داستان نخستین فردی که در فضا ساندویچ خورد!
ايسنا/ "جان يانگ" را ميتوان تاريخ زنده کيهاننوردي آمريکا دانست. او از نخستين سالهاي آغاز عصر فضا، به جرگه کيهاننوردان ناسا پيوست و 6 بار با ناوهاي کيهاني "جميني"، "آپولو" و بالاخره "شاتل" به فضا سفر کرد. جان يانگ در 24 سپتامبر 1930 در شهر سانفرانسيسکو به دنيا آمد اما در اورلاندو بزرگ شد شهري که بعدها در نزديکي آن، نخست ميدان آزمايش موشکي و سپس مرکز پرتابهاي فضايي بوجود آمد. از همان کودکي به پرواز علاقه داشت و همين عشق به پرواز بود که در 1948 او را به دانشکده فناوري کشاند تا در رشته هوانوردي درجه مهندسي بگيرد .سپس به بخش هوايي نيروي دريايي آمريکا روي آورد و بين سالهاي 1955 تا 1959 در اسکادران شماره 103 مشغول به کار بود و با هواپيماهاي مختلف از جمله اف-8 دي و اف-4 ب پرواز ميکرد. وي توانست چند رکورد جالب در پرواز با هواپيماهاي جت به دست آورد. در سال 1962 به اسکادران 143 در کاليفرنيا منتقل گرديد و در17 سپتامبر همين سال بود که به جرگه کيهاننوردان پذيرفته شد. دوران آموزشي او بسيار کوتاه سپري شد و به زودي وي را نامزد پرواز با جميني-5 کردند اما شانس به او روي آورد و چيزي نگذشت که يانگ را براي نخستين پرواز سرنشيندار جميني انتخاب شد تا با ويرجيل گريسام به فضا سفر کند. بعد از دو پرواز بدون سرنشين آزمايشي, نخستين ناو سرنشيندار جميني در روز 23 مارس 1965 به فرماندهي ويرجيل گريسام و خلباني جان يانگ راهي مدار زمين گرديد. اين پرواز در تاريخ فضانوردي از ويژگيهاي خاصي برخوردار بود. جميني-3 نخستين پرواز سرنشيندار دو نفره آمريکا، نخستين سفينه سرنشينداري که در فضا تغيير مدار داد و بالاخره نخستين ناو کيهاني بود که با خود رايانه به فضا برد. اين رايانه به فضانوردان امکان داد با استفاده از آن موتورهاي موشکي فرعي تغيير مدار ناو را به کار اندازد. اين عمليات که امروزه از پارامترهاي اساسي سفر در فضا است شامل چرخش ناو به گرد خود، بالا و پايين ارتفاع سفينه و ديگر حالات حرکت و چرخش ناو در مدار ميشود. شايد بتوان گفت جان يانگ نخستين قاچاقچي فضايي است. البته او موارد مخدر به فضا نبرده بود. قضيه از اين قرار است که تا آن زمان فضانوردان غذا را به صورت خميري شکل و در تيوبهايي مانند خميردندان مصرف ميکردند و يانگ که از شکل و مزه اين نوع غذاها خوشش نيامده بود تصميم گرفت قاچاقي غذاي ديگري را با خود به فضا ببرد و در جريان پرواز جميني -3 نام جان يانگ و ويرجيل گريسام به عنوان نخستين انسانهايي بود که در فضا، از ساندويچ گوشت به عنوان غذا استفاده کردند در تاريخ فضانوردي به ثبت رسيد! نکته جالب آن که اين ساندويچ هاي غيرقانوني، به کارشناسان در بهبود وضعيت اغذيه فضايي کمک کرد. جميني-3 پس از سه دور گردش فضايي، در نزديکي جزاير باهاما در اقيانوس اطلس فرود آمد و يکي از هواپيماهاي آمريکايي 5 دقيقه بعد از فرود ناو حامل فضانوردان، آن