داروی مناسب برای شیمی‌درمانی سرطان خون

ايسنا/ محققان کشورمان در مطالعه‌اي پژوهشي، تأثير داروهاي مختلف شيمي‌درماني مبتني بر فلزات پلاتين و پالاديوم را بر بيماري سرطان خون بررسي کرده‌اند. سرطان به‌عنوان دومين عامل مرگ‌ومير در جهان، بيماري سختي است که در آن سلول‌ها به‌طور غيرعادي رشد و گسترش مي‌يابند و اگر رشد اين سلول‌ها کنترل نشود، منجر به مرگ بيمار مي‌شوند. متأسفانه به دليل سميت داروهاي ضد سرطان مبتني بر برخي فلزات، موسوم به داروهاي شيمي‌درماني و انتخاب‌گري آن‌ها عليه رشد سريع سلول‌ها، بافت‌هاي سالم نيز در معرض خطر بوده و استفاده از آن‌ها، عوارض ناخوشايندي ازجمله حالت تهوع، ريزش مو، کم‌خوني و مسموميت گوارشي را به دنبال دارد. طراحي ترکيب‌هاي جديد ضدسرطان مي‌تواند به ساخت داروهايي با عوارض جانبي کمتر منتهي شود. بنا بر گفته متخصصان، استفاده گسترده از داروهاي ضدسرطان بر پايه فلز، با کشف فعاليت پلاتين براي درمان سرطان سر و گردن، بيضه، تخمدان، مثانه و ريه آغاز شد. اما باوجود موفقيت باليني، استفاده از اين دارو موجب اثرات جانبي شديد مانند نارسايي کليوي و عصبي، آسيب شنوايي و تهوع مي‌شود. همچنين اين دارو نسبت به برخي غده‌ها مانند سرطان سينه و روده بزرگ يا کلون، ناکارآمد است و نيز برخي غده‌هاي سرطاني نسبت به اين دارو مقاوم هستند. به همين دليل و نظر به عوارض جانبي ديده‌شده در ترکيب‌هاي ضدسرطان برپايه فلز پلاتين، تلاش‌ها براي سنتز ترکيبات يا اصطلاحاً کمپلکس‌هايي با عوارض جانبي کمتر و سميت حداقلي در برابر سلول‌هاي سرطاني ادامه دارد. در همين راستا، پژوهشي توسط گروهي از محققان کشورمان انجام شده است که در آن سعي شده است از اثرات کمپلکس‌هاي ضد تومور فلزهاي پالاديوم و پلاتين براي درمان سرطان خون استفاده شود. در اين پژوهش که توسط محققان پژوهشگاه شيمي و مهندسي شيمي ايران، دانشگاه سيستان و بلوچستان و پژوهشگاه مواد و انرژي انجام شده است، دو کمپلکس پلاتين و پالاديوم با ويژگي‌هاي ضد سرطاني عليه سلول‌هاي سرطان خون انساني موسوم به K562 در نظر گرفته شدند و برهم‌کنش اين ترکيب‌ها با سرم پروتئين آلبومين انساني که در خون قرار دارد، مطالعه شد. نتيجه آزمايش‌هاي انجام‌شده حاکي از آن است که کمپلکس فلز پلاتين نسبت به ترکيب پالاديوم، تعداد جايگاه اتصال و ثابت اتصال پيوندي بيشتري را با پروتئين فوق برقرار مي‌کند. محبوبه اسلامي مقدم، محقق پژوهشکده توسعه فرايندهاي شيميايي پژوهشگاه شيمي و مهندسي شيمي ايران و دو همکار ديگرش در اين تحقيق، مي‌گويند: «يافته‌ها نشان داد ترکيب پلاتين نسبت به پالاديوم، پتانسيل بهتري در برهم‌کنش با پروتئين دارد و لذا برتري دارويي بهتري را نشان مي‌دهد. اين ترکيب همچنين، به دليل سرعت پايين هيدروليز، پايداري بيشتري در بدن دارد». به بيان اين محققان، «انتقال داروهاي فوق در بدن توسط مولکول‌هاي پروتئين آلبومين سرم خون صورت مي‌گيرد. پيوند داروها با اين پروتئين مهم و تغيير ساختار آن، يکي از عامل‌هاي بروز عوارض جانبي دارو است و به همين دليل است که سعي مي‌شود، داروهاي متفاوتي مورد مطالعه قرار گيرند». در اين پژوهش، نقش غلظت‌هاي متفاوت کمپلکس‌هاي پلاتين و پالاديوم نيز مطالعه شد تا پزشکان در خصوص نحوه اثرگذاري اين داروها ديد بهتري داشته باشند. يافته‌هاي اين مطالعه که در فصل‌نامه «شيمي و مهندسي شيمي ايران» منتشر شده‌اند، نشان از آن دارند که داروهاي شيمي‌درماني مبتني بر فلز پلاتين، اگرچه سميت نسبتاً بالايي را در بدن به وجود مي‌آورند، کماکان گزينه بهتري براي درمان سرطان محسوب مي‌شوند. قابل ذکر است نشريه مورد اشاره فوق، متعلق به پژوهشکده توسعه صنايع شيميايي ايران است که خود از واحدهاي پژوهشي زيرمجموعه جهاد دانشگاهي است.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد

instagram.com/akharinkhabar