تولید ۸ ماده اولیه رادیوداروهای پپتیدی در کشور

ايسنا/ محققان يکي از شرکت‌هاي دانش‌بنيان مستقر در مرکز فناوري رشد نصير دانشگاه صنعتي خواجه نصيرالدين طوسي به دانش فني ۸ ماده اوليه براي توليد راديوداروهاي پپتيدي دست يافتند که به گفته آنها از اين مواد در توليد کيت‌هاي تشخيص سرطان‌ها استفاده مي‌شود و تاکنون با مطالعات دانشگاه علوم پزشکي مشهد گونه‌اي از اين مواد به طور اختصاصي براي تشخيص سرطان پروستات مورد استفاده قرار گرفته است. دکتر سعيد بلالايي، بيماري سرطان را يکي از مهمترين عوامل مرگ‌ومير در جهان و ايران دانست و گفت: از اين رو تحقيق و پژوهش براي تشخيص و درمان آن امري حياتي به شمار مي‌رود. وي همچنين "پپتيد"ها را به عنوان داروهاي طبيعي قرن بيست و يکم با گستره درماني بالا در بازار جهاني دارويي توصيف کرد و ادامه داد: اين دسته از داروها براي درمان بيماري‌هاي مختلف مانند سرطان مورد استفاده قرار مي‌گيرند و از سوي ديگر نتايج مطالعات نشان مي‌دهد که پپتيدهاي نشان‌دار شده با راديو نوکلئيدهاي مختلف مي‌تواند براي تشخيص و در مواردي درمان گونه‌هاي متنوعي از سرطان‌ها مورد استفاده قرار گيرند. بلالايي اضافه کرد: از اين رو است که هر ساله ترکيبات پپتيدي نويني در بازار دارويي دنيا عرضه مي‌شود؛ از اين رو تحقيق در زمينه روش‌هاي نوين سنتز پپتيدهاي دارويي در راستاي تامين نياز کشور در مسير خودکفايي و بي نيازي از واردات داروهاي با فناوري بالا نقش تعيين کننده‌اي در ارتقاي سطح کيفي پژوهش هدفمند و کاربردي در کشور دارد. اين محقق، اجراي پروژه‌اي به نام "سنتز مواد اوليه راديو داروهاي پپتيدي" را در راستاي تامين داروهاي با فناوري پيشرفته در حوزه درمان و تشخيص سرطان دانست و يادآور شد: در اين پروژه توانستيم ۸ ماده اوليه براي تهيه راديو داروهاي پپتيدي را سنتز کنيم و در اختيار توليدکنندگان کيت‌هاي تشخيصي تومورهاي سرطاني در ايران قرار دهيم. وي تهيه اين مواد اوليه دارويي را نياز کشور دانست و اظهار کرد: طي چند سال اخير با تلاش‌هايي که در اين شرکت دانش‌بنيان مستقر در مرکز فناوري رشد نصير دانشگاه صنعتي خواجه نصيرالدين طوسي صورت گرفته، موفق به تامين مواد اوليه راديو داروهاي پپتيدي در سطح کشور شديم. بلالايي ادامه داد: تا پيش از اين هر يک هزارم گرم اين ترکيب با ارزشي معادل ۳۰۰ تا ۸۰۰ يورو از خارج کشور وارد مي‌شد و ارزبري داشته است؛ اما خوشبختانه ما در ايران به توليد اين مواد اوليه دست يافتيم. اين محقق به ويژگي‌هاي ترکيبات پپتيدي نشان‌دار شده با راديونوکلئيدها اشاره کرد و توضيح داد: اين دسته از ترکيبات بعد از اينکه به يک راديو ايزوتوپ خاص وصل مي‌شوند، براي تشخيص و در مواردي درمان گونه‌هاي متنوعي از سرطان مورد استفاده قرار خواهند گرفت. وي ساختار اين ترکيبات را ساختار پپتيدي دانست که خود اين پپتيدها به تنهايي در حال حاضر براي درمان برخي از گونه‌هاي سرطان مورد استفاده قرار مي‌گيرند. بلالايي خاطر نشان کرد: کاري که ما در اين پروژه انجام داديم، اين است که علاوه