نکات باورنکردنی از زندگی «نیل آرمسترانگ»
زوميت/ تخمين زده ميشود حدود ۵۳۰ ميليون نفر در سراسر جهان روز ۲۰ ژوئيه ۱۹۶۹، شاهد فرود نيل آرمسترانگ روي ماه و جهش بزرگ او براي بشريت بودند. نيل آرمسترانگ در ۲۰ ژوئيه ۱۹۶۹، نام خود را در تاريخ جاودانه کرد و به اولين انساني بدل شد که روي ماه قدم ميگذارد. و امروز، با گذشت ۵۰ سال از ماموريت تاريخي آپولو ۱۱، قدم گذاشتن روي ماه، افتخاري است که تنها ۱۱ فضانورد ديگر موفق به انجام شدند. اما در مورد اينکه آرمسترانگ چگونه براي اين کار انتخاب شد و چه مسير پر آشوبي را براي رسيدن به ماه طي کرد، کمتر ميدانيم. در فيلم سينمايي نخستين انسان (First Man)، رايان گاسلينگ در نقش آرمسترانگ جوان ظاهر ميشود که در ابتداي جاهطلبيهايش براي سفر باورنکردنياش به ماه است. اين فيلم بر اساس کتاب غير داستاني به همين نام ساخته شده که جيمز آر. هانسن، زندگينامهنويس رسمي آرمسترانگ، ۱۳ سال قبل به رشته تحرير در آورد. تقريبا هر چيزي که در فيلم نشان داده ميشود، حقيقت دارد (البته به استثناي زرقوبرقهاي هاليوودي) از جمله آموزشهاي آرمسترانگ براي پرواز به ماه که او را تقريبا تا کام مرگ ميکشاند و مرگ دوست صميمي او که براي اولين ماموريت آپولو برگزيده شده بود. جاش سينگر، فيلمنامهنويس فيلم، چهار سال را صرف تحقيق و نوشتن فيلم کرد که حالا برخي از منتقدان و طرفداران در مورد نامزدي آن براي جايزه اسکار صحبت ميکنند. سينگر اخيرا در اظهارنظري جالب گفته بود که وقتي فهميده هنوز مسائل زيادي در مورد نيل آرمسترانگ وجود دارد که نميدانيم، متعجب شده است. در ادامه ۲۲ حقيقت واقعي در مورد زندگي آرمسترانگ و رقابت فضايي را با هم ميخوانيم که در فيلم سينمايي نخستين انسان نشان داده شدند. همانطور که در فيلم به درستي اشاره ميشود، فضانوردان شوروي تا قبل از فرود روي ماه، در تقريبا هر مرحله از مسابقه فضايي در طول جنگ سرد، از آمريکاييها جلوتر بودند. روسها در سال ۱۹۵۷، اسپوتنيک را بهعنوان نخستين ماه مصنوعي زمين به فضا فرستادند. روسها بعد از آن، سگهاي فضايي خود، بلکا و استرلکا را در سال ۱۹۶۰ به فضا فرستادند و اولين کشوري بودند که موفق شدند، کاوشگرهاي خود را به ماه برسانند. شوروري همچنين اولين کشوري بود که انسان را به فضا فرستاد. يوري گاگارين در سال ۱۹۶۳ و والنتينا ترشکووا در سال ۱۹۶۳ به فضا رفتند. الکسي لئونوف، نخستين فضانوردي بود که در سال ۱۹۶۵ موفق به انجام راهپيمايي فضايي شد. به اين ترتيب، ايالات متحده عقب مانده بود. نيل آرمسترانگ قبل از اينکه به ماه فرستاده شود، سالها بهعنوان خلبان آزمايشي در ناسا کار ميکرد. او اولين فضانورد غيرنظامي بود. تمام خلبانان آزمايشي هواپيماي X-15 قبل از آرمسترانگ، پرسنل ارتش بودند. بسياري در نيروي هوايي يا نيروي دريايي خدمت ميکردند. آرمسترانگ جزو گروه دوم فضانوردان ناسا بود. آرمسترانگ با