را پيدا کرد و 48 دقيقه پس از رسيدن آن به زمين به وسيله بالگرد به روي عرشه کشتي انتقال يافت . پس از اين سفر، يانگ بلافاصله به آموزش و تمرين براي سفري ديگر پرداخت. به زودي مشخص شد که بايد به عنوان فرمانده ناو جميني-10 پروازي ديگر را به مدار انجام دهد. جميني-10 در روز 18 ژوئيه 1966 به فضا پرتاب شد در اين سفر مايکل کالينز، جان يانگ را همراهي ميکرد. ساعاتي قبل از آن، يک سفينه بدون سرنشين از نوع آجنا، سکوي پرتاب شماره 14 در کيپ کاناورال را به مقصد مدار زمين ترک گفت. اين ناوي بود که بايد به عنوان هدف مورد رديابي فضانوردان جميني-10 قرار ميگرفت و آنان ناو خود را به اين سفينه متصل ميکردند. مايکل کالينز و جان يانگ توانستند در چهارمين دور گردش پرواز خود به دور زمين، اولين اتصال موفق دو سفينه را در مدار زمين به انجام رسانند .دو فضانورد جميني-10 سفينه خود را به "آجنا" ملحق ساختند و با استفاده از سوخت آن، 480 کيلومتر ديگر بالا رفتند. پس از اوج گيري، جميني-10 با يک آجناي ديگر که از چهار ماه پيش در فضا باقي مانده بود ملاقات کرد. فضانوردان همچنين 14 آزمايش مختلف در زمينههاي علمي، فني و نظامي انجام دادند. جميني – 10 پس از حدود 71 ساعت پرواز، در اقيانوس اطلس فرود آمد. جان يانگ در جريان طرح آپولو نيز دو بار به فضا سفر کرد. در نخستين پرواز، او به همراه يوجين سرنان و توماس استافورد با آپولو-10 در 18 مه 1969 به سوي ماه پرتاب شدند. در اين سفر، کيهان نوردان با موفقيت مراحل رديابي، الحاق، تبادل فضانورد، جدا شدن و اتصال مجدد سفينه مه نشين و آپولو را در مدار ماه عملاً تجربه کردند و نشان دادند که همه چيز براي سفر به ماه آماده است. سفينه 61 ساعت و 36 دقيقه در مدار ماه بود و در اين مدت 31 دور برگرد آن چرخيد. آپولو-10 سرانجام در 26 مه در اقيانوس فرود آمد. بلافاصله پس از بازگشت، جان يانگ به عنوان جانشين فرمانده آپولو-13 انتخاب شد و آموزش را ادامه داد. پس از مدتي به عنوان فرمانده آپولو-16 به همراه چارلز دوک و توماس ماتينگلي آموزش براي سفر به ماه را آغاز کردند. روز 16 آوريل 1972 ناو کيهاني آپولو-16 سکوي شماره 39-آ مرکز پرتابهاي فضايي کاناورال را به مقصد ماه ترک گفت مه نشين متصل به ناو آپولو در منطقه ديسکارتز ماه فرود آمد. يانگ و دوک به کمک خودروي مه نوردي که با خود به ماه برده بودند، 27 کيلومتر راهپيمايي کردند و نمونههايي از نقاط دورتري نسبت به سفرهاي قبلي از خاک و سنگ ماه به دست آوردند. سپس به سفينه اصلي در مدار ملحق شده و به طرف زمين رهسپار گرديدند. اين ناو روز 27 آوريل 1972 در اقيانوس اطلس فرود آمد. پس از پايان برنامه آپولو بسياري از کيهان نوردان ناسا، استعفا دادند و در عرصههاي ديگر مشغول فعاليت شدند. سه پرواز اسکاي لب و يک ماموريت مشترک با روسها، تنها سفرهاي سرنشينداري بود که بعد از سال 1972 و به دنبال اتمام طرح آپولو رخ داد. تا پرتاب شاتل