بر تهيه پپتيد، يک ماده ديگر به نام "ليگاند" را به اين سيستم متصل کرديم و اين مجموعه در اختيار شرکت‌هايي که مي‌توانند راديو ايزوتوپ‌هاي خاص توليد کنند، قرار مي‌گيرد و اين شرکتها اين توانايي را دارند که نهايتا اين ساختار را به صورت يک کيت توليد کنند و براي تشخيص سرطان در اختيار مراکز پزشکي هسته‌اي کشور قرار دهند. وي با تاکيد بر اينکه در حال حاضر تامين‌کننده اين مواد اوليه هستيم، خاطر نشان کرد: مقدار مصرف اين نوع داروها در کشور سالانه به يک گرم هم نمي‌رسد؛ ولي توليد اين دسته از داروها هم ارزش علمي و هم مادي بالايي دارد. بلالايي يادآور شد: خوشبختانه با تلاش‌هايي که صورت گرفته است، اين زيرساخت‌ها فراهم شده و اين امکان براي مجموعه ما وجود دارد که هر نوع ماده اوليه بر پايه پپتيد را که در حال حاضر به عنوان شاخص‌ترين داروهاي جديد براي درمان سرطان در دنيا مطرح هستند، بتوانيم در داخل کشور تامين کنيم. مجري طرح گفت: با کسب اين دانش فني، اطمينان داريم که هر نوع ماده اوليه دارويي جديدي که به بازار جهاني دارو عرضه مي‌شود، ما اين امکان را داريم که کمتر از ۶ ماه بتوانيم ماده اوليه آن را تهيه کنيم و دانش فني آن را در اختيار شرکت‌هاي توليدکننده نهايي دارو قرار دهيم. وي با بيان اينکه اين ماده اوليه براي تشخيص انواع سرطان مورد استفاده قرار مي‌گيرد، خاطر نشان کرد: در حال حاضر يک نمونه خاص براي درمان سرطان پروستات در کشور استفاده شده است؛ به گونه‌اي که از يک سال و نيم گذشته در دانشگاه علوم پزشکي مشهد مطالعات آن صورت گرفته و اکنون بيماراني هستند که با اين شيوه درمان شده‌اند. بلالايي، توليد راديو داروهاي پپتيدي را با استفاده از راديو ايزوتوپ دانست و اين داروها در مراکز پزشکي هسته‌اي مورد استفاده قرار مي‌گيرند، اظهار کرد: پرتو درماني را شايد بتوان اسم ديگري براي استفاده از راديو پپتيدها دانست؛ اما پرتو درماني که در حال حاضر استفاده مي‌شود، معمولا بعد از شيمي درماني صورت مي‌گيرد و در آن از يک تابش مشخص استفاده مي‌شود؛ اما اين نوع مواد اوليه، به راديو ايزوتوپ‌ها وصل شده و تزريقي هستند. به گفته وي اين راديو داروهاي پپتيدي در حد ميکروگرم به بدن بيمار تزريق مي‌شوند و از آنجايي که ساختار اين داروها هدفمند دارد، پس از تزريق به سمت سلول‌هاي سرطاني مي‌روند و با چند بار مداومت تزريق، سلول‌هاي سرطاني از بين خواهند رفت. در اين طرح ۸ ماده اوليه براي تهيه راديو داروهاي پپتيدي سنتز شده و در اختيار تنها شرکت توليدکننده کيت‌هاي تشخيصي تومورهاي سرطاني در کشور قرار داده شد و به اين ترتيب کشور از واردات اين مواد اوليه ارزشمند بي‌نياز شد. ترکيب‌هاي سنتز شده تلفيقي از ساختار پپتيدي به همراه ليگاندهاي HYNIC و DOTA است. آناليز و تعيين ساختار ترکيبات سنتز شده بر اساس استانداردهاي بين‌المللي صورت گرفته است. در حال حاضر دو گونه PSMA به طور اختصاصي براي درمان سرطان پروستات در کشور مورد استفاده قرار گرفته است. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد