تولید بافت زنده به کمک چاپگرهای زیستی در ایران
باشگاه خبرنگاران/ مجيد حاجي حسينعلي مدير عامل يک شرکت دانش بنيان اظهار کرد: شرکت ما از اوايل سال ۹۵ با محوريت توليد چاپگر زيستي سه بعدي کارش را شروع کرد. چاپگر زيستي يک پرينتر سهبعدي است که به جاي قطعات صنعتي، بافت زنده توليد ميکند. در اين روش بافتها و اندامهايي مانند: کليه، قلب، پوست، استخوان و غضروف را به کمک چاپگر زيستي در آزمايشگاه توليد کرده و جايگزين بافتهاي آسيب ديده در اثر بيماري يا سوانح ميکنند. او درباره اينکه چرا به سراغ چاپگر زيستي رفتند بيان کرد: قبل از شروع کار، تحقيق کرده و متوجه شديم که تا پيش از ما، دو مجموعه شروع به تهيه چاپگر زيستي کردهاند. اما دريافتيم که حاصل کار آنها در حد يک نمونه ابتدايي است و به مرحله تجاريسازي نرسيده است. مدير عامل اين شرکت دانش بنيان ادامه داد: در نهايت بر اساس تحقيقات متوجه شديم که در اين زمينه خلأ وجود دارد و با وجود نيازي که به اين دستگاه داريم، هنوز کسي دست به کار توليد آن نشده است. از سويي قيمت نمونه آمريکايي يا اروپايي اين دستگاه مبلغي بين ۵۰ تا ۳۰۰ هزار دلار است که به دليل هزينه سنگين و دسترسي نداشتن به خدمات پس از فروش دستگاه وارد کشور نشده بود. حاجي حسينعلي با اشاره به ايده جذب مشتري بيان کرد: در ارديبهشت ماه ۹۶ نمونه اوليه را در نمايشگاه تجهيزات و مواد آزمايشگاهي ساخت ايران نمايش داديم و با استقبال خوبي از سوي پزشکان، اساتيد و پژوهشگران مواجه شديم. اما همه بر اين باور بودند که ساخت اين دستگاه در حدي که آماده تجاري سازي شود، کاري بزرگ و عظيمي است که مجموعه ما از پس انجامش برنميآيد و اعتماد نکردند. بعد از نمايشگاه تصميم گرفتيم براي آشنايي بازار، کارهاي خدماتي را به صورت رايگان انجام دهيم؛ بنابراين شروع کرديم و نمونه پوستي و سلولهاي پوستي را پرينت کرديم. که کار باعث اثبات فناوري ما و آشنايي جامعه هدف شد. او افزود: در اسفند ۹۶ يکي از اساتيد جوان که دورهاي در هاروارد بود و به تازگي عضو هيئت علمي داروسازي دانشگاه تهران شده بود، با دستگاه ما کار کرد. از آنجا که کيفيت اين دستگاه در حد همان نمونههاي خارجي است سفارش دستگاه داد. به اين ترتيب در ارديبهشت ۹۷ اولين دستگاه را فروختيم و همان نمونه شد تا افراد ديگر نيز اعتمادشان جلب شود. به اين شکل، نيمه اول سال ۹۷ سه دستگاه فروختيم و کار تجاري ما شروع شد. مدير عامل اين شرکت دانش بنيان درباره سرمايه اوليه کار اظهار کرد: تا به امروز پولي که صرف امور شرکت شده، از سرمايه شخصي بوده است. همه افراد گروه، اشخاصي توانمندي بودهاند که در مجموعههاي خوبي کار ميکردند و توانسته بودند پس از انداز اندکي جمع کنند که خرج اين کار کردند. ۱۲۰ ميليون تومان وام هم از مرکز راهبردي فناوريهاي همگراي معاونت علمي گرفتيم و با وجود اين که بازپرداخت آن برايمان سخت بود توانستيم کار را تجاري کنيم و بفروشيم. حاجي حسينعلي در پاسخ به اين سوال که تفاوت يک شرکت دانش بنيان با يک شرکت عادي در چيست، بيان کرد: شرکتهاي دانش بنيان در حوزههايي کار ميکنند که هايتک هستند. اين حوزهها براي آن که به نتيجه برسند، نياز به سرمايه و حوصله دارند. به هر حال در اين شرکتها بايد تکنولوژي ايجاد و تجاري سازي شود که روندي طولاني دارد، همچنين در مورد محصولات اين شرکتها، اعتماد بازار نيز به سختي جلب ميشود. او ادامه داد: شرکت ما اواخر سال ۹۶ و چند ماه پيش از اين که اولين سفارش را بگيريم، تا آستانه فروپاشي پيش رفت. بعضي از اعضاي تيم خسته شده بودند و فکر ميکردند ادامه اين مسير بيفايد است. اما يکي، دو نفر از آنها باقي ماندند و تيم را نگه داشتند. همين هم باعث شد بتوانيم ۱۰، ۱۲ دستگاه در ايران بفروشيم؛ دستگاهي که تا قبل از کار شرکت ما اصلا در کشور وجود نداشت، اما با صبر و حوصلهاي که به خرج داديم، بالاخره بازار با قابليتهايش آشنا شد و اعتماد کرد.