تراژدي غريبه نبود. او دخترش، کارن را در سن ۲ سالگي در حالي که از يک تومور مغزي بدخيم رنج ميبرد از دست داد. خواهر آرمسترانگ در مصاحبهاي گفته بود، او اندوهگين بود و ميخواست انرژي خود را در جنبهاي بسيار مثبت صرف کند. اين همان زماني بود که او برنامه فضايي را شروع کرد. اما همه همچون نيل آرمسترانگ براي اکتشاف فضا هيجانزده نبودند. در آن زمان بسياري از آمريکاييها، هزينه ۲۴٫۵ ميليارد دلاري ماموريتهاي آپولو را بسيار بالا ميدانستند. گيل اسکات هرون، خواننده، شاعر و ترانهسرا، حتي ترانهاي به نام سفيدپوسته روي ماه (Whitey On The Moon) اجرا کرد. اسکات هرون در بخشهايي از اين ترانه ميپرسد: آيا تمام پولي که سال قبل در آوردم، خرج سفيدپوست روي ماه شد؟ چطور اينجا هيچ پولي نداريم؟ هوم! چون مرد سفيدپوست روي ماه قدم گذاشته؟ برخي از مردم آمريکا حتي عليه تلاش ۸ سالهي ناسا براي فرستادن انسان به ماه، دست به تظاهرات زدند. آرمسترانگ قبل از اينکه به ماه برود، در ماموريت جميناي ۸ (Gemini 8) شرکت کرد. اين اولين ماموريتي بود که در آن، دو فضاپيما در مدار زمين به هم متصل ميشدند. موضوعي که يک پيشنياز ضروري براي فرود موفق روي ماه بود. اما آرمسترانگ در اين ماموريت تجربهي ترسناکي را از سر گذراند که در فيلم هم به آن پرداخته شد. هنگامي که يکي از تراسترهاي فضاپيما با نقص فني مواجه شد، آرمسترانگ و ديويد اسکات، به سرعت شروع به چرخيدن به دور خود کردند. از آنجايي که اين دو فضانورد ارتباط خود با زمين را از دست داده بودند، تقريبا براي مدتي در فضا گم شدند. صدايي از خدمه اين ماموريت ضبط شده که ميگويند: ما اينجا مشکلات جدي داريم. داريم پشت سرهم دور خودمان ميچرخيم. اين دو در نهايت به اين نتيجه رسيدند که بايد سيستم مانور مداري فضاپيما را خاموش کنند. سرانجام فضانوردان بدون هيچ موفقيتي به زمين رسيدند و جان خود را نجات دادند. آنها فقط ۱۱ ساعت پس از پرتاب، در اقيانوس آرام فرود آمدند. جميناي ۸، ماموريتي بود که براي سه روز برنامهريزي شده بود، اما نقص فني باعث شد که ماموريت تنها چند ساعت طول بکشد. يک سال بعد، در سال ۱۹۶۷، اولين ماموريت آپولو به فاجعه ختم شد. در طي يک آزمايش پيش از پرتاب، آتشسوزي در محل پرتاب رخ داد که موجب کشته شدن هر سه فضانورد ماموريت شد. آرمسترانگ يک روز نزديک به مرگ ديگر را نيز تنها يک سال قبل از رفتن به ماه، تجربه کرد. او در حالي که در هوستون با گردونه ماهنشين پرواز ميکرد، سوخت فضاپيما شروع به نشت کرد و کنترلش را از دست داد. آرمسترانگ مجبور شد که از فاصله ۶۵ متري زمين به بيرون بپرد. تحقيقات ناسا بعدا نشان داد که سيستم هشدار گردونه به آرمسترانگ هشدار نداده بود که وسيله نقليه فشار از دست داده است. خوشبختانه، ناسا قبل از اينکه آرمسترانگ به ماه برود، نقصهاي فني فضاپيماي خود را بر طرف کرد. و نيل در ماه ژوئن ۱۹۶۹، يک