فضايي سالها باقي بود و کيهان نوردان هم دوره جان يانگ اميدي براي پرواز با ناو جديد را نداشتند. آنها گروه کيهان نوردان را ترک کردند اما جان يانگ همچنان پابرجا باقي ماند. اين پايداري او بي مزد نماند. فرماندهي نخستين پرواز مداري شاتل فضايي به او سپرده شد. جان يانگ و رابرت کريپين پرواز با فضاپيماي کلمبيا، نخستين کيهان پيماي قابل استفاده مجدد شاتل فضايي را در 12 آوريل 1981 آغاز کردند. فضاپيماي کلمبيا اولين سفينه سرنشينداري بود که بدون آزمايش غيرسرنشيندار در فضا، کيهان نورداني را به مدار زمين ميبرد. تمامي سفينههاي سرنشيندار قبلي چه آمريکايي و چه روسي قبل از آن که مأموريتهاي سرنشيندار خود را آغاز کنند، به صورت آزمايشي پروازهايي در مدار زمين داشتند. حتي برخي حيواناتي را هم به فضا ميبردند تا عملاً ميزان اطمينان به آنها مشخص گردد. اما کلمبيا قبل از اين پرتاب به هيچ وجه در شرايط فضايي به طور واقعي آزمايش نشده بود. اين ناو پس از 2 روز و 6 ساعت و 20 دقيق پرواز مداري در 14 آوريل بر باند شماره 23 پايگاه هوايي ادواردز در کاليفرنيا بر زمين نشست. اين نخستين فرود سفينه فضايي بر باند فرودگاه بود. تا آن زمان آمريکاييها ناوهاي کيهاني خود را با چتر نجات بر آب مينشاندند. با اين پرواز جان يانگ نام خود را به عنوان نخستين انساني که 5 بار به فضا سفر کرده به ثبت رساند .اما کار يانگ در اينجا به پايان نرسيد. او همچنان به تمرينهاي بدني و آموزشهاي علمي ادامه داد و بالاخره به عنوان فرمانده نهمين پرواز کيهان پيماي شاتل که در حقيقت نخستين پرواز بين المللي ناوهاي آمريکا بود انتخاب شد. فضاپيماي کلمبيا در 28 نوامبر 1983 يکي از مهمترين ماموريتهاي خود را آغاز کرد. در اين سفر جان يانگ، بروسترشاو، اون گاريوت، رابرت پارکر، بايرن ليختنبرگ از آمريکا و اولف مربولد از آلمان غربي شرکت داشتند. اين نخستين پرواز آزمايشگاه اروپايي اسپيس لب به فضا بود و اولين گام عملي در همکاري اسا(سازمان فضايي اروپا) و ناسا. در اين سفر کيهان پيماي کلمبيا 6 سرنشين را به مدار برد که خود يک نوآوري به حساب ميآمد. فضاپيماي کلمبيا در روز 8 دسامبر 1983 وارد جو شد و در باند شماره 17 پايگاه هوايي ادواردز فرود آمد. با اين پرواز جان يانگ نام خود را به عنوان نخستين انساني که 6 بار به فضا سفر کرده به ثبت رساند. قرار بود وي فرماندهي يک پرواز ديگر کيهان پيماي شاتل را اوت 1986 بر عهده داشته باشد و به همراه 5 فضانورد ديگر به مدار زمين رفته و تواناييهاي تلسکوپ فضايي هابل را افزايش دهند، اما انفجار فضاپيماي چلنجر منجر به لغو تمامي پروازهاي سرنشيندار ناسا شد. جان يانگ پس از آن ماموريتي فضايي نداشت اما همچنان نامش به عنوان يک کيهان نورد آماده سفر و فعال، مطرح بود تا سرانجام در 31 دسامبر 2004 براي هميشه گروه کيهان نوردان را ترک گفت. مرد افسانهاي تاريخ فضانوردي سرانجام در 5 ژانويه 2018 به دليل کهولت سن درگذشت