بافت زنده مدير عامل اين شرکت دانش بنيان عنوان کرد: همچنين شرکتهاي دانش بنيان نياز به زيرساختهاي مناسب دارند؛ هم از حيث تجهيزات و هم از نظر نيروي انساني. اما با موقعيت که اين شرکتها دارند، تأمين و نگهداشتن آنها براي شرکتهاي کوچک بسيار دشوار است. در تيم ما نيروهايي وجود داشتند که براي ادامه کار يا تحصيل به خارج از کشور رفتند و ما آنها را از دست داديم. درست است که اين افراد نماينده ما در کشورهاي ديگر هستن ولي از شرکت جدا شدهاند. اين امر مهمي است که شرکتهاي دانش بنيان بايد از همان ابتدا به آن توجه کنند. حاجي حسينعلي گفت: نکته سوم اين است که مهمترين بخش هر شرکت دانشبنيان بخش تحقيق و توسعه يا همان R&D آن است. اين در مورد همه شرکتهاي دنيا که لبه علم کار ميکنند، وجود دارد اين خيلي مهم است و هميشه بايد آن را فعال نگاه داشت. اين که تصور کنند به يک تکنولوژي دست يافتهاند و ميتوانند بخش R&D را تعطيل کنند و تمرکزشان را تنها روي فروش همان محصول بگذارند، اشتباه است. يک شرکت دانش بنيان بايد دائما به فکر گسترش کارش و محصولات جديد و جانبي باشد. او افزود: اکنون شرکت ما وارد بحث توليد جوهر زيستي شده است و سلولهاي مختلف براي بافتها توليد کردهايم. آنکوباتور ويژه براي هر بافت نيز از محصولات جانبي همان دستگاه چاپگر زيستي است که به توليد آن پرداختهايم. گروه R&D شرکت ما همواره فعال است و حتي دستگاه چاپگر زيستي که اکنون به فروش ميرسد، نسل چهارم دستگاههاي توليدي ماست و با نمونه اوليه فرق دارد. به اعتقاد من شرکتهاي دانش بنيان زماني موفق ميشوند که پس از تجاري سازي محصول خود، در همان نقطه متوقف نشوند و تحقيق و توسعه را ادامه دهند. مدير عامل اين شرکت دانش بنيان با اشاره به کمک دولت براي شرکتهاي دانش بنيان بيان کرد: مقصود من از حمايت، تزريق پول نيست و بايد اين شرکتها در فضايي ارگانيک رشد کنند. حمايت اصلي اين است که دولت کاري کند تا شرايط اقتصادي پايدار ايجاد شود. در نمايشگاه قرار دارد ميبنديم و تضمين ميکنيم که تا ارديبهشت سال آينده قيمت محصول ثابت باشد، اما به دليل پايدار نبودن شرايط و پيشبيني ناپذيري آينده، اين قرارداها تبديل به معضل ميشوند. حاجي حسينعلي ادامه داد: مسئله ديگر، آشنا کردن جامعه دانشگاهي با فضاي کسب و کار است که در اين زمينه کارهاي خوبي انجام شده، اما هنوز دانشجو و استاد، آن طور که بايد با فضاي کسب و کار آشنا نيستند و به همين دليل انتظارات از اين فضا نيز واقعي نيست، او تصوري از تجاريسازي محصول، تستهاي بينالمللي و توليد در کلاس جهاني ندارد. اگر اين آشنايي صورت پذيرد، نرخ افراد توانمندي که از کشور خارج ميشوند، کاهش پيدا ميکند. او گفت: همچنين ما به تسهيلات و زيرساختهاي هدفمند نياز داريم. براي مثال در حال حاضر شرکت ما نياز به آزمايشگاهي مجهز دارد که مبلغي در حدود ۲۰ ميليارد تومان فقط هزينه تجهيزات آن آزمايشگاه است و شرکت کوچکل ما نميتواند اين هزينه را پرداخت کند. براي چنين مواردي نياز به فضايي اشتراکي است و ايجاد چنين فضايي از عهده دولت برميآيد. مدير عامل اين شرکت دانش بنيان در پايان عنوان کرد: محصولات بسياري در ايران توليد ميشوند که در حد کلاس جهاني هستند و امتحان خود را پس دادهاند، اما به خاطر تحريمها و قوانين نميتوانند صادرات داشته باشند. البته از طريق کريدور صادرات معاونت علمي به اين دسته از شرکتها کمک ميشود، اما به طور کامل پاسخگوي نيازها نيست.