفت: به عنوان مثال برطبق اطلاعات ما از گسل زاگرس که مسبب زلزله کرمانشاه بود، انتظار وقوع زمين لرزه با بزرگاي بيشتر از ۷ ريشتر نميرفت ولي اتفاق افتاد؛ اگر بتوانيم گسلها را به خوبي شناسايي کنيم امکان تعيين دقيق محدوده بزرگاي زلزله توسط هر گسل را خواهيم داشت. در واقع با اجرايي شدن تحقيقاتي که طي چند دهه اخير انجام داديم ميتوانيم اطلاعات دقيقتري از زمين لرزهاي که قرار است رخ دهد در دست داشته باشيم. وي تاکيد کرد: منظور پيش بيني زلزله نيست ولي ميتواند در شناسايي مناطق با خطر بالا مؤثر باشد. غير قابل پيش بيني بودن زلزله در همه جاي دنيا به اثبات رسيده است عضو هيات علمي پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي خاطر نشان کرد: زلزله به هيچ عنوان قابل پيش بيني نيست؛ غير قابل پيش بيني بودن زلزله در همه جاي دنيا به اثبات رسيده اما اطلاع از پارامترهاي زمين لرزه به صورت دقيق براي پيشگيري از حوادث ناگوار ميتواند جاي تأمل داشته باشد. وي تاکيد کرد: بايد براي پيش بيني زلزله مکان، زمان و بزرگا را با دقت مشخص کنيم که اين امر امکان پذير نيست؛ زمانيکه اين ۳ پارامتر به صورت مشخص و همزمان تعيين نشده باشد، نميتوانيم از واژه پيش بيني براي وقوع زمين لرزه استفاده کنيم. رئيس مرکز پيش بيني زلزله پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله با بيان اينکه هيچ روش علمي براي پيش بيني زلزله وجود ندارد؛ فقط با پيش بيني زمين لرزه، اذهان عمومي دچار تشويش مي شود، خاطرنشان کرد: شناسايي پارامترهاي منشأ زلزله که به گسل بر ميگردد ميتواند امکان تعيين بزرگاي زلزله در آن منطقه را براي ما به وجود آورد و اين امر در بحث زمين شناسي و زلزله شناسي اين کشور زلزله خيز سرنوشت ساز است. نوسان علم و شبه علم در زلزله شناسي وي با بيان اينکه پيش بيني زلزله، نوسان بين علم و شبه علم است، بيان داشت: علم تجربي خاصيت ابطال پذيري دارد؛ بر خلاف آن شبه علم (در حوزه علوم تجربي قابل اثبات يا رد نيست)، واژه «احتمالا زلزله خواهد آمد» قابل ابطال نيست ولي با ارائه عدد و رقم به اين احتمال، مي توان آن را به چالش کشيد. عضو هيات علمي پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي در ادامه با بيان اينکه افرادي وجود دارند که مدعي پيش بيني زلزله هستند که همان شبه علم محسوب مي شود، خاطر نشان کرد: پژوهشگاه زلزله شناسي از کساني که ادعاي پيش بيني زلزله دارند دعوت به عمل مي آورد تا در يک مجموعه علمي و تخصصي به موضوع پيش بيني زمين لرزه بپردازند. وي با تاکيد بر اينکه طي سالهاي اخير تعداد زيادي از افراد پيش بيني کننده زلزله (شبه علم) به پژوهشگاه مراجعه کرده اند، افزود: تا کنون هرچه مراجعه کننده که مدعي پيش بيني زلزله بوده اند قادر به اثبات ادعاي خود مبني بر پيش بيني زلزله نبوده اند تا بتوان به مقوله پيش بيني زلزله در کشور به صورت جدي تري پرداخت. مختاري تاکيد کرد: چرا در طول اين سال ها افرادي که ادعاي پيش بيني زلزله داشته اند قبل از وقوع زلزله اعلام نکردند تا مسبب نجات جان هزاران نفر شوند. آيا مي شود اين سوال را از افراد مدعي پيش بيني زلزله پرسيد که تا به حال در کدام منطقه قادر به نجات جان افراد شده اند؛ اين مسله بسيار مهمي است. آمار زلزله هاي دو ماه اخير ايران کشوري زلزله خيز است؛ زلزله خيزي ايران، امسال تا اندازهاي با زمين لرزه و پس لرزههاي خود نمايان شد به طوريکه دستگاههاي لرزه نگاري با ثبت زمين لرزههاي متعدد رکورد را در آبان و آذرماه به ثبت رساندند. اين رکورد زني با زلزله ۷.۳ ريشتري در ناحيه مرزي ايران و عراق؛ کرمانشاه آغاز شد که بعد از آن در مناطق البرز، کرمان و شيراز و... نيز زمين لرزههايي رخ داد. ثبت زمين لرزهها با بزرگاي مختلف توسط دستگاههاي لرزه نگاري طي اين چند ماه اخير به حدي رسيد که در آبان ماه، ۱۹۰۰ زمين لرزه و در آذر ماه بيش از ۳۲۰۰ زمينلرزه به ثبت رسيد. گسترش شبکههاي لرزه نگاري باعث شده است که زلزلههاي کوچک نيز با دقت مناسب ثبت و تعيين محل شوند. بر اساس برآورد دستگاههاي لرزه نگاري، در آذرماه ۱۳۹۶ تعداد ۷۶ زمينلرزه با بزرگاي بيش از ۴.۰ در داخل کشور به ثبت رسيده است. همچنين ۸۱۰ زمينلرزه با بزرگاي بين ۱ و ۲، ۱۸۶۶ زلزله با بزرگاي بين ۲ و ۳، ۴۶۹ زمينلرزه با بزرگاي بين ۳ و ۴ و ۷۶ زمينلرزه با بزرگاي بيش از ۴ در مقياس امواج زمين رخ داده است. همراهان عزيز، آخرين خبر را بر روي بسترهاي زير دنبال کنيد: آخرين خبر در تلگرام https://t.me/akharinkhabar آخرين خبر در ويسپي http://wispi.me/channel/akharinkhabar آخرين خبر در سروش http://sapp.ir/akharinkhabar آخرين خبر در گپ https://gap.im/akharinkhabar