آزمایش اعتیاد چقدر قابل اطمینان است؟
ايسنا/ نتايج بررسي يکي از آزمايشگاههاي تشخيص مواد مخدر تهران نشان داد که روش فعلي مورد استفاده در سنجش مواد مخدر، روشي کارآمد و فراگير براي همه انواع مواد مخدر رايج نيست. پژوهشگران معاونت بهداشت امداد و درمان ناجا، ١٥٣ نمونه ادرار که در يکي از آزمايشگاههاي تشخيص مواد مخدر، منفي اعلام شده بود را مورد بررسي قرار دادند. نتايج اين پژوهش نشان داد که ۴۷ مورد از آنها به باربيتوراتها، متآمفتامين، مرفين، بنزوديازپينها، بوپرنورفين، اکستازي، متادون، ضدافسردگيهاي سهحلقهاي و حشيش آلوده بودند و هيچ نمونهاي حاوي کوکائين و آمفتامين مشاهده نشد. مصرف مواد مخدر جامعه را با آسيبهاي اجتماعي مختلفي روبرو ميکند به همين دليل طبق قوانين جاري ايران، شناسايي مصرفکنندگان مواد مخدر يکي از اولويتها است. تست تشخيص مواد مخدر معمولا در ابتداي ازدواج، در زمان اخذ يا تمديد گواهينامه رانندگي و قبل از استخدام در مراکز خصوصي و دولتي انجام ميگيرد. طبق مشاهدات غيررسمي، برخي از مصرفکنندگان مواد مخدر، قبل از رجوع به آزمايشگاههاي تشخيص سوء مصرف مواد مخدر، از داروهاي موثر بر سيستم عصبي استفاده ميکنند و پس از اتمام آزمايش، دوباره به مصرف ماده مخدر مورد علاقه خود روي ميآورند. اين موضوع در مشاغل حساسي همچون رانندگي وسايل نقليه عمومي، کاربران دستگاههاي صنعتي و مشاغل حساسي که به تمرکز نيازمند هستند، ميتواند بسيار خطرناک باشد. در حال حاضر آزمون سوء مصرف در ايران سه ماده مرفين، آمفتامين و متآمفتامين را به صورت الزام قانوني سنجش ميکند و به نظر ميرسد اين بررسيها به کافي نيستند. چرا که تنوع مواد مخدر کشف شده در ايران تغيير عمدهاي کرده است و مخدرها و روانگردانهاي جديدي در دسترس مصرفکنندگان قرار دارد که در آزمايشات جاري سنجش نميشوند. همچنين به دليل افزايش آگاهي و اطلاعات، افراد در برخي موارد براي ايجاد اختلال در آزمايش اقدام به مصرف داروهاي مختلف ميکنند. دکتر مهدي صابريان و دکتر غلامعلي کاشاني؛ پژوهشگران معاونت بهداشت امداد و درمان ناجا، در يک بررسي اوليه، مواد يا داروهايي که احتمال سوء مصرف آنها توسط مراجعين وجود داشت و با روش جاري امکان پايش آنها فراهم نبود را مورد بررسي قرار دادند. در اين آزمون تعداد ۱۵۳ ادرار از ادرارهايي که مورد آزمون تست نواري تشخيص سريع آمفتامين، متآمفتامين و مرفين قرار گرفته بودند و از نظر آن آزمايشگاه فاقد آلودگي به مواد مخدر بودند، به اين پژوهش وارد شدند. با بررسيهاي انجام شده مشخص شد که به ترتيب ٦، ٨، ٣، ٣، ١٢، ٣، ٢، ١و ٩ ادرار به باربيتوراتها، متآمفتامين، مرفين، بنزوديازپينها، بوپرنورفين، اکستازي، متادون، ضدافسردگيهاي سهحلقهاي و حشيش آلوده بودند. هيچ نمونهاي حاوي کوکائين و آمفتامين نبود. به گفته اين پژوهشگران: «روش فعلي تا حد قابل ملاحظهاي توانايي شناسايي مصرفکنندگان مستقيم آمفتامين، متآمفتامين و مرفين را دارد، اما در مواردي که اين افراد براي تقلب در آزمايش از داروهاي ديگري استفاده کرده باشند، اين روش هيچ کارآيي ندارد. بر همين اساس به نظر ميرسد روش فعلي شناسايي مواد مخدر نياز به بازنگري اساسي دارد و يک روش کمي مناسب بايد جايگزين روش غربالگري اوليهفعلي شود». نتايج اين پژوهش، در آخرين شماره «فصلنامه علمي-پژوهشي طب انتظامي»، به چاپ رسيده است.