ماه قبل از ماموريت آپولو ۱۱، دوباره با اين فضاپيما پرواز کرد. آرمسترانگ روي زمين هم تمرينهايي براي فرود روي ماه انجام داد، تمريناتي که خطر کمتري داشتند. او براي هر مرحله از سفر آمادگي داشت، حتي چگونگي نصب نردبان ماهنشين در ماه را هم تمرين کرده بود. سرانجام، روز سرنوشتساز فرا رسيد. در ۱۶ ژوئيه سال ۱۹۶۹ (۲۹ تير ۱۳۴۸) ساعت ۹ و۳۰ دقيقه بعد از ظهر، آرمسترانگ و خدمهاش براي ماموريتي ۸ روزه رهسپار ماه شدند. امکانات داخل فضاپيما پنج ستاره نبودند. فضانوردان سرويس بهداشتي در کابين نداشتند، بلکه در کيسه قضاي حاجت ميکردند. چهار روز بعد، فضانوردان از گردونه ماهنشين ايگل براي فرود نهايي خود به سطح ماه استفاده کردند. سه فضانورد در اين ماموريت حضور داشتند، اما تنها دو نفر از آنها سوار ماهنشين شدند. سواري که چندان جالب نبود. بعدا آرمسترانگ اعلام کرد که پرواز کردن با ماهنشين سختترين بخش ماموريت بود، اما اين نيز به او احساس شادي زايدالوصفي ميداد. ماموران مرکز کنترل ماموريت با نفسهاي حبسشده، منتظر فرود ايگل بودند. وقتي آرمسترانگ اعلام کرد: هيوستون، پايگاه آرامش اينجا است. ايگل فرود آمد. چارلي دوک، مسئول برقراري ارتباط با ماهنشين به آرمسترانگ گفته بود: پيام دريافت شد آرامش، صداي شما را در زمين داريم. اينجا چند نفري نزديک بود از هيجان سکته کنند. دوباره ميتوانيم نفس بکشيم. و پس از همهي اينها، قدم گذاشتن روي ماه براي آرمسترانگ کار ايمن و قابل پيشبيني بود. هنگامي که آرمسترانگ روي ماه قدم برميداشت گفته بود، سطح ماه خوب و پودر مانند است. ميتوانم آن را به راحتي با پنجه پايم بردارم. آرمسترانگ هرگز همه موفقيت فرود روي ماه را به حساب خود نگذاشت. او گفته بود: هنگامي که شما صدها هزار نفر داريد که همهي کار خود را کمي بهتر از چيزي که بايد انجام ميدهند، در کار خود عملکرد بهتري خواهيد داشت. و اين تنها دليلي است ما توانستيم موفق شويم. رايان گاسلينگ، بازيگر نقش فضانورد پرافتخار ناسا، هنگامي که در جشنواره فيلم ونيز حضور داشت، در اشاره به همين جنبه از شخصيت فضانورد ناسا، به خبرنگاران گفته بود که نيل همچون بسياري از فضانوردان، بهشدت فروتن بود. پس از بازگشت به زمين، فضانوردان بلافاصله به ديدار خانوادههايشان نرفتند. هر سه بايد ۲۱ روز را در قرنطينه ميماندند، تا مشخص شود که هيچکدام از آنها آلودگي از ماه به همراه خود نياوردند. نيل با پسر خود مارک با يک اينترکام صحبت کرد. آرمسترانگ حتي در تاريخ ۵ اوت ۱۹۶۹ که سالروز تولد ۳۹ سالگيش بود نيز در قرنطينه باقي ماند. سرانجام روز ۱۱ اوت بود که ناسا اعلام کرد، فضانوردان ماموريت آپولو ۱۱ هيچگونه آلودگي ندارند و به خانه فرستاده شدند. بنابراين اگر در فيلم نخستين انسان، نصب پرچم و ردپاي فضانوردان روي ماه بخش کوچکي از داستان است، به اين دليل است که براي آرمسترانگ اينگونه اتفاق افتاده است.