چه چیزی تولد ستاره‌ها در کهکشان‌های کوتوله را متوقف می‌کند؟

مجله ايلياد/ جريان‌هاي خروجي از سياه‌چاله‌هاي کلان‌جرم در کهکشان‌هاي کوتوله داراي اثر مهمي بر تکامل اين کهکشان‌ها هستند. اين جريانات از شکل‌گري ستاره‌ها جلوگيري مي‌کنند. محققين دانشگاه ريورسايد کاليفرنيا، نتايج تحقيقات خود در اين زمينه را در مجله‌ي Astrophysical گزارش کرده‌اند. پروفسور «گابريلا کاناليزو» از نويسندگان مقاله، مي‌گويد: «ستاره‌شناسان در چند دهه‌ي اخير مظنون بودند که سياه‌چاله‌هاي کلان‌جرم در مرکز کهکشان‌هاي بزرگ مي‌توانند بر رشد و عمر اين کهکشان‌ها اثر داشته باشند. اکنون يافته‌هاي ما نشان مي‌دهد که اين اثر در واقع در کهکشان‌هاي کوتوله نيز بسيار زياد است.» دانشمندان از داده‌هاي پروژه‌ي «SDSS» براي شناسايي ۵۰ کهکشان کوتوله استفاده کرده‌اند. ۲۹ عدد از اين کهکشان‌ها نشانه‌هايي از وجود سياه‌چاله را در مرکز خود بروز داده‌اند. در ۶ عدد از اين سياه‌چاله‌ها شواهدي مبني بر وجود جريان‌هاي خروجي حاوي گازهاي يونيزه شده در سياه‌چاله‌ها مشاهده شده است. «کريستينا مونزانو» به‌عنوان نويسنده‌ي اول اين مقاله، مي‌گويد: «معمولاً کهکشان‌هاي بزرگ زماني شکل مي‌گيرند که کهکشان‌هاي کوتوله با هم ادغام مي‌شوند. بنابراين مي‌توان از روي کهکشان‌هاي کوتوله به شناخت خوبي از کهکشان‌هاي بزرگ‌تر رسيد. کهکشان‌هاي کوتوله معمولاً به اين اندازه‌ها باقي مانده‌اند، زيرا از ادغام شدن با ديگر کوتوله‌ها اجتناب کرده‌اند. بنابراين مي‌توان به آن‌ها به عنوان فسيل‌هايي از جهان نخستين نگاه کرد. کهکشان‌هاي کوتوله در واقع کوچک‌ترين کهکشان‌هايي هستند که مي‌توان بادهاي خروجي از آن‌ها را به سرعت ۱۰۰۰ کيلومتر بر ثانيه مشاهده کرد.» وقتي مواد به درون سياه‌چاله سقوط مي‌کنند، در اثر اصطکاک و ميدان گرانشي قوي گرم مي‌شوند و از خود انرژي تابشي آزاد مي‌کنند. اين انرژي باعث مي‌شود گازهاي محيط حول مرکز کهکشان به سمت فضاي بيروني پرتاب شوند. مانزانو مي‌گويد: «چيزي که جالب مي‌نمايد اين است که اين بادها توسط سياه‌چاله‌هاي شش کهکشان کوتوله به بيرون پرتاب مي‌شوند، ولي در عين حال اين بادها در فرآيندهاي ستاره‌اي ديگر مانند ابرنواخترها مشاهده نمي‌شود. اين بادها در واقع تنظيم کننده‌ي ميزان گاز در دسترس در کهکشان‌هاي کوتوله براي شکل‌گيري ستاره‌ها هستند.» وقتي که جهت حرکت همه‌ي اين گازها به سمت فضاي بيروني کهکشان باشد، در حقيقت کهکشان از گاز خالي مي‌شود و در نتيجه شکل‌گيري ستاره کاهش مي‌يابد. در شش کهکشاني که اين گروه تحقيقاتي به بررسي آن‌ها پرداخته‌اند، همين اتفاقات رخ مي‌دهد. دکتر «لورا سيلز» از نويسندگان مقاله، مي‌گويد: «مدل‌هاي تئوري براي شکل‌گيري و تکامل کهکشان‌ها تا کنون اثر سياه‌چاله‌ها در کهکشان‌هاي کوتوله را مد نظر قرار نمي‌دادند. اکنون ما اين اثر را با شواهد واضح مي‌بينيم و بنابراين اين اثر بايد در نظر گرفته شود.» ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد