عکاسی تلسکوپ هابل از آتش‌بازی ستاره‌ها

ايرنا/ تلسکوپ فضايي هابل از آتش‌بازي‌هاي يک سامانه ستاره‌اي دو تايي به نام «اتا کارينا» تصاويري به رنگ قرمز، سفيد و آبي گرفته است. «اتا کارينا» (Eta Carinae) يک سامانه ستاره‌اي دوتايي در صورت فلکي «شاه‌تخته» (Carina) است که ۷۵۰۰ سال نوري از زمين فاصله دارد. اين سامانه حداقل از دو ستاره تشکيل شده‌است. يکي از دو ستارهٔ شناخته شدهٔ اين سامانه، يک متغيّر آبي درخشان (ال‌. بي‌. وي) است که در مراحل اوليهٔ زندگي خود جرمي در حدود ۱۵۰ جرم خورشيدي داشته است؛ ولي امروزه حداقل ۳۰ جرم خورشيدي از جرم آن کاسته شده است. ستارهٔ ديگر اين سامانه يک ستارهٔ «ولف-رايه» است که جرمي تقريباً ۳۰ برابر جرم خورشيد دارد و به دور همدم بزرگترش در گردش است. اين ستارهٔ همدم به هيچ وجه به صورت بصري قابل مشاهده نيست، زيرا اتا کارينا به وسيلهٔ سحابي سرخ‌رنگ ضخيم و بزرگي احاطه شده است که مشاهدهٔ آن را عملاً غيرممکن مي‌سازد. درخشندگي مجموع اين دو ستاره در حدود چهار ميليون برابر خورشيد و جرم مجموع آنها تقريباً ۱۰۰ برابر جرم خورشيد تخمين زده مي‌شود. يکي از دو ستاره اين سامانه ستاره‌اي که به دور يکديگر مي‌چرخند، بزرگ و بسيار ناپايدار است و تقريباً در پايان حيات خود قرار دارد. اين دوقلوي ستاره‌اي پويا هر از گاهي فوران‌هاي خشونت‌آميزي نيز توليد مي‌کنند. معروف‌ترين فوران اين سامانه ستاره‌اي در سال ۱۸۳۸ روي داد. پس از اين فوران اين ستاره‌ها به تدريج درخشان شدند به‌طوريکه در سال ۱۸۴۴، اتا کارينا دومين ستاره‌اي بود که در آسمان شب درخشان‌ترين محسوب مي‌شد. با وجود اينکه زمان اوج درخشش اين ستاره‌ها در آسمان کوتاه بود اما اين سامانه همچنان يک هدف مطلوب براي ستاره‌شناسان بود، چرا که فوران قرن نوزدهم هنوز به شکل ابرهاي دمبل مانندي از گاز و غبار قابل مشاهده هستند. هابل در ۲۵ سال گذشته تقريباً از تمام ابزارهاي خود براي گرفتن تصوير از اين سامانه ستاره‌اي و سحابي اطراف آن استفاده کرده است. جديدترين تصوير ماوراء بنفشي که هابل از اين سامانه ستاره‌اي گرفته است، يک ساختار جديد منيزيم درخشان را نشان مي‌دهد که ميان اين دو ابر دمبل‌مانند مخفي شده است. اين ابرهاي دمبل‌مانند در حقيقت، رشته‌هايي هستند که از تصادم ميان امواج گاز و گرد و غبار که از اين سامانه ستاره‌اي در طول ميليون سال خارج شده‌اند، انرژي گرفته‌اند. ناتان اسميت، يک ستاره‌شناس در رصدخانه Steward در دانشگاه آريزونا و پژوهشگر ارشد برنامه هابل، در يک بيانيه خبري گفت: ما مقدار زيادي گاز گرم کشف کرديم که در اين انفجار بزرگ تخليه شده بودند اما هنوز با مواد ديگر اطراف اتا کارينا برخورد نکرده‌اند، بيشتر اين فواران در محلي قرار دارد که انتظار داشتيم يک حفره خالي پيدا کنيم. محققان با مطالعه حرکت گاز و غبار اطراف اين سحابي که مدرکي دال بر فوران‌هاي گذشته هستند، اميدوارند به اسرار چگونگي آغاز اين فوران بزرگ پي ببرند. هر تصوير ماوراء بنفش از اين سامانه ستاره‌اي و سحابي اطراف آن جزئيات ساختاري را نشان مي‌دهد که مي‌تواند به ستاره‌شناسان در درک بهتر اين پويايي در بازي در داخل اتا کارينا کمک کند. محققان خاطرنشان کردند: ده‌ها سال است که از تلسکوپ فضايي هابل براي مطالعه اتا کارينا در نور مرئي و مادون قرمز استفاده شده بود و تصور مي‌کرديم که مجموعه کاملي از بقاياي خروجي از اين سامانه ستاره‌اي در اختيار داريم اما تصوير جديد ماوراي بنفش گرفته شده توسط تلسکوپ فضايي هابل به طرز شگفت‌آوري متفاوت است و گازهايي را نشان مي‌دهد که محققان در تصاوير قبلي با نور مرئي يا مادون قرمز مشاهده نکرده بودند. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد