سنگهای سیاره مریخ زیر ذرهبین دانشمندان
باشگاه خبرنگاران/ اولين بار پس از بازگشت فضانوردان ماموريت آپولو ۱۱ از کره ماه، دانشمندان به مطالعه برروي نمونههاي سنگ و خاک کره ماه پرداختند و اين نمونههاي ارزشمند را مورد آزمايش قراردادند. آزمايش روي همين سنگ ها، اطلاعات فراواني درباره جنس سنگ و خاک کره ماه در اختيار دانشمندان قرار داده است از جمله دانشمندان کشف کردند در سطح کره ماه آب وجود دارد. اکنون در آستانه سفر به سياره مريخ، دانشمندان در نظر دارند پيش از ارسال انسان به سياره سرخ، ابتدا جنس خاک، سنگ و اجزاي آن را مورد کاوش قرار دهند. رباتهاي هوشمندي، چون کنجکاوي و اينسايت اکنون در سياره مريخ حضور دارند و به مطالعه روي جنس سنگ و خاک سياره ميپردازند، اما ابزارهاي علمي در اختيار اين تجهيزات محدود است و به همين دليل دانشمندان در نظر دارند در طرحهاي ابداعي نمونه سنگ و خاک سياره مريخ را به زمين انتقال دهند. در طرحي مشترک بين ناسا و آژانس فضايي اروپا، ESA دانشمندان در نظر دارند همراه با پرتاب مريخ نورد مارس ۲۰۲۰ در ژوئن سال ۲۰۲۰ به سياره مريخ، نوعي دستگاه براي جمع آوري نمونهها و ارسال آنها به زمين ارسال کنند. مريخ نورد مارس ۲۰۲۰ به اين منظور مجهز به يک مته براي جمع آوري نمونهها و ذخيره آنها در يک محفظه جداگانه خواهد بود، دستگاه جمع آوري حاوي ۴۳ لوله براي استخراج نمونهها و نگهداري آنها در يک محفظه است. کارشناسان اعلام کرده اند با توجه به نياز براي پيشرفت فناوريها، به احتمال فراوان فرآيند بازگرداندن نمونهها از کره ماه درسالهاي ۲۰۲۰ تا ۲۰۳۰ انجام خواهد شد. محققان نوعي دستگاه به نام MSR که مخفف Sample Return Lander است؛ در سالهاي آينده نزيک سايت محل فرود مريخ نورد مارس ۲۰۲۰ فرود ميآورند و دستگاه با دريافت محفظه نمونههاي جمع آوري شده به وسيله مريخ نورد مارس ۲۰۲۰ آنها را به سياره زمين باز ميگرداند. نحوه بازگرداندن نمونهها از سياره مريخ به اين گونه است که محفظه حاوي نمونهها به وسيله يک نمونه دستگاه با قابليت پرتاب، به مدار سياره مريخ منتقل ميشود و از آنجا با استفاده از يک ماهواره مدارگرد به نام SFR که در مدار سياره مريخ گردش ميکند دريافت ميشود و در نهايت به زمين برگردانده ميشود. ماهواره مدارگرد SFR داراي ابزارعلمي خاصي نيست و تنها وظيفه آن دريافت نمونه سنگ و خاک سياره مريخ و بازگرداندن آنها به کره زمين است. به گفته دانشمندان يکي از چالشهاي جدي بر سر موفقيت اين ماموريت، زمان دقيق پرتاب محموله حاوي نمونهها از سطح سياره سرخ است که به طور سالم و بدون آسيب ديدگي تحويل ماهواره مدارگرد شود. دانشمندان عواملي چون درجه حرارت سطح و جو سياره مريخ، گرد و غبار و حتي بروز توفانهاي مريخي را مانعهايي اصلي در اين ميان ميدانند. آژانس فضايي اروپا، در اين ماموريت وظيفه ساخت محفظه حمل نمونهها و ماهواره مدارگرد سياره مريخ را بر عهده دارد. حجم کل محموله شامل نمونههاي سنگ و خاک سياره مريخ حدود ۵۰۰ گرم خواهد بود که شامل ۳۰ نمونه جدا از يکديگر است که از دهانه Jezero در سياره سرخ برداشت خواهد شد. اين دهانه قطري افزون بر ۴۰ کيلومتر دارد و مطالعههاي دانشمندان نشان ميدهند، به احتمال فراوان در سالهاي گذشته اين دهانه حاوي آب مايع بوده که اکنون کاملاً خشک شده است. محققان حتي اميدوار هستند با انجام مطالعه روي نمونههاي سنگ و خاک سياره مريخ به نشانههايي از حيات بر سطح اين سياره دست يابند. همچنين براي ساخت پايگاه زيستي براي زندگي فضانوردان و ارسال انسانها به سوي سياره سرخ و کاشت محصولات گياهي در سياره به بررسي دقيق پوشش خاک و سنگ مريخ نياز است. ساخت دستگاه جمع آوري نمونه و پرتاب آنها به مدارسياره سرخ هنوز در مرحله تئوري قرار دارد و دانشمندان اميدوار هستند در سالهاي آينده اين ايده پياده سازي شود. مريخ نورد مارس ۲۰۲۰ با هدف بررسي و يافت نشانههايي از حيات گذشته در سياره مريخ، کشف منابع آب و گمانه زني براي کشف بهترين منطقه براي فرود موشک فضايي حامل فضانوردان و ساخت پايگاه زيستي به مريخ ارسال خواهد شد. کارشناسان اعلام کردهاند ماموريت MSR از نظر علمي و اقتصادي بسيار ارزشمند است و ميتواند يافتههاي منحصربه فردي دراختيار دانشمندان براي حفاري معدنهاي سياره مريخ در سالهاي آينده قرار دهد. تاکنون بارها از سطح کره ماه سفينههاي ماه نشين ماموريتهاي آپولو به زمين بازگشته اند، اما ماموريت جمع آوري نمونههاي سنگ و خاک سياره مريخ، اولين ماموريت پرتاب سفينه فضايي از سيارهاي به جز زمين در سالهاي اخير خواهد بود.