نخستین مولکول اکسیژن خارج از کهکشان راه شیری شناسایی شد
ايسنا/ ستارهشناسان براي نخستين بار موفق به رصد اکسيژن در خارج از کهکشان راه شيري، آن هم به مقدار بسيار زياد شدند. براساس يک مطالعه جديد که در مجله Astrophysical منتشر شده است، ستاره شناسان براي اولين بار توانستهاند اکسيژني را که ما هر روز تنفس ميکنيم در يک کهکشان فراتر از کهکشان راه شيري پيدا کنند. اکسيژن سومين عنصر رايج در جهان پس از هيدروژن و هليوم است و اخترشناسان تاکنون فکر ميکردند اکسيژن مولکولي(O۲) در فضاي بين ستارهاي نابود ميشود. اما به رغم جستجوي فراوان، تاکنون کسي اکسيژن مولکولي را بيرون از کهکشان راه شيري نديده بود. "جونژي وانگ" اخترشناس رصدخانه نجوم شانگهاي در چين به همراه همکارانش آثار اين مولکول را در يک کهکشان به نام "مارکاريان ۲۳۱"(Markarian ۲۳۱) مشاهده کردند. اين کهکشان که ۵۶۰ ميليون سال نوري از ما فاصله دارد و در صورت فلکي خرس بزرگ يا دب اکبر(Ursa Major) قرار دارد، نزديکترين کهکشان به زمين با يک اختروش است. اختروشها ابرسياهچالههايي هستند که گازهاي بيش از حد داغ را به اطراف ميپراکنند و موجب درخشش خيره کنندهاي ميشوند که از فاصله بسيار دور ديده ميشود. اخترشناسان براي دستيابي به اين کشف از تلسکوپهاي راديويي در اسپانيا و فرانسه براي کشف تشعشع در طول موج ۲.۵۲ ميلي متر استفاده کردند. "وانگ" ميگويد: اين اولين تشخيص اکسيژن مولکولي در يک جرم خارج از کهکشان راه شيري است. اين کشف همچنين شاهد بيشترين اکسيژن مولکولي است که تاکنون فراتر از منظومه شمسي ديده شده است. در گذشته ستاره شناسان فقط در دو ابر ستاره ساز موسوم به "ابر رو اوفيوچي"(Rho Ophiuchi) و "سحابي شکارچي"(Orion Nebula) شاهد آن بودند. در گهوارههاي ستارهاي مانند دو ابر ذکر شده در بالا، موجهاي شوک ناشي از ستارههاي تازه متولد شده ميتوانند يخآب را از گرد و غبار جدا کنند و اتمهاي اکسيژن را براي اتصال مجدد با يکديگر و تشکيل مولکول آزاد کنند. با اين حال، اکسيژن مولکولي نادر است، حتي در سحابي شکارچي، نسبت تعداد مولکولهاي اکسيژن در برابر هيدروژن، يک ميليون به يک است. عنصر هيدروژن نيز در کهکشان "مارکاريان ۲۳۱" مولکول فراواني است. با وجود اين، اکسيژن مولکولي در لبه بيروني ديسک کهکشاني با وفور بيش از ۱۰۰ برابر بيشتر از مقدار موجود در سحابي شکارچي وجود دارد. "گري ملنيک" اخترفيزيکدان مرکز نجوم هاروارد-اسميتسونيان در کمبريج که در اين مطالعه مشارکت نداشته است، ميگويد: ميزان اکسيژن در اين کهکشان بسيار بالا است. هيچ توضيحي در مورد فراواني اکسيژن مولکولي به اين ميزان در اين کهکشان وجود ندارد. اين کهکشان يک کارخانه توليد ستاره است و ۱۰۰ برابر سريعتر از کهکشان راه شيري ستارههاي جديد تشکيل ميدهد. گاز پر سرعتي که از مرکز "مارکاريان ۲۳۱" خارج ميشود، ممکن است به درون گاز ديسک خود برخورد کند و باعث جدا شدن آب از دانههاي گرد و غبار شود و امکان تشکيل مولکولهاي اکسيژن را فراهم کند. اين اکسيژن ميتواند کهکشانهاي اطراف را حتي بيشتر مولد کند، زيرا هنگامي که مولکول اکسيژن اشعه کافي را ساطع ميکند، گاز کهکشاني به اندازه کافي سرد ميشود تا به درون خود فرو ريزد و موجب شکل گيري ستارگان